به گزارش ایرنا، براساس اعلام مسئولان استان بوشهر سیل 28 و 29 بهمن ماه امسال دراین استان علاوه بر مزیت هایی كه در زمینه ذخیره آب پشت سدها و بندها، تقویت منابع آبی زیرزمینی و آبیاری مزارع استان داشت، هدر رفت دهها میلیون مترمكعب آب و برجای گذاشتن هزاران میلیارد ریال خسارت در بخش های مختلف كشاورزی، زیربنایی، مسكونی، دامداری و غیره در استان بوشهر را نیز به همراه آورد.
اگرچه كارهای انجام شده نظیر سد شهید رئیسعلی دلواری و طرح های آبخیز و آبخوان داری و تغذیه مصنوعی اجرا شده در سه دهه اخیر در استان بوشهر تاحدی در ذخیره میزانی از آبهای این سیلاب و كاهش تلفات و خسارتهای آن نسبت به سیل سال 65 موثر بود، ولی كافی نیست و بازهم بخش عمده آب حاصل از این بارندگی ها و سیلاب بدون استفاده به دریا ریخت و در مسیر خود زیانهای زیادی برجای گذاشت.
هرچند سیلاب در مدت زمان كوتاه و فشرده اتفاق افتاد، ولی اگر زیرساخت های لازم احداث شده بود می توانست برای استان خشك بوشهر فرصت باشد.
مدیرعامل شركت آب منطقه ای استان بوشهر گفت: در بارندگی 28و 29 بهمن امسال 250میلی متر بارندگی در استان بوشهر ثبت شده است.
شاپور رجایی افزود: پیش از این بارندگی، 31میلی متر بارش در استان بوشهر ثبت شده بود كه نسبت به میانگین دراز مدت و مدت مشابه سال گذشته 80 درصد عقب بودیم ولی با این سامانه بارشی میزان بارندگی این استان در مجموع به 196 میلی متر رسید.
وی اظهار كرد: این میزان بارش نسبت به سال گذشته 3 درصد و نسبت به 195 میلی متر میانگین 40 سال 1درصد افزایش نشان می دهد.
رجایی یادآور شد: دامنه نوسان بارندگی از 534 میلی متر در ایستگاه شهرستان جم تا 18 میلی متر در ایستگاه عباسی گناوه ثبت شده است.
وی، بیشترین مقدار بارندگی ثبت شده در مناطق مختلف استان بوشهر را به ترتیب 534 میلی متر در جم، كناربندك دشتی، 299 عسلویه، 297 دیر و 285میلی متر تنگ ارم دشتستان عنوان كرد.
مدیرعامل شركت آب منطقه ای استان بوشهر گفت: سرجمع روان آب تولید شده از آخرین سامانه بارشی در استان بوشهر 2.4میلیارد مترمكعب است كه از بخش خشكی وارد دریا شده است.
وی بیان كرد: از این میزان بیش از 1.1میلیارد مترمكعب روان آب دردرون استان و 1.3میلیارد مترمكعب نیز از استان فارس (رودخانه های موند و حله) وارد استان بوشهرشده است.
رجایی گفت: این حجم روان آب مازاد بر حجم آبگیری سد رئیسعلی دلواری، سازه های كوچك و بزرگ آبخیزداری و طرحهای تغذیه مصنوعی شركت آب منطقه ای است.
وی یادآور شد: از این میزان یك میلیارد مترمكعب مربوط به رودخانه مند، 385میلیون مترمكعب رودخانه های دالكی و شاپور و مابقی روان آب تولیدی استان است.
رجایی اظهار كرد: از حجم 385میلیون مترمكعب روان آب تولیدی رودخانه حله تنها 85میلیون مترمكعب در سد رئیسعلی دلواری ذخیره و مابقی از رودخانه دالكی به رودخانه حله و به صورت مستقیم در تالاب حله و دریا تخلیه شده است.
