به گزارش ایرنا، آیین هیرمبا (hirombā) همان جشن سده و از آیین های سنتی و كهن ایرانیان است كه در شریف آباد اردكان براساس گاه شماری قدیم (بدون كبیسه) در روز اشتاد (راستی) و ماه آذر قدیم كه به معنی آتش است (100 روز مانده به نوروز) برگزار می شود.
البته چند سالی است كه به دلیل واپس نشینی یك روز در هر چهار سال آن (گرفته نشدن كبیسه) و بیم رسیدن آن به جشن نوروز، به طور ثابت در روز 26 فروردین برگزار می شود.
واژه هیر به معنی آتش است و می توان آن را به جشن سده نسبت داد و با توجه به جزئیات آیین، همازوری، همدلی و پایداری همگان را با آتشكده محل نشان می دهد، از این رو هیرمبا را می توان اینگونه معنی كرد: «آتش افزون باد یا آتش پایدار باد».
در آغاز این آیین، عصر روز ارد و آذرماه به زیارت پیر هریشت می روند و شب را در آنجا به سر می برند و بامداد روز بعد یعنی اشتاد به كوه های اطراف پیر حركت كرده هیزمهای خشك را كه غیزل می گویند جمع آوری می كنند كه شاید تا نیمروز به طول انجامد.
البته تعدادی نیز نذورات و خیراتی را كه در نظر گرفته انجام می دهند و خلاصه همه شركت كنندگان را با نان، شیر، پشمك، سیرگ، آبگوشت، خورشت و... پذیرایی می شوند.
پس از صرف ناهار گرد هم جمع می شوند و سخنرانی می كنند، از كسانی كه خیرات انجام داده و به هر دلیلی همراهی و كمك كرده به نیكی یاد می شود و همه در جریان امر قرار می گیرند و در مورد كسانی كه برای نخستین بار شركت كرده اند آیین چوب زنی اجرا می شود، شیرینی و شربت پخش می شود، سپس بار سفر می بندند و به سمت شریف آباد حركت می كنند.
غیزل را نیز با خود می برند و البته هر خانه ای نیز مقداری هیزم به آن اضافه می كند. در یك میدان كوهی از هیزم انبار می شود و هنگام غروب تعدادی از مردان در كنار هیزم حلقه زده، فردی با صدای بلند افراد نامی و دینداران شریف آباد كه جهان را بدرود گفته اند یاد می كند و در پاسخ، فرد دیگری می گوید خدایش بیامرزد و گروهی با صدای بلند می گویند هیرمبا (شاید به این معنی باشد كه مهر و دوستی ها ادامه دارد و پایدار است).
در پایان توسط موبد محل كه آفرینگان آتش به دست دارد و اوستا را زمزمه می كند آتش هیرمبا روشن می شود و همه شادی كنان در اطراف آتش با دلهایی پر از مهر و دوستی، با اندیشه و گفتار و كردار نیك به نماز ایستاده و از اهورامزدا در خواست دارند و بعد كمی از این آتش را به خانه ها برده و روز بعد به آتشكده برگشت می دهند.
این جشن در روزهای آسمان، زامیاد و مانتره سپند ادامه دارد كه به انجام نذورات و دادن شیرینی و... در منزل خود و یا آتشكده محل می پردازند و در مجموع پنج روز به طول می انجامد.
شریف آباد در جنوب شرقی اردكان قرار دارد و در گذشته روستایی جدا از شهر بوده اما اكنون یكی از محلات شهر اردكان است.
برخی بنای آن را پیش از بنیان اردكان و نام بنیانگذار آن را شهریار زرتشتی می دانند و می گویند نام پیشین آن شهریار آباد بوده كه سپس به شرف آباد و شریف آباد دگرگونی یافته است و دلیل آن را بودن زیارتگاه‌های كهن زرتشتیان به نام های پیر هریشت، پیر سبز و پارس بانو می دانند.
برخی دیگر ساخت آن را پس از اردكان می دانند و بنیانگذارش را شرف نامی دانسته اند؛ اما آنچه روشن است زرتشتیان از سده هشتم هجری در شریف آباد سكونت داشته اند و دستوران (بزرگان) شریف آباد و روستای نزدیك آن یعنی ترك آباد بزرگترین دستوران زرتشتی به شمار می آمده اند و نامه‌هایی كه از سده نهم از سوی دستوران و بزرگان این دو جا به هند نزد پارسیان فرستاده شده این نكته را استوار می دارد.
در جهان 150 هزار نفر زرتشتی هستند كه 30 هزار نفر آنان در ایران و حدود 6 هزار نفر در استان یزد سكونت دارند.
7532/6197 خبرنگار:سعیدصادقی مقدم** انتشار: محمد حسین فلاح تفتی
irnayazdd@
یزد - ایرنا - آیین سنتی هیرمبا (آتش افروزی در آتشكده) عصر شنبه با حضور زرتشتیان در شریف آباد شهرستان اردكان در استان یزد برگزار شد.
