به گزارش خبرنگار اقتصادی ایرنا، از آنجایی كه افزایش تولیدات با راهبرد ارتقای بهره وری در واحد سطح امكان‌پذیر است، وزارت جهاد كشاورزی 'افزایش بهره‌وری' را راهبرد اصلی در مدیریت بخش كشاورزی و در تهیه و تدوین برنامه ها، طرح ها و سیاست های كشاورزی قرار داده و تحقق و اجرای آن داشته است.
به طوری كه در 3.5 سال فعالیت دولت تدبیر و امید افزایش تولید محصولات راهبردی و ارتقای ضریب خود اتكایی آنها، افزایش تولید داخلی نهاده های كشاورزی، تامین ذخایر مطمئن راهبردی و تنظیم بازار داخلی، مثبت كردن تراز تجاری با توسعه صادرات و حفاظت و بهره برداری بهینه از منابع طبیعی و پایه از اهداف وزارت جهاد كشاورزی قرار گرفت.
همچنین سیاست ها و برنامه های بخش كشاورزی در ارتقاء بهره وری عوامل و منابع تولید محصولات و نهاده های كشاورزی به ویژه ارتقاء بهره وری آب و راندمان آبیاری، حمایت مؤثر و ساماندهی فرآیند تولید و اصلاح نظام بازار محصولات كشاورزی، حمایت از توسعه تشكل‌ها و افزایش نقش آفرینی آنها در زنجیره ارزش از تولید تا بازار محصولات كشاورزی و نهاده‌ها و راه اندازی شبكه ملی تلویزیونی كشاورزی، طراحی سامانه ایجاد تعادل تولید و مصرف و تجارت محصولات راهبردی، آبخیزداری و حفاظت و بهره برداری از منابع پایه و مقابله با بیابان زایی، افزایش توان تولید خاك و بهره وری مصرف آب و افزایش عملكرد در واحد سطح و افزایش پژوهش های كاربردی، استفاده از فناوری های زیستی و نوین و افزایش تولید در محیط های كنترل شده انجام شد.
همچنین توسعه و نفوذ فناوری در بخش كشاورزی و كسب، انتقال و انتشار آن ، توسعه همكاری های علمی و فنی با مؤسسات و مراكز بین المللی، پایش كیفیت منابع خاك، آب و سایر عوامل تولید ، شناسایی ظرفیت های فرامنطقه ای تولید محصولات راهبردی ، حمایت از افزایش تولید محصولات باغی دارای مزیت رقابتی و توسعه باغات در اراضی شیب دار، تنوع بخشی ابزارهای حمایت از تولید و تولیدكنندگان بخش، گسترش زیرساخت های اطلاعاتی و ارتباطی بخش كشاورزی در راستای سالم سازی، توسعه و تنظیم بازار محصولات كشاورزی، نهاده ها و صادرات ، توسعه و توانمندسازی بخش خصوصی و تشكل ها، گسترش زیر ساخت های اطلاعاتی و ارتباطی بخش كشاورزی در راستای سالم سازی ، توسعه و تنظیم بازار محصولات كشاورزی ، نهاده ها و صادرات و توسعه و توانمند سازی بخش خصوصی و تشكل ها از دیگر سیاست های این بخش بود كه اجرایی شد.
دراین ارتباط مهمترین اقدامات اساسی برای افزایش بهره‌وری و نیز دستاوردهای متاثر از این اقدامات، از سال 1392 تا 1395 به مدت 3.5 سال افزایش تولیدات كشاورزی به میزان 21 میلیون تن با رویكرد كاهش واردات و افزایش صادرات محصولات دارای مزیت صادراتی طی سه سال و نیم به طوری كه كل محصولات كشاورزی از 97 میلیون تن در سال 92 به 118 میلیون تن در سال 95 افزایش یافت كه این افزایش تولید از یك سو موجب بهبود امنیت غذایی به اتكای تولید داخلی شده و از سوی دیگر در نتیجه افزایش بهره وری، موجب بهبود معیشت و درآمد كشاورزان شده است.
دستیابی به خودكفایی گندم با اجرای قانون خرید تضمینی، خرید و اجرای به موقع آن در طی مدت مذكور به گونه ای كه خرید تضمینی گندم از 8/4 میلیون تن در سال 92 به بیش از 5/11 میلیون در سال 95 رسیده كه 140 درصد افزایش یافته است؛ به این ترتیب بنیادی ترین آرمان انقلاب اسلامی در تامین نان مردم از گندم ایرانی با حصول این دستاورد مهم محقق شده است.
طی این مدت دستیابی به ركورد تاریخی تولید شكر به میزان 1 میلیون و 650 هزارتن پس از 120 سال از راه‌اندازی صنعت قند و شكر در كشور (تولید محصول شكر از 1/1 میلیون تن در 92 به 65/1 میلیون تن در95) و مهیا شدن بستر فنی و اجرایی برای خودكفایی در تولید این محصول راهبردی و موثر در امنیت غذایی است.
