به گزارش خبرنگار گروه علمی ایرنا، یكی از ضعف های حوزه علمی و پژوهشی كشور كه متاسفانه در طول سال های گذشته به فرهنگی نادرست بدل شده بود، توجه مراكز علمی و دانشگاهی به تولیدات محض مقالات علمی آن هم به صورت تئوریك، بدون هیچگونه ارزش آفرینی و ایجاد ثروت در جامعه است.
چه بسا در سایه همین بی توجهی، سایر كشورها از تولیدات علمی تئوری ایران به صورت عملی بهره برداری كرده و به موفقیت هایی نیز در تبدیل علم به فناوری نائل شده و در ادامه تجاری سازی این علوم به ثروت فراوانی دست یافته اند.
با این حال، یكی از دستاوردهای معاونت پژوهش و فناوری وزارت علوم دولت یازدهم در طول چهار سال گذشته علاوه بر پیگیری ارتقای جایگاه بین المللی كشورمان در تولید علم، به طور حتم حركت در جهت كاربردی كردن علم و دانش در راستای تولید فناوری، ثروت و بهره وری هرچه بیشتر و همچنین توجه به فرهنگ كارآفرینی در كشور بوده است.
دولت یازدهم كه در طول چهار سال گذشته یك محور تلاش خود را برای آبادانی كشور به بسترسازی و اقدامات اساسی در بخش های مختلف معطوف كرده است، در حوزه علم، پژوهش و فناوری نیز تنها راه پیشرفت را توجه به ایجاد و توسعه هرچه بیشتر زیرساخت ها از جمله ایجاد مناطق علم و فناوری می داند.
این موضوع در طول سال های گذشته همواره به عنوان یك سیاست اصلی از سوی وزارت علوم پیگیری شده است، به طوری كه در چهار سال اخیر در پنج استان خراسان رضوی، اصفهان، یزد، بوشهر و آذربایجان شرقی مناطق علم و فناوری شكل گرفته است و برای آنها سازمان عامل ایجاد و مقررات مربوطه برای فعالیت وضع شده است.
در حالی كه پیش تر هیچ منطقه علم و فناوری در كشور فعال نبود، امروز با راه اندازی این پنج مركز در كشور فعالیت های قابل توجهی در راستای توسعه علمی و فناوری این مناطق آغاز شده است.
مناطق ویژه علم و فناوری به عنوان اكو سیستم لازم برای همگرایی و هم افزایی اركان علم و فناوری در نظام نوآوری در واقع به مناطقی گفته می شود كه در گستره جغرافیانی آن امكانات علمی، صنعی، تولیدی، آزمایشگاهی، تحقیقاتی و زیرساخت های ارتباطی، اطلاعاتی و متخصصان برای اقدامات هماهنگ و دسترسی به اهداف معین شكل گرفته است.
این مناطق با جذب فرصت‌ها و سرمایه‌های علمی، اقتصادی و انسانی، ملی، منطقه‌ای و بین‌المللی مبتنی بر تامین منافع همه طرف ها و هم‌افزایی میان سازمان‌ها، مراكز و موسسات به سمت نوآوری و توسعه علم و فناوری و در نتیجه توسعه اقتصادی گام بر می دارند.
** توسعه، گسترش و تقویت پارك های علم و فناوری، مراكز رشد واحدهای فناور و مراكز كارآفرینی
اما وزارت علوم تحقیقات و فناوری دولت یازدهم در طول چهار سال گذشته همچنین فرهنگ سازی، حمایت و پشتیبانی از افراد و گروه هایی را كه در مراكز علمی و دانشگاهی در حوزه كارآفرینی فعال و مستعد نوآوری می باشند، با ایجاد پارك های جدید علم و فناروی، مراكز رشد واحدهای فناور و همچنی مراكز كارآفرینی و نوآوری به عنوان یك اقدام اساسی به منظور توسعه هرچه بیشتر تولید و ایجاد ارزش افزوده در محصول پیگیری كرده است.