وی گفت: علاوه بر حجم روان آب تولیدی كه خسارت بسیار زیادی به تاسیسات زیربنایی استان بوشهر وارد كرد شدت بارندگی و پیك سیلابهای ورودی و تولیدی استان خسارت جدی به بخش های مختلفی از جمله تاسیسات زیربنایی و زمین های كشاورزی وارد كرده است.
رجایی افزود: این درحالی است كه به طور معمول در حوزه مند بیش از یكهزار و 800 مترمكعب در ثانیه پیك سیلاب توسط سد سلمان فارسی در استان فارس مهار می شود.
وی یادآور شد: پیك سیلاب ورودی به استان بوشهر در این حوزه حدود پنج هزار و300 مترمكعب برثانیه بود كه در صورت نبود سد سلمان فارسی می توانست پیك سیلاب به بیش ازهفت هزار مترمكعب در ثانیه برسد كه دراین صورت علاوه برعبور جریان از روی پل مند شهرهای بادوله، كاكی و روستاهای بخش كاكی در محاصره سیلاب قرار می گرفت.
رجایی افزود: در وضعیت مشابهی سد رئیسعلی دلواری با مهار یكهزار و600 مترمكعب در ثانیه پیك سیلاب مانع از طغیان بیشتر رودخانه شاپور و بروز خسارت به شهر آبپخش و روستاهای حاشیه این رودخانه شد.
وی بیان كرد: پیك سیلاب رودخانه دالكی در ایستگاه سرقنات سه هزار و 300 مترمكعب در ثانیه و در ایستگاه كلل بیش از یكهزار و 800 مترمكعب در ثانیه ثبت شده است.
وی تاكید كرد: در صورت انتقال سیلاب رودخانه شاپور به ایستگاه كلل و تجمع سیلاب 2 رودخانه به طور یقین پیك سیلاب از سه هزار و400 مترمكعب در ثانیه فراتر می رفت و این حجم از سیلاب می توانست تیغه آبی (ارتفاع) با عمق 1.5متر روی پل كلل ایجاد كند.
رجایی گفت: در این شرایط علاوه بر روستاهای واقع در حاشیه رودخانه و شهر آبپخش، بسیاری از تاسیسات زیربنایی و حیاتی شهرستانهای بوشهر، دشتستان و گناوه، حاشیه حله در معرض خطر قرار می گرفت.
رجایی افزود: در استان بوشهر پنج سد مخزنی دالكی، باغان، دشت پلنگ، باهوش و خائیز در دست اجرا و مطالعه است كه درصورت ساخت و بهره برداری از این طرحها علاوه بر ذخیره سازی بیش از 500 میلیون مترمكعب از روان آب تولیدی مانع از انتقال شدت سیلاب به رودخانه اصلی مند و حله و كاهش مخاطرات آن می شود.
وی گفت: حتی با بهره برداری از این پنج سد در استان و سدهای 'هایقر' و 'نرگسی' در استان فارس باز هم بیش از 1.5میلیارد مترمكعب روان آب تولیدی استان و ورودی از استان فارس به صورت ایمن به دریا تخلیه و حق آبه های زیست محیطی رعایت می شد.
وی با اشاره به نقش سدها در كنترل، مهار سیلاب و استفاده از روان آبها اظهار كرد: سدهای در دست ساخت استان علاوه بر كاهش شدت سیلاب امكان مهار كمتر از900 میلیون مترمكعب از آن را داشتند.
رجایی گفت: این سامانه بارشی در طول پنج روز اتفاق افتاد و همین امر باعث شد تا آب به سفره ها و سازه های آبخیزداری، آبخوان داری و طرحهای تغذیه مصنوعی نفوذ طبیعی داشته و حركت جریان آب در مسیر آبراهها و رودخانه منجر به تغذیه سفره های آب زیرزمینی شد.
وی دیگر مزایای این بارندگی را تامین بخش قابل توجهی از نیاز آبی بخش زراعت و باغها از طریق آب سبز(بارندگی موثر) در كشاورزی عنوان كرد.
