كومسای، آیینی با قدمت بیش از هزار سال

به گزارش خبرنگار ایرنا، كومسای نام مراسمی است كه هر ساله در منطقه اورامان از توابع شهرستان سروآباد استان كردستان در 15 اردیبهشت ماه با حضور مردم شهر اورامان تخت و روستاهای تابعه آن كماله، رودبر، ویسیان و سرپیر برگزار می شود.
كومسای را می توان نمادی از اعتقادات و باورهای مردم منطقه هورامان دانست، مراسمی كه قدمت آن بنا به اسناد و مدارك مستند و روایات معتمدین و ریش سفیدان منطقه بیش از هزار سال است.
این مراسم همه ساله در میدانی در نزدیكی آرامگاه سید مصطفی مشهور به پیرشالیار از نوادگان و سادات حضرت امام جعفر صادق (ع) پیش از آغاز نماز جمعه به مدت 2 ساعت برگزار شده و ریش سفیدان و معتمدین منطقه گردهم آمده و برای تقسیم امورات منطقه تصمیم گیری می كردند.
این مراسم روز جمعه 15 اردیبهشت با تلاوت قرآن كریم، سخنرانی امام جمعه شهر هورامان تخت، اجرای برنامه دف نوازی، قصیده خوانی، تقسیم امورات به صورت نمادین توسط ریش سفیدان منطقه و در آخر برنامه با شكستن سنگ كومسای برگزار شد.
امام جمعه شهر اورامان در این باره به خبرنگار ایرنا گفت: مراسم كومسای كه قدمت آن به بیش از یك هزار سال پیش بر می گردد همه ساله در 15 اردیبهشت ماه در روز جمعه با حضور ریش سفیدان، معتمدین و افراد صاحب نظر شهر هورامان تخت و روستاهای تابعه آن برگزار شده است.
ماموستا علی مقدمی افزود: این مراسم از ساعت 9 صبح به مدت 2 ساعت در میدانی در نزدیكی آرامگاه سید مصطفی مشهور به پیرشالیار پیرامون تصمیم گیری در خصوص مشكلات روستاهای منطقه برگزار شده است.
وی ادامه داد: در این مراسم بسیار كهن برای تعیین كدخدا، آب دار، چوپان، امام جمعه، خادم مساجد و برخی از جایگاه های دیگر به مدت یك سال تصمیم گیری و افرادی كه عهده دار این مسئولیت ها بودند، مشخص می شدند.
وی اضافه كرد: در این مراسم همچنین مشكلات و كمبودهای روستاهای هورامان مورد بحث قرار گرفته و درخصوص فعالیت های 6 ماهه مردم منطقه در هه وارهای منطقه ( ییلاق و قشلاق ) شامل به نن، گناو، پیر رستم و دل دره تصمیم گیری می شد.
امام جمعه شهر اورامان در خصوص شكستن تكه سنگی كه در مجاورت مزار پیرشالیار قرار دارد، گفت: شكستن این قطعه سنگ كه به نام سنگ كومسای نامگذاری شده است، هر ساله بعد از پایان مراسم كومسای انجام می شد و در واقع یكی از برنامه های فرعی مراسم كومسای است.
به گفته وی ریش سفیدان و معتمدین شركت كننده در مراسم كومسای بعد از پایان مراسم، یك تكه از این سنگ را شكسته و با خود به عنوان تبرك همراه می بردند.
ماموستا مقدمی افزود: جریان از این قرار است كه در زمان پیرشالیار یكی از مریدان وی به نام درویش موسی كه دامپزشك بوده است، فوت كرده و در مزار آرامگاه كنونی پیرشالیار مدفون می شود.
او ادامه داد: یكی دیگر از مریدان پیرشالیار به نام درویش گومار كه هم اكنون آرامگاه وی در روستای دمیو از توابع بخش مركزی شهرستان سروآباد است، به نزد پیرشالیار آمده و از كمبود شیر دام های خود ابراز ناراحتی و نگرانی می كند.
به گفته وی پیرشالیار نیز به درویش گومار می گوید كه درویش موسی دامپزشك در قید حیات نیست تا مشكل دام های تو را برطرف كند اما به آرامگاه او برو و از قطعه سنگی كه در نزدیكی آرامگاه اوست، تكه ای ببر و به مُشك حیوانات خود ببند تا شیر آنها افزون شود.
امام جمعه شهر اورامان افزود: این اقدام پیرشالیار مصداق روایاتی است كه قران كریم از یوسف پیامبر نقل می كند كه به برادران خود گفت، لباس من را به نزد پدرم ببرید تا به چشمانش مالیده و چشمانش بینا شود.
وی اضافه كرد: از آن زمان تاكنون این رسم پابرجاست و هر ساله بعد از مراسم كومسای مردم شركت كننده در این مراسم یك تكه از این سنگ كومسای را شكسته و با خود می برند و جالب اینجاست كه با شكستن تكه هایی از این سنگ چیزی از آن كاسته نمی شود.
ماموستا مقدمی با بیان اینكه مراسم كومسای امسال به بهترین شیوه ممكن برگزار شد، گفت: خوشبختانه مراسم امسال به همان شیوه سنتی برگزار شد و شركت كنندگان در این مراسم بر خلاف سال گذشته كه نظم را رعایت نكرده بودند، بسیار منظم مراسم را برگزار كردند.