تولید و پرورش20 هزارتن انواع ماهیان از طریق آبزی پروری دریایی با فنآوری پرورش ماهی در قفس به عنوان ظرفیت جدید تولیدی در بخش كشاورزی و پیش بینی و تمهید لازم برای تولید سالانه 50 هزارتن از این طریق؛ این طرح به عنوان اقدام و دستاوردی مدبرانه چشم اندازی امید بخش در جامعه كشاورزی به ویژه با توجه به نگرانی ها و تاكیداتی كه در خصوص ایجاد ظرفیت های جدید تولید و اشتغال در كشور وجود دارد، ترسیم كرده است.
افزایش بیش از سه برابری سطح زیركشت كلزا در راستای تحقق طرح خوداتكایی 70 درصدی كشور در افق 1404 در تولید دانه‌های روغنی و همزمان افزایش باور عمومی و زمینه سازی جهت همراهی و پشتیبانی همه جانبه برای افزایش تولید دانه های روغنی و كاهش وابستگی كشور به واردات این محصول راهبردی از دیگر اقدامات است.
صرفه‌جویی ارزی به میزان بیش از پنج میلیارد دلار توسط بخش كشاورزی برای كشور در نتیجه روند كاهش كسری تراز تجاری كشاورزی و غذا (تراز از 1/8 – میلیارد دلار در 92 به 65/2- میلیارد دلار در 95)، كاهش میزان واردات محصولات كشاورزی به میزان 7/5 میلیارد دلار طی 3 سال به طوری كه واردات محصولات كشاورزی از 5/13 میلیارد دلار در 92 به 8/7 میلیارد دلار در سال 95 كاهش یافته است؛ این حجم از كاهش واردات محصولات كشاورزی موجب حفظ و تثبیت مشاغل و توسعه فضای كسب و كار در كشور شده است.
افزایش سرمایه بانك كشاورزی از 1800 میلیارد تومان به 6000 میلیارد تومان طی 3 سال و نیم، این اقدام دولت در حمایت و تقویت از بانك كشاورزی به عنوان مهمترین نهاد مالی تامین كننده منابع مالی و تسهیلات بخش كشاورزی به افزایش سطح عمومی حمایت‌های مالی دولت از كشاورزان و متقاضیان سرمایه‌گذاری در فعالیتهای مختلف كشاورزی منجر شد و در آینده روند خدمت رسانی این بانك به كشاورزان و نقش آفرینی آن را فزاینده و مضاعف می رسد.
افزایش سه برابری درآمد جمعیت یك میلیون و 200 هزار خانواری گندم‌كاران كشور ناشی از اهتمام دولت در ایجاد تقاضای موثر برای یكی از مهم ترین محصولات راهبردی غذایی كشور با خرید تضمینی 8/4 میلیون تن گندم از 14/3 هزار میلیارد تومان در سال 92 به 5/14 هزار میلیارد تومان با خرید 5/11 میلیون تن گندم در سال 95 افزایش یافته است.
همچنین ایجاد و احداث سردخانه به ظرفیت 5/1 میلیون تن در طی 3.5 سال گذشته این میزان معادل 50 درصد كل ظرفیت سردخانه‌های ایجاد شده در كشور تا سال 92 كه 3 میلیون تن است و این اقدام زیرساختی موجبات افزایش ماندگاری و جلوگیری از ضایعات محصولات كشاورزی و در نهایت افزایش درآمد كشاورزان فراهم می كند.
در طی 3.5 سال گذشته ایجاد و احداث واحدهای تبدیلی و فرآوری محصولات كشاورزی به ظرفیت 17 میلیون تن كه این میزان معادل 50 درصد كل ظرفیت فرآوری و تبدیلی محصولات كشاورزی در كشور از ابتدای تاریخ راه اندازی واحدهای تبدیل و فرآوری تا سال 92 بوده است.
تجهیز، توسعه و نوسازی ناوگان ماشینی بخش كشاورزی بطوریكه طی در دولت یازدهم 79 هزار دستگاه تراكتور، 6700 دستگاه كمباین غلات و برنج، 84 هزار دستگاه انواع ادوات و تجهیزات كشاورزی و 2380 دستگاه نشاء كار از طریق تسهیلات با قابلیت دسترسی آسان در اختیار كشاورزان قرار گرفته است.
همچنین تجهیز و نوسازی اراضی كشاورزی با هدف دسترسی بهینه كشاورزان به محل كشت، آسان‌سازی انتقال آب به محل كشت و امكان بهره‌گیری از ماشین‌آلات در اراضی كشاورزی، ارتقای 6 درصدی بهره‌وری آب كشاورزی بصورت سالانه و صرفه جویی سالانه 2/4 میلیارد مترمكعبی آب در نتیجه ارتقای بهره‌وری آب كشاورزی، افزایش راندمان آبیاری كشور از 37 درصد به 42 درصد در مدت مذكور این افزایش راندمان موجب صرفه جویی پنج درصدی در كل مصرف آب كشاورزی شده است.
