كاشان در بین دشت زیبای كویر مركزی ایران و دامنه كوه كركس قرار گرفته و بیشتر باغ های آن پوشیده از گل های محمدی و رز است كه زیبایی وصف ناپذیری به شهر بخشیده است.
كاشت گلمحمدی در ایران قدمتی حدود 7هزار ساله دارد و گلاب گیری آئینی هزار ساله است كه در طول زمان تغییراتی بسیار جزئی داشته است.
گلاب قمصر، نیاسر و برزُك كاشان كه از نظر مرغوبیت بهترین گلاب جهان به شمار می روند از نظر مذهبی نیز دارای اجر و قرب زیاد بوده و برای معطر كردن فضاهای مذهبی به كار می روند به طوری كه شست وشوی خانه خدا با آن در 9 ذی الحجه از سابقه طولانی برخوردار است.
هر سال با آغاز فصل بهار و شكفتن گل های محمدی، گردشگران داخلی و خارجی بسیاری برای تماشای مراسم جذاب گلاب گیری به منطقه كاشان سفر می كنند و علاوه بر گلاب گیری از طبیعت زیبا، بكر و هوای مطبوع آن لذت می برند.
قمصر، نیاسر و برزُك مهم ترین قطب های گلاب گیری منطقه كاشان هستند كه شهر قمصر در 30 كیلومتری،برزُك در 45 كیلومتری جنوب غربی و نیاسر به عنوان كهن باغ شهر ایران در 30 كیلومتری غرب كاشان قرار دارند و گردشگران می توانند با سفر به آن شهرها و قدم زدن در باغ های گل محمدی لذت برده و همزمان ضمن بازدید از كارگاه های گلابگیری، سفری لذت بخش و به یاد ماندنی را تجربه كنند.
آئین گل چینی و گلاب گیری در منطقه كاشان هرسال از اولین روزهای اردیبهشت ماه شروع شده و تا اواخر خرداد ماه ادامه دارد.
منطقه كاشان به دلیل كیفیت بالای گلاب آن به عنوان پایتخت گل و گلاب جهان شناخته شده است و اساسی ترین عامل شهرت این محصول میزان بالای اسانس گل سرخ محمدی است بطوریكه صنایع عطرسازی جهان، به ویژه كشورهای اروپایی كه از فناوری های گسترده و بالایی برای تبدیل آن به فرآورده عطر بهره مند هستند به كاربرد اسانس عطر گل محمدی منطقه كاشان به عنوان محصولی ارگانیك وغیر شیمیایی روی آورده اند ، به گونه ای كه همه ساله مقدار زیادی اسانس تولیدی به وسیله كشورهای اروپایی از ایران خریداری می شود.
در كنار این عامل، روش سنتی گلابگیری است كه آن را باید حاصل هنر، ذوق، سلیقه و ابتكار مردم منطقه كاشان برشمرد.
** پیش بینی بازدید نزدیك به 2 میلیون گردشگر از آئین گلاب گیری در كاشان
رئیس اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری كاشان در گفت و گو با ایرنا اظهاركرد: با توجه به شهرت جهانی گل و گلاب كاشان ونیز ثبت ملی آئین گلاب گیری كاشان، با همراهی ستاد تسهیلات سفر این شهرستان، آماده پذیرایی از گردشگران داخلی و خارجی هستیم.
محسن جاوری با اشاره به اینكه بیشتر ورود گردشگران به منطقه كاشان در دو روز پایانی هفته در فصل بهار است گفت: باید با اطلاع رسانی به گردشگرانی كه كاشان را به عنوان مقصد و هدف سفر انتخاب كرده‌اند و با برنامه ریزی آن ها را تشویق به حضور در طول دیگر روزهای هفته كرد تا بتوانند خدمات بهتر و شایسته تری دریافت كنند.
وی با بیان این كه با شروع فصل برداشت گل محمدی از گلستان های مناطق كاشان، گل كاران و گلاب گیران خود را برای آئین گلاب گیری و جشن گل محمدی آماده كردند تصریح كرد: برداشت گل محمدی همه ساله از اواسط اردیبهشت ماه آغاز و تا پایان خرداد ماه ادامه دارد و در این مدت پیش بینی می شود افزون بر 2 میلیون گردشگر از مزرعه های گل محمدی و مراسم زیبای گل چینی و تولید عطر و گلاب دیدن كنند.