رجایی با بیان اینكه استمرار بارندگی ها می تواند كمك موثری به سفره های زمینی كند یادآور شد: با این بارندگی از تخلیه سفره های آبی زیرزمینی و فشار موجود برآنها در یك برهه زمانی كاسته شد و این كمك بزرگی به سفره های زیرزمینی است.
وی یادآور شد: خسارت جدی متوجه تاسیسات آبی استان به صورت مستقیم نشد و تنها یك سری از سازه ها شامل خروجی سرریزهای تخلیه سیلاب مازاد دچار آبردگی شد كه خللی در كاركرد نمی شود ولی برای اطمینان بخشی پایداری سازه ها اقدامهای مرمت انجام تا در سیلابهای بعدی در مدار قرار گیرند.
وی گفت: ازنظر حجم، تداوم و شدت بارش این سیلاب با سیلاب سال 65 قابل مقایسه است ولی خسارت آن به دلیل اقدامهای مدیریتی قبل، حین و پس از سیلاب و تعامل و همكاری ستاد مدیریت بحران استانهای بوشهر و فارس كمتر از سیلاب سال 65 است.
رجایی یادآور شد: با فعال شدن ستاد مدیریت بحران سیلاب قبل از وقوع بارندگی بلافاصله نقاط آسیب پذیر تاسیسات زیربنایی شناسایی و به شهرداریها، دهیاری و فرمانداریهای درمعرض خطر اخطارهای لازم داده می شد.
رجایی افزود: همچنین برای تاسیسات آبی استان از سد رئیسعلی دلواری تا سازه های تغذیه مصنوعی كارشناسان به عنوان كشیك و بازرسی تمام وقت حضور داشتند كه نحوه آبگیری و خروجی سرریزها را به صورت مستمر پایش كنند و در صورت نیاز با هماهنگی مسئولان ذیربط اقدامات پیشگیرانه انجام دهند.
وی گفت: در این فاصله30 ساله ایجاد زیرساخت های اساسی دراستانهای فارس و بوشهر منجر به كاهش شدت سیلاب شد.
رجایی با اشاره به تغییراقلیم دراستان بوشهر بیان كرد: با توجه به اینكه استان بوشهر در پایاب رودخانه حله و مند است، كامل كردن سدهای بزرگ ازجمله دالكی و نرگسی روی حوزه حله، باهوش و خائیز روی رودخانه اهرم، دشت پلنگ و باغان بر رودخانه مند در كنترل سیلاب و كاهش خطر، تهدید و خسارتهای جانی و مالی موثر هستند.
وی با اشاره به از دست دادن حجم قابل توجهی از این سیلاب گفت: برای تولید این حجم از آب باید سرمایه گذاری های سنگینی در استان انجام شود این درحالی است كه 45میلیون مترمكعب از این سیلاب براحتی ازدست رفت و راهی دریا شد.
وی گفت: با توجه به تغییر اقلیم انتظار می رود این گونه سیلابها در استان رخ دهد به همین دلیل باید روی اجرای طرحهای آبی اولویت دار در استان تمركز كرد.
رجایی یادآور شد: در این شرایط باید با حفظ ملاحظه های زیست محیطی و حق آبه های پائین دستی كنترل سیل و ذخیره روان آبها انجام شود.
رئیس سازمان جهاد كشاورزی استان بوشهر نیز گفت: بارندگی 28 و 29 بهمن باعث شد تمام سازه های طبیعی و غیر طبیعی استان آبگیری شود.
محمد تقی منوچهری افزود: این بارندگی ها به آبگیری سدها و ذخیره زیرزمینی استان كمك كرد.
وی بیان كرد: تا بهمن تنها 15 میلی متر بارندگی در استان بوشهر ثبت شده بود كه این امرشوری خاك را به دنبال داشت و با این بارندگی شست و شوی خوبی انجام و منجر به شیرینی خاك زراعی و باغی استان شد.
منوچهری اظهار كرد: شیرین شدن خاك به كشت (دیم و آبی) سال زراعی جدید كمك می كند بر همین اساس در زمان حاضر دیم زارها و مزرعه های آبی استان زیر كشت هستند.