بهره‌وری آب به ازای هر مترمكعب طی 3.5 سال از یك كیلوگرم ماده خشك غذایی به 2/1 كیلوگرم با 20 درصد افزایش در سال 95 رسیده است.
مدیریت و استفاده مطلوب از منابع آبهای مرزی، احداث شبكه‌های فرعی آبیاری و زهكشی و تبدیل اراضی دیم به كشت آبی
در سطحی معادل120 هزار هكتار؛ تبدیل اراضی با كشت دیم به آبی می توان به افزایش تولید، درآمد و معیشت مردم منطقه در روستاها بیانجامد و موجب مهاجرت معكوس یا جلوگیری از مهاجرت به شهر شود.
اتمام عملیات احیای اراضی دشت خوزستان و ایلام با احداث شبكه‌های فرعی آبیاری، زهكشی، تسطیح لیزری و مهندسی قطعات به میزان 242 هزار هكتار طی سه سال و نیم و تحویل اراضی به بهره‌برداران استانهای مذكور برای كشت و كارهای كشاورزی كه پیش از این و از ابتدای شروع طرح طی 17 سال گذشته تا سال 92 فقط 68 هزار هكتار انجام شده بود.
انتقال و تامین آب برای فعالیتهای كشاورزی به میزان 10 هزار هكتار از اراضی منطقه سیستان، رشد دو برابری معرفی و تولید ارقام اصلاح شده زراعی و باغی جدید نسبت به سال 1392 (افزایش از 11 رقم سالانه درسال 92 به 23 رقم سالانه در انتهای سال 95)، افزایش 33 درصدی تولید محصولات فنآورانه در حوزه تولید بذر هسته اولیه (افزایش تولید سالانه از 5 هزار تن به بیش از 6500 تن)، سطح تولید بذور گواهی شده (از حدود 144 هزار هكتار در سال 92 به 215 هزار هكتار در پایان سال 95) و انواع سرم و واكسن و فرآورده های بیولوژیك (از 110476 دوز در سال 1392 به 133655 دوز در سال 1395) از دیگر این اقدامات است.
معرفی سالانه 127 یافته تحقیقاتی كاربردی و قابل ترویج شامل آفت كش موثر و كم خطر، سرم و واكسن دامی و دستور العمل فنی، رشد پنج برابری تجاری سازی دانش فنی و توانمندی های فنآورانه در دولت یازدهم به نحوی كه قراردادهای واگذاری و انتقال از 14 فقره در سال 1392 به 74 فقره در سال 1395 افزایش یافته است.
این رشد در راستای دانش بنیان كردن كشاورزی به منظور افزایش بهره وری از طریق تبدیل پژوهش به فناوری، ارزشگذاری فناوری، تجاری سازی دانش فنی و فنآوری های نوین، واگذاری و انتقال امتیاز و مالكیت فكری به بخش خصوصی حاصل شده است.
افزایش 95 درصدی ایجاد شركت های دانش بنیان كشاورزی؛ به منظور كاهش وابستگی كشور از لحاظ فنآوری و در اجرای برنامه توسعه تولید محصولات دانش بنیان كه سال 94 از سوی معاون اول رئیس جمهورابلاغ شده، تعداد شركت هایی كه از سوی محققان و پژوهشگران كشاورزی وزارت تشكیل شده از 21 شركت تاسیس شده در سال 1392 به 41 شركت در سال 95 افزایش یافته است.
افزایش پنج برابری نسبت كارشناسان ترویج به بهره بردار، كه متعاقب برنامه این دولت برای احیا و تقویت مراكز جهاد كشاورزی دهستان ها به عنوان موثر ترین نقطه تماس كارشناسان بخش دولتی با كشاورزان در عرصه ها و مزارع و انتقال دهنده دانش و اطلاعات فنی و بازخوردها صورت گرفته، به گونه ای كه نیروی های كارشناسی مستقر در این مراكز از یك نفر به ازای سه هزارو 131 كشاورز در سال 1392 با پنج برابر افزایش به یك نفر در ازای 588 كشاورزی رسیده كه در همین راستا آموزش سرانه بهره بردار نیز از 33 دقیقه در سال 1392 به 42 دقیقه در سال 1395 افزایش یافته است.
اقتصام**9186 ** 1701
گزارشگر: هما همت خواه* انتشار: حمید قدیمی
تهران - ایرنا - تامین غذا برای جمعیت رو به رشد از طریق كاهش واردات و افزایش تولیدات كشاورزی با تاكید بر حفظ و پایداری منابع پایه تولید، مهمترین جنبه مدیریت و راهبردی بخش كشاورزی در كشور به شمار می رود كه از این رو افزایش تولیدات كشاورزی و بهبود امنیت غذایی به اتكای تولید داخلی، جهت‌گیری اصلی وزارت جهادكشاورزی در دولت یازدهم بوده است.