جاوری بیان كرد: گلابگیری به عنوان یك اتفاق بسیار مهم و جا افتاده در منطقه كاشان مطرح است كه تورهای گردشگری مختلف از كل كشور و جهان را به طرف خود می كشد.
وی با بیان این كه ورود سیل عظیم گردشگران در مجموع موجب رشد اقتصادی منطقه كاشان می شود افزود: آمارها نشان می دهد تعداد گردشگران در فصل گلاب گیری رشد فزاینده ای نسبت به سایر ماه ها می گیرد.
وی ادامه داد: این رشد ورود گردشگر در فصل گلاب گیری كه افزایش بازدید از مكان های تاریخی را نیز به همراه دارد حاكی از تاثیر آن نه فقط بر روی آئین گلاب گیری بلكه در حوزه های مختلف دیگر نیز می باشد.
جاوری یادآوری كرد: آئین گلاب گیری كاشان به شماره 109 در هشتم خرداد ماه سال 89 در فهرست میراث معنوی كشور به ثبت رسیده است.
** 1500 واحد گلاب گیری سنتی فعال در كاشان
مدیر جهاد كشاورزی شهرستان كاشان نیز در گفت و گو با ایرنا اظهار كرد: 2 هزار و 243 هكتار از مزرعه های این شهرستان به كشت گل محمدی اختصاص دارد كه از این میزان حدود 2 هزار و 96 هكتار آن بارور است و مابقی نهال كاشته شده است.
مجید كافی زاده با اشاره به میانگین تولید گل محمدی كه 4 و 2 دهم تن در هر هكتار است گفت: امسال با توجه به تداوم پدیده خشكسالی و سرمازدگی سال قبل پیش بینی می شود حدود 20 درصد كاهش تولید گل در هر هكتار را داشته باشیم.
وی بیان كرد: عمده رویش گل محمدی در مزرعه ها و گلستان های شهرستان كاشان به ترتیب در بخش برزُك با یك هزار و 168 هكتار، قمصر با 506 هكتار ، نیاسر با 287 هكتار و بخش مركزی با 134 هكتار است.
مدیر جهاد كشاورزی كاشان با بیان این كه یك هزار و 500 واحد سنتی گلاب گیری در این شهرستان فعال است افزود: حدود 3 هزار دیگ گلاب گیری نیز در امر تهیه گلاب مورد استفاده قرار می گیرد.
وی با بیان این كه كاشان رتبه سوم كشت گل را در كشور به خود اختصاص داده است افزود: استان های فارس و كرمان رتبه های اول و دوم را به خود اختصاص داده اند.
مدیر جهاد كشاورزی كاشان یادآوری كرد: فصل گلاب گیری در كاشان از اواخر فروردین امسال در بخش مركزی شروع شده است و پایان آن در مناطق كامو و جوشقان قالی تا اواخر خردادماه ادامه دارد كه گردشگران با مراجعه به كارگاه های گلاب گیری می توانند از این ظرفیت عظیم گل‌چینی و گلابگیری بازدید كنند.
** فعالیت 25 واحد صنعتی تولید گلاب در كاشان
رئیس اداره استاندارد و تحقیقات صنعتی كاشان نیزگفت: 25 واحد صنعتی تولید گلاب دارای مجوز رسمی از استاندارد در كاشان فعال هستند.
محمد رضا آرین افزود: تمام این واحدها زیر نظر اداره استاندارد فعالیت می كنند به طوریكه در تمام آن ها آزمایشگاه كنترل كیفیت زیر نظر اداره استاندارد وجود دارد.
وی با بیان این كه در یك سال گذشته تخلفی در این حوزه صورت نگرفته است ادامه داد: تعداد زیادی هم واحد سنتی گلاب در كاشان فعالیت دارند كه زیر نظر اداره استاندارد نیستند ولی ممكن است پروانه بهداشتی داشته باشند.
** صادرات 350 هزار دلاری اسانس گل محمدی
رئیس اتاق بازرگانی، صنایع و معادن كاشان نیز در گفت و گو با ایرنا گفت: در سال 95 ، 350 هزار دلار اسانس گل محمدی صادرات داشتیم كه بیشتر به كشورهای اسپانیا ، فرانسه و بلغارستان بوده است.