وی بیان كرد: ضعف مراتع استان بوشهر باعث كوچ زودهنگام عشایر شده بود كه با این بارندگی زمینه ماندگاری آنها تا 2 ماه آینده فراهم شده است.
منوچهری ادامه داد: در زمان حاضر وضعیت مراتع استان بوشهر برای دام های بومی و كوچ رو مناسب است.
رئیس سازمان جهاد كشاورزی استان بوشهر گفت: با بارندگی 28و 29 بهمن علاوه بر آبیاری مناسب مزرعه های دیم و آبی گندم رسوبات مناسبی نیز به عنوان كود راهی این مزرعه ها شد و امروز گندمزارهای استان شرایط خوبی دارند.
وی با اشاره به وجود 16 كانون بحران در استان بوشهر بیان كرد: با این بارندگی ها بیشتر این كانونها وضعیت مناسبی پیدا كرده و ودی نباید منتظر گرد و غباری كه منشا داخلی داشته باشد باشیم.
وی یادآور شد: اگر این بارندگی نمی شد 20 هزار اصله نخل موجود در مناطق آبپخش، سعد آباد و كلل كه از آب سد رئیسعلی دلواری آبیاری می شدند به دلیل كاهش آب پشت سد دیگر آبی نصیب آنها نمی شد.
منوچهری گفت: در زمان حاضر با این بارندگی میزان ذخیره آب پشت سد رئیسعلی دلواری به 200 میلیون مترمكعب رسیده است است كه 100 میلیون مترمكعب آن ناشی از این بارندگی است.
منوچهری اظهار كرد: با وجود همه فواید این بارندگی ولی شدت و تداوم آن به زیربخش های كشاورزی استان خسارتهایی نیز وارد كرده است.
وی اضافه كرد: میزان خسارت این بارندگی دربخش كشاورزی استان بوشهر 530 میلیارد ریال به محصولات زراعی و باغی، شیلات، منابع طبیعی و منابع و تاسیسات آبی است.
مدیركل منابع طبیعی و آبخیزداری استان بوشهر نیز گفت: پراكنش نامناسب بارندگی ها به پوشش گیاهی و آبهای زیرزمینی كمك نمی كند.
سهیل مهاجری افزود: اگر این بارندگی ها در فصل های پاییز و زمستان به صورت مداوم می آمد امكان نفوذ آب به وجود می آمد و از لحاظ پوشش گیاهی و آبهای زیرزمینی نیز مشكلی ایجاد نمی شد.
وی اضافه كرد: بارندگی های مداوم در فاصله زمانی كوتاه نه تنها امكان جذب در سفره های زیرزمینی را ندارند بلكه پوشش گیاهی را نیز از بین می برد.
مهاجری بیان كرد: در این شرایط خاك منطقه مرتب در حال فرسایش است و قدرت تخریب كنندگی آنها زیاد می شود.
وی گفت: یكی از بهترین و موثرترین راهها برای جلوگیری از خسارت سیل بهره گیری از باران و استفاده از این آب در قالب اجرای مدیریت جامع آبخیز است.
مدیركل منابع طبیعی و آبخیزداری استان بوشهر اظهار كرد: با بارندگی های 28 و 29 بهمن 80 میلیون مترمكعب آب در حوزه ها و سازه های ی آبخیز این استان جمع آوری شده است.
وی بیان كرد: سازه های آبخیزداری علمی ترین، كاراترین و عملیاتی ترین روش برای جلوگیری از فرسایش، مدیریت حوزه آبخیز و استحصال آب است.
مهاجری بیان كرد: مدیریت جامع حوزه آبخیز نیاز به مطالعه جامع و همه جانبه نگر دارد و با تاثیر متقابل انسان و طبیعت، عوامل تخریب، محدودیتها و توانمندیها مورد توجه قرار گیرد.