وی در پایان افزود: برخلاف آنچه كه امروز برخی از افراد مراسم كومسای را مراسم زردتشتی می خوانند، این مراسم یك مراسم سنتی و ریشه در آیین و آداب كهن منطقه اورامان دارد كه نه رقص و نه آتش بازی دارد و مربوط به آئین زردتشت نیست.
بخشدار اورامان نیز در گفت و گو با خبرنگار ایرنا اظهار كرد: از بعد ازظهر روز پنج شنبه یعنی یك روز زودتر از مراسم كومسای بیش از سه هزار میهمان وگردشگر داخلی و خارجی به شهر هورامان تخت و روستاهای تابعه وارد شدند.
صباح محمدی ادامه داد: تا روز برگزاری مراسم كومسای بخشداری، شهرداری و شوراهای اسلامی شهر هورامان تخت، نیروی انتظامی و پلیس راهور پنج جلسه جهت برگزاری هر چه باشكوه تر این مراسم برگزار كردند كه در این راستا هتل هورامان، هتل روستای سلین و خانه های استیجاری برای اسكان مهمانان و گردشگران تدارك دیده شد.
وی با بیان اینكه بیش از سه هزار خودرو به شهر هورامان وارد شده بودند اضافه كرد: با همكاری شهرداری، نیروی انتظامی و پلیس راهور از عصر پنجشنبه محدودیت های ترافیكی اعمال شد و اجازه ورود اتوبوس، مینی بوس و سایر ماشین آلات سنگین به شهر هورامان داده نشد.
بخشدار هورامان افزود: به جهت رفاه حال مسافران، میهمانان وگردشگران خودروهای آژانس شهر هورامان تخت برای جابجایی پیش بینی شده بود و از تردد هر نوع خودرو از آرامگاه پیرشالیار به روستای كماله به استثنای خودروهای آژانس جلوگیری به عمل آمد.
محمدی گفت: شهروندان شهر هورامان تخت نیز به جهت رعایت حال مسافران و میهمانان در صبح روز جمعه خودروهای شخصی خود را در خیابانهای امام خمینی (ره)، وحدت، كومسا و تخت ثانی پارك كرده بودند.
وی اظهار كرد: خوشبختانه مراسم كومسای امسال بسیار با شكوه، منظم و به روال سنتی خاص برگزار شد و در پایان مراسم ترافیك آرام و دركنترل پلیس راهور بود.
یك فعال فرهنگی منطقه هورامان نیز در گفت و گو با خبرنگار ایرنا گفت: باتوجه به اینكه در قدیم شغل بیشتر مردم هورامان دامداری و باغداری بوده، هر ساله با آمدن فصل بهار در اواسط ماه اردیبهشت و در روز جمعه، ریش سفیدان و معتمدین این منطقه در یك میدان در آرامگاه پیرشالیار جمع می شدند.
ماكوان مرادی افزود: در این مراسم ریش سفیدان و معتمدین شهر هورامان تخت و چهار روستای آن برای مدت یكسال افرادی را به عنوان كدخدا، میراب به معنی آب دار، امام جمعه، چوپان و خادمان مساجد تعیین می كردند.
او ادامه داد: همچنین در همین مكان مقدس یعنی آرامگاه پیرشالیار به مدت 6 ماه با هم خداحافظی می كردند و به كار باغداری و دامداری در هه وارهای خود ( مناطق ییلاق و قشلاق منطقه) مشغول می شدند.
رئیس شورای شهر هورامان اضافه كرد: اعضای شورای شهر هورامان با همراهی بخشدار، شهردار، نیروی انتظامی، امام جمعه و جمعی از معتمدین منطقه برای برگزاری هرچه بهتر این مراسم چندین جلسه برگزار كردند و تمام سعی و تلاش ما بر این بود كه این مراسم به روش سنتی برگزار شده تا شكل واقعی خود را از دست ندهد.
این فعال فرهنگی منطقه هورامان افزود: خوشبختانه مراسم كومسای امسال نسبت به سال های قبل با برنامه ریزی منظم و بسیار باشكوه و به روش سنتی برگزار شد.
وی با بیان اینكه مراسم كومسای هر ساله توسط مردم منطقه برگزار می شد، گفت: در طول چند سال اخیر به دلیل حضور مهمانان و گردشگران زیادی از داخل و خارج كشور از مسئولین خواسته شد در اجرای بهتر این مراسم به مردم منطقه كمك شود.
مرادی در پایان ضمن خیر مقدم به میهمانان و گردشگران داخلی و خارجی، با بیان اینكه امكانات شهر هورامان تخت به نسبت سایر شهرها پایین تر است، از كمبودهایی كه در اجرای این مراسم وجود داشت، عذرخواهی كرده و ابراز امیدواری كرد این مشكلات و كمبودها برای برنامه های آتی برطرف شود.
به گزارش ایرنا، شهرستان سروآباد با 2 بخش مركزی و هورامان و جمعیتی افزون بر 52 هزار نفری در فاصله 90 كیلومتری از غرب سنندج مركز استان كردستان واقع شده و 24 كیلومتر مرز مشترك با كشور عراق دارد.
7354/1904
خبرنگار: فرزاد آداك**انتشار دهنده: مسعود احمدی