طبق اظهارات دكتر وحید احمدی معاون پژوهش و فناوری وزیر علوم، تحقیقات و فناوری، در طول سال های اخیر تلاش های بسیاری در حوزه پژوهش و فناوری صورت پذیرفته و شاخص های این حوزه رشد به سزایی داشته است، تلاش هایی كه این مقام مسوول در ذیل به بخشی از آن در گفت و گو با ایرنا اشاره كرده است.
****دستاوردهای پژوهش و فناوری:
مطابق با آمار، رشد قابل توجهی در تعداد فناوری های متوسط و پیشرفته صورت گرفته و كشور توانسته ضمن توسعه صادرات محصولات دانش بنیان، توسعه و بهبود شاخص های اشتغال در حوزه علم و فناوری، تعداد نشان ها و علائم تجاری ثبت شده، تعداد شركت های زایشی و تعداد ایده های تبدیل به محصول شده و تجاری شده را نیز ارتقا دهد.
** رشد چشمگیر شركت های دانش بنیان در پارك های علم و فناوری
با توجه به این كه قانون دانش بنیان در سه ماهه دوم سال 1391 و به عبارتی ابتدای سال 2012 میلادی به تصویب رسید و در آغاز دولت یازدهم هیچ ///////// شركت دانش بنیانی در پارك های علم و فناوری و مراكز رشد فعال نبود، خوشبختانه هم اكنون حدود 1100 شركت دانش بنیان در این مراكز مستقر و فعال شده اند.
**رشد تعداد واحدهای فناور مستقر در پارك های علم و فناوری و مراكز رشد
توسعه و گسترش واحدهای فناور در مراكز رشد و پارك های علم و فناوری و حمایت از آنها در مسیر رفع مشكلات و نیل به اهدافشان از ملزومات اصلی توسعه علم و فناوری كشورها است.
خوشبختانه امروز در ایران نیز سرمایه گذاری های قابل توجهی برای توسعه و گسترش واحدهای فناور صورت گرفته است، به طوری كه در طول سه سال اخیر حدود 4 هزار و 400 واحد فناور در پارك ها و مراكز رشد مستقر شده اند.
ضمن این كه در سال های اخیر تعداد قابل توجهی از این واحدهای فناور توانسته اند با موفقیت از مراكز رشد و پارك های علم و فناوری خارج شوند.
** تعداد اشتغال پایدار، زایشی و دانش بنیان
همچنین بر اساس گزارش ها، تا مرداد ماه سال 1395 تعداد اشتغال مستقیم ایجاد شده در پارك های علم و فناوری و مراكز رشد نسبت به سال 1391 برابر با 18 هزار نفر رشد داشته است، به طوری كه در سال 1395 تعداد اشتغال زایشی و پایدار ایجاد شده در پارك ها و مراكز رشد حدود 30 هزار نفر گزارش شده است.
** صادرات 525 میلیون دلاری محصولات دانش بنیان
اما یكی از سیاست های اصلی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری تقویت كیفیت محصولات فناورانه و افزایش صادرات این محصولات بوده است كه خوشبختانه در 3 سال حدود 525 میلیون دلار صادرات محصولات دانش بنیان از سوی مراكز رشد، پارك های علم و فناوری و سایر شركت های دانش بنیان به بازارهای جهانی صادر شده است.
** تعداد فناوری های خلق شده
در محدوده سال های 1392 تا 1395 (2012 تا 2016) رشد تعداد فناوری های خلق شده در مراكز رشد و پارك های علم و فناوری حدود سه برابر شد، به طوری كه تعداد 539 فناوری در سال 1391 به 2871 فناوری در سال 1395 افزایش یافت.
**گردش مالی هسته ها
علاوه بر این، در طی سال های (2012 تا 2015) 1393 تا 1395 میزان گردش مالی (مجموع خرید و فروش هسته ها) شركت های فناور و دانش بنیان مستقر در پارك ها و مراكز رشد علم و فناوری به حدود 11000 میلیارد تومان رسید كه این میزان رقم قابل توجهی برای این مراكز نوپا محسوب می شود.