وی یادآور شد: با توجه به اینكه در مدیریت جامع آبخیز دستگاههای مختلفی از جمله كشاورزی، آب منطقه ای، برق و محیط زیست دخالت دارند باید در این مطالعه نقش و وظیفه این دستگاهها نیز مشخص شود.
مهاجری اظهار كرد: برای اجرای مدیریت جامع حوزه آبخیز منابع طبیعی و جهاد كشاورزی به تنهایی توان اجرای این برنامه را ندارند و این مدیریت باید به صورت شورای برنامه ریزی و با همكاری و تعامل مردم پیگیری شود.
وی گفت: در استان بوشهر درصدد ایجاد یك حوزه الگویی پایلوت در شهرستانهای بوشهر، تنگستان و دشتستان واستفاده از نتیجه آن در اجرای مدیریت جامع آبخیز هستیم.
مدیركل منابع طبیعی و آبخیزداری بوشهر گفت: باتوجه به تهدیدهای مختلفی كه محیط زیست و منابع طبیعی با آن روبه رو هستند بخشی نگری هر دستگاه در این بخش یك تهدید به شمار می رود.
وی با بیان اینكه بیشتر حوزه های آبخیز استان بوشهر وضع خوبی ندارند افزود: با ارائه آموزشهای مناسب باید به مردم شیوه محافظت از خاك و پوشش گیاهی را آموخت.
مهاجری اظهار كرد: در گذشته پوشش گیاهی مناسب، فرسایش خاك كمتر و تنها نیازمند انجام كارهای بیولوژیك بودیم اما در چند سال گذشته بوشش گیاهی به دلیل خشكسالی های پی درپی ضعیف و جوابگوی جمعیت دامی موجود در منطقه نیست به همین دلیل با انجام كارهای مكانیكی به طبیعت كمك كرد.
وی یادآور شد: با توجه به اینكه در چند سال گذشته بارندگی موثر و مناسب خوبی در استان بوشهر ثبت نشده است، بارندگی 28 و 29 بهمن باعث كاهش شوری خاك و ایجاد زمینه لازم برای توسعه پوشش گیاهی و تاثیر مثبتی بر سفره های زیرزمینی داشته است.
مهاجری تاكید كرد: در صورت وجود اعتبار لازم برای انجام كارهای بیولوژیكی و مكانیكی و ایجاد چاله های نفوذی و بندهای خاكی ،هلالی آبگیر امكان بهره گیری از این بارندگی ها بیشتر بود.
وی یادآور شد: در صورت اجرای این عملیات بویژه در بالادست امكان وقوع سیلاب كمتر و تولید پوشش گیاهی نیز بیشتر می شد.
مهاجری اضافه كرد: از هشت میلیارد مترمكعب آورد سالانه آب استان بوشهر ( درون استان و استانهای همجوار) 975میلیون مترمكعب آب قابل استحصال است.
وی افزود: با تمام عملیاتهای آبخیزداری و آبخوان داری انجام شده در استان در هر بار آبگیری 22 میلیون مترمكعب استحصال آب انجام می شود و اگر این سازه ها چهار بار آبگیری شوند در سال 88 میلیون مترمكعب استحصال آب انجام می شود.
مهاجری گفت: اكنون با تمام سرمایه گذاری های انجام شده تنها یك دهم آب موجود در استان بوشهر استحصال می شود.
وی یادآور شد: 870 هزار هكتار مطالعه حوزه های آبخیز در استان بوشهر انجام شده و از این میزان در 330 هزار هكتار آن عملیات آبخیزداری اجرا شده و یا دردست اجراست.
6047/6043** خبرنگار: موناعیدان* انتشاردهنده: خدانظرخواجه
انتهای خبر / خبرگزاری جمهوری اسلامی (ایرنا) / كد خبر :5873434
بوشهر- ایرنا- مسئولان آب و كشاورزی استان بوشهر می گویند: بارندگی ها و سیل بهمن ماه امسال مزیت ها و خسارت هایی كه به همراه داشت، ضرورت صد چندان تسریع در تكمیل سدها و طرح های آبخیزداری دردست ساخت و مطالعه را یادآور شده است.
