۱۶ اسفند ۱۳۹۵، ۹:۱۶
کد خبر: 82453820
T T
۰ نفر

گسل شمال تهران همچنان فعال و خطرآفرين

۱۶ اسفند ۱۳۹۵، ۹:۱۶
کد خبر: 82453820
گسل شمال تهران همچنان فعال و خطرآفرين

تهران- روزنامه ايران- شماره 6450- زارع، زلزله شناس: ‌9 ميليون نفر در شب، ساكن نواحي بالقوه مخاطره انگيز پايتخت هستند. خبر كشف يك گسل جديد بين بزرگراه «آيت‌الله حكيم» و «شهيد همت»، به نام گسل «پرديسان» در چند روز اخير، سرو صداي زيادي به راه انداخت.

اين خبر البته درجايي اهميت پيدا كرد كه اين گسل به عنوان يك گسل فعال و با توان لرزه‌زايي بالا معرفي شد، آنقدر كه حتي شدت آن بيش از گسل‌هاي شمال و جنوب تهران تخمين زده شده و شدت تخريب آن هم بيش از ساير گسل‌ها اعلام شد.
با اين حال دكتر مهدي زارع، زلزله‌شناس و استاد دانشگاه، معتقد است كه عنوان گسل جديد معني ندارد، چراكه هيچ گسل جديدي بعد از آخرين كوهزايي تا فاز كوهزايي بعدي وجود نداشته است.
در واقع آنچه زمين شناسان مي‌يابند تظاهرات سطحي گسله‌اي پوشيده (ولي ايجاد شده در آخرين فاز كوهزايي: پاسادنين) است.
وي با بيان اينكه مهمترين گسل در پهنه تهران، گسل شمال تهران است،
به «ايران» مي‌گويد: «گسل شمال تهران با طول تقريبي 100 كيلومتر، گسلي فعال است كه متوسط دوره بازگشت زلزله‌هاي روي اين گسل حدود سه‌هزارو500سال است. چنانچه نابودي تمدن قيطريه در هزار تا هزارو200سال قبل از ميلاد (بر اساس حفاري‌هاي باستان‌شناختي دهه 40 در محدوده پارك قيطريه) به رخداد زمين‌لرزه مربوط است.
براين اساس چه‌بسا بتوان رخداد زلزله مزبور را در اثر فعال‌شدن گسل شمال تهران در سه‌هزارو200سال قبل دانست. گسل مشاء با طولي بيش از 180كيلومتر از ناحيه شمال‌شرقي تهران و شمال كوه‌هاي توچال مي‌گذرد و در غرب به گسل طالقان مي‌پيوندد.او ادامه مي‌دهد: «پهنه گسل ايوانكي/ گسل ري در جنوب، جنوب‌شرق تهران واقع شده است.
گسل پيشوا در كنار شهر پيشواي ورامين قرار گرفته است. اين شهر و كل محدوده ورامين و ري در زلزله سال 785 هـ. ق. 1384- ميلادي- در زمان خلافت واثق دوم عباسي و همزمان با حمله تيمور لنگ، در اثر فعال‌شدن گسل پيشوا، ويران شد.
به گفته زارعي، مطالعات ديرينه لرزه شناسي نشان مي‌دهد كه در هفت هزار سال گذشته حداقل دو بار گسل شمال تهران زمين لرزه‌هايي با بزرگاي حدود 7 داشته است.
در شعاع 100 كيلومتري مركز تهران نيز در 2300 سال گذشته در حدود هر 200 سال يك زمين لرزه با بزرگاي حدود 7 رخ داده است (با در نظر گرفتن اينكه گسلهاي فعال مختلفي غير از گسل شمال تهران نيز در اطراف تهران وجود دارد).
در اين گستره در هر دويست سال در گستره يكصد كيلومتري پيرامون تهران انتظار رخداد زمين لرزه‌اي با بزرگاي حدود 7 وجود دارد.
در اين گستره حدود 185 سال است كه زمين لرزه مهمي رخ نداده است (آخرين رخداد مهم مربوط به زلزله 1830 دماوند شميرانات است.)
زارعي با اشاره به اينكه تهران را مي‌توان شهري با مخاطرات طبيعي بالقوه دانست، تصريح كرد: «از طرفي طي سال‌هاي گذشته، جمعيت ساكن در اين نواحي بالقوه مخاطره‌آميز رو به افزايش بوده و در سال 1395، حدود 9ميليون نفر در شب برآورد شده است البته اخيراً در تابستان 95 تصويب نقشه پهنه‌هاي گسلي پايتخت در شوراي عالي شهرسازي، گامي به پيش در جهت رعايت ضوابط ويژه ساخت و ساز در حريم گسل‌هاي فعال بود.
اين نقشه‌هاي تهيه شده مانند هر نقشه ديگري مي‌تواند در آينده با مطالعات دقيق تر تكميل و بهتر شود. ولي در شرايطي كه به دليل (بهانه!) نبود نقشه قانوني از گسلها، عملاً هرنوع ساخت ساختمان با هر نوع ارتفاعي در همه جاي پهنه شهري تهران و پيرامون ممكن بوده است، و كيفيت ساخت و ساز، نوع كاربري و محدوديت بلندمرتبه‌سازي نيز در هيچ فرآيند قانوني و سخت گيرانه‌اي كنترل نشده و عملاً شهرسازي و توسعه شهري در حريم پهنه گسلهاي فعال شهر تهران به شكل شتابان بويژه در 50 سال اخير دنبال شده است، اين كار تلاشي است كه با تأييد كارگروه تخصصي زلزله و زمين لغزش لايه‌هاي زمين شوراي هماهنگي مديريت بحران كشور، صورت گرفته است.
زارعي ادامه مي‌دهد: وقوع زمين لرزه‌هاي مخرب تاريخي در محدوده تهران و ري، وقوع و ثبت رخداد خرد زمين لرزه‌ها در سالهاي اخير و تعيين سن انجام شده در محل ترانشه‌هاي حفر شده روي گسلهاي فعال (كه نمايانگر 7 زلزله با بزرگاي بين 6.5 تا 7.5 روي گسل شمال تهران است كه دو تاي آنها در 7000 سال اخير رخ داده اند) و همچنين ويراني تمدن قيطريه (بر پايه يافته‌هاي باستانشناسي زنده ياد دكتر عزت‌الله نگهبان در دهه 40 شمسي) در بازه حدود 3200 سال قبل (كه احتمالاً در رخداد زمين لرزه رخ داده است)، همگي نمايانگر فعال بودن پهنه تهران از ديدگاه زمين لرزه و احتمال بالاي رخداد يك زمين‌لرزه مهم بعدي در آن است.
روزنامه ايران
تهرام 9353**1625
۰ نفر