محمود تولایی با بیان اینكه در سال 94 حدود 90 هزار دلار صادرات اسانس داشتیم افزود: مقایسه آمار حاكی از رشد حدود 4 برابری صادرات اسانس در سال 95 نسبت به سال 94 است.
وی میزان صادرات گلاب و عرقیات در سال 95 را حدود 2 میلیون و 761 كیلوگرم برآورد كرد و گفت:ارزش ریالی این مقدار صادرات بیش از 7 میلیون دلار است.
وی با بیان این كه ارزش ریالی صادرات گلاب و عرقیات سال 95 نزدیك دو برابر سال 94 بوده است تصریح كرد: محصول گلاب و عرقیات به كشورهای كویت، بحرین، قطر، عمان، چین، امارات متحده عربی ، هنگ كنگ و استرالیا صادر شده است.
** گلاب چگونه تولید می شود؟
تولید كننده سنتی گلاب با اشاره به نحوه تولید این مایع خوشبو و مفید اظهار كرد: در تولید سنتی گلاب، مقادیر مشخصی از گل محمدی و آب را كه به ازای هر كیلوگرم گل یك لیتر است در یك دیگ مسی ریخته شده و سپس درپوش روی دیگر را قرار داده و دیگ را محكم می بندند.
علی نعمتی افزود: روی در دیگ سوراخی وجود دارد كه به لوله های استیل یا آلومینیومی متصل و سر دیگر لوله به ظرف مسی كه پاچ می نامند منتهی می شود و بخارات حاصل از تقطیر پس از عبور از این لوله در پاچ مسی كه در آب سرد قرار دارد به تدریج سرد شده و گلاب حاصل می شود.
وی با بیان این كه مدت زمان گلاب گیری در روش سنتی معمولا 5 تا 7 ساعت است تصریح كرد: برای تشخیص گلاب خالص باید گلاب را مزه كنیم و اگر مزه تلخي داشت و شفاف و بدون رنگ بود، گلاب خالص است.
وی با اشاره به این كه هرقدر گلاب تلخ تر باشد اصل تر است ادامه داد: البته تلخي گلاب هم باید طبیعي باشد و اگر شك داشتید مي توانید پس از مزه كردن گلاب ، 2 بار آب دهان خود را قورت دهید اگر تلخي باز در دهانتان باقي ماند گلاب اصل نیست و ناخالصي دارد و اگر تلخي كام شما برطرف شد پس گلاب شما اسانس نداشته و طبیعي و اصیل است.
كاشت گل محمدی یكی از مهم ترین فعالیت های اقتصادی كاشانی ها پس از بافت فرش است و وقتی نام گلاب به میان می‌آید تصویری جز نام كاشان در ذهن‌ها نقش نمی بندد.
مردم مهربان و میهمان نواز منطقه كاشان آماده پذیرایی از گردشگران در فصل گلاب گیری كه سنتی محلی ولی با آوازه ای جهانی است را دارند.
علاوه بر گلاب گیری، وجود جاذبه‌های منحصر به فرد تاریخی و طبیعی و موقعیت ویژه جغرافیایی این منطقه در ناحیه مركزی ایران و همجواری این شهرستان با پایتخت و مراكز استان‌های شاخص، همه و همه از دلایل انتخاب منطقه كاشان برای میزبانی بیش از 2 میلیون گردشگر داخلی و خارجی در فصل بهار است.
سطح بالای زیركشت گل، شست‌وشوی خانه خدا توسط گلاب ناب كاشان، كارگاه‌های سنتی و صنعتی گلابگیری، تولید عرقیجات سنتی در كنار دیگر جاذبه‌های تاریخی منطقه دلیل جذب گردشگران بی‌شمار داخلی و خارجی است.
7408/7472 * گزارش: حسین منصوری فر - محمد جهانگیریان - انتشار دهنده : عمادی
كاشان - ایرنا - اردیبهشت كه از راه می رسد كاشان رنگ و بوی دیگر می گیرد، با پیچیدن شمیم دل انگیز گل محمدی در كوچه باغ ها و گلستان های كاشان، كم كم آئین گل چینی و مراسم سنتی گلابگیری در گوشه و كنار شهر برپا می شود.