نظر به این كه در مجموع هزینه ها و بودجه تخصیص یافته به این مراكز در این سال ها حدود 300 میلیارد تومان بوده است، میزان ارزش افزوده این شركت ها و واحدهای فناوری بیش از 35 برابر هزینه انجام شده برای آنها می باشد و این ارزش افزوده به دلیل نقش علم و فناوری در تولید واقتصاد می باشد.
**محیط و چارچوب نهادی
در سه سال اخیر توسعه نهادهای فناوری كشور روند رو به رشدی را طی كرده است كه در قالب سه گروه پارك های علم و فناوری، مراكز كارآفرینی و نوآوری و همچنین مراكز رشد علم و فناوری گزارش شده است.
بر این اساس در دولت یازدهم تعداد 6 پارك علم و فناوری و همچنین 32 مركز رشد علم و فناوری ایجاد شده است.
ضمن این كه با ایجاد راه اندازی حدود 90 مركز كارآفرینی و نوآوری در مراكز آموزش عالی در دولت یازدهم تعداد مراكز كارآفرینی و نوآوری رشد حدود 600 درصدی داشته است.
** ارتباط صنعت و دانشگاه
اما وزارت علوم، تحقیقات و فناوری در دولت یازدهم در ارتباط با تقویت صنعت و دانشگاه اقدامات مناسبی داشته است كه تفاهمنامه یكهزار میلیاردتومانی بین 9 دانشگاه و پژوهشگاه مهم كشور با وزارت نفت در حوزه بالادستی برای نخستین بار در كشور به منظور افزایش ضریب ازدیاد نفتی از میادین، قرارداد 700 میلیارد تومانی بین 12 دانشگاه و پژوهشگاه كشور با شركت های ملی نفت، گاز، پتروشیمی، پالایش و پخش در حوزه صنایع پایین دستی و پتروشیمی برای انجام امور پژوهش های كاربردی و همچنین انجام حدود 1400 طرح مشترك پژوهش و فناوری با اعتباری بالغ بر 205 میلیارد تومان با وزارت دفاع از مهمترین این اقدامات است.
انجام تفاهمنامه با وزارت صنعت، معدن وتجارت در خصوص فراهم كردن فرصت مطالعاتی و پسادكترای صنعتی داخل كشور با معرفی 200 هیات علمی برای استفاده از فرصت های مطالعاتی داخل كشور و معرفی 100 نفر عضو هیات علمی برای گذراندن پسادكترای صنعتی، انعقاد 17 تفاهم نامه همكاری بین شورای عتف با سایر وزارتخانه ها و نهادهای دولتی، تشكیل شورای توسعه علوم انسانی و هنر به منظور كاربردی سازی علوم انسانی و هنر از دیگر اقدامات مهم وزارت علوم در حوزه تقویت ارتباط صنعت و دانشگاه به شمار می رود.
**فروش 300 میلیارد تومان دانش فنی
اما در بخش فن بازار، طبق گزارش های واصله از مراكز فناوری تنها در طول یكسال اخیر (2016) حدود 300 میلیارد تومان دانش فنی به فروش رسیده است كه این رقم در سال 2012 تنها 3 میلیارد تومان بود و به طور حتم از دستاوردهای مهم وزارت علوم در سال های اخیر محسوب می شود.
علمی ** 1836 **
گزارش: یوسف درویشی* انتشار: زهره محتشمی پور
برای اطلاع از اخبار متنوع علمی و فناوری، با كانال علمی ایرنا در تلگرام همراه شوید:
irnaelm@
تهران– ایرنا– تولید مقالات علمی محض بدون هیچ گونه ارزش آفرینی در حال حاضر جای خود را به فرهنگ تبدیل علم و پژوهش به ثروت و كارآفرینی داده است، نهضتی كه اقدامات زیرساختی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری در دولت یازدهم نقش مهمی در آن دارد.
