در ادامه اين گفت وگو مي خوانيم: آراي نامبرده، متعلق به جناح خاصي نيست و ممكن است با به راه افتادن يك موج، يك واكنش يا اظهارنظر، از سبدراي يك جريان به سبد راي جريان رقيب انتقال يابد. بدون شك يكي از ابزار جذب آراي خاكستري، مناظره ها تلويزيوني است و تجربه نشان داده سخنان ردوبدل شده در اين برنامه ها، نقش بسزايي را در جذب اين نوع راي دارد. تاكنون دو دوره مناظره ميان نامزدهاي دوازدهمين دوره انتخابات رياست جمهوري برگزارشده است.
انتظار مي‌رفت در اين دوره، نامزدها با استفاده از تجربه دوره هاي قبلي بيشتر به ارائه برنامه و شيوه‌هاي اجرايي‌شدن آن و همچنين نقد برنامه هاي يكديگر و موانع اجرايي شدن آن روي بياورند اما در اين دو مناظره شاهد حرف هاي كليشه اي و سوالات كلي بوديم كه از سوي مجريان برگزاري اين برنامه مطرح مي‌شد.
سوالاتي كه در بيشتر موارد با پاسخ‌هاي بي ربط توسط نامزدها رو به رو مي‌شد و شايد بتوان به‌عنوان يكي از دلايل مطرح‌شدن برخي اتهامات نامناسب و بي‌اخلاقي‌هاي صورت گرفته از آن يادكرد. توجه داشته باشيد، تجربه برگزاري سه دوره متوالي مناظره ها براي انتخابات رياست جمهوري، بايدجامعه و سياسيون را به سمتي ببرد كه به‌جاي ارائه نقدهاي غيرمنصفانه و اقدامات فرافكنانه، به نقدهايي توام با راهكار اشاره كنند. برنامه‌ها جايگزين اتهامات و شيوه‌هاي اجراي رسيدن به اهداف جايگزين شعارها شوند. جامعه مطالبه گر ايراني امروز بيش از پيش نياز به راهكارهايي براي برون رفت از معضلاتي مانند اشتغال،مسكن و ازدواج دارد.
اين معضلات با تخريب و اتهامات مطرح‌شده توسط نامزدها در مناظره‌ها از بين نمي‌رود بلكه نيازمند برنامه و راهكار است. براي بررسي از نحوه عملكرد نامزدها و ارزيابي اينكه موضوعات مطرح‌شده در مناظره‌ها تا چه حد جامعه را براي گرفتن تصميم مناسب، ياري مي‌كند به سراغ چند تن از نمايندگان مجلس رفتيم كه در ادامه، اظهارات ايشان را در گفت وگو با «قانون» مي‌خوانيد.
** برخي، مسائل شخصي را در مناظره ها مطرح مي‌كنند
جهانبخش محبي نيا عضو هيات‌رييسه كميسيون برنامه و بودجه در اين باره اظهار داشت: مناظره يكي از شيوه هاي مرسوم است كه بيش از انتخابات، در مسائل گوناگون و در نقاط مختلف دنيا مورداستفاده قرار مي‌گيرد و نامزدهاي انتخابات رياست جمهوري سعي مي‌كنند تا با به چالش كشيدن يكديگر، خود را از ديگري برتر نشان داده و بتوانند قدرت را از آن خود كنند. در سال‌هاي اخير برنامه‌هاي مناظره محور در كشور ما توانسته جايگاه خاصي در ميان رسانه ملي و خبرگزاري ها پيدا كند.
اما براي رسيدن به يك شيوه درست ازنظر شكلي كه اثرگذاري صحيح و مثبتي در سطح جامعه داشته باشد نياز است منطق و برنامه شركت كنندگان بر احساس و اتهام زني گاه و بيگاه حاكم شود. گذر زمان و كسب تجربه از پيش شرط هاي رسيدن به شرايط مطلوب در نحوه برگزاري مناظره است. امروزه شاهد آن هستيم كه مناظره‌ها به مقابله مرجوع به گذشته تبديل‌شده است و به‌جاي اينكه نامزدهاي انتخابات رياست جمهوري برنامه‌هاي خود براي اداره دولت در حوزه اقتصاد، فرهنگ، سياست داخلي و خارجي را به معرض نقد يكديگر بگذارند، رو به تخريب يكديگر آورده‌اند. از سوي ديگر در مناظره‌هاي اين دوره بارها شاهد آن بوديم كه نامزدها به مواردي اشاره مي‌كردند كه وجه شخصي داشت، فراموش نشود كه بيان اين موضوعات توسط چهره هاي سياسي موجب جريحه دار‌شدن اخلاق عمومي در جامعه مي‌شود.
البته مطرح‌كردن اين موضوع به معناي پاك كردن يا حذف اين مساله نيست اما نكته قابل‌توجه اولويت برنامه ها به اتهامات مطرح‌شده است. ما از منظر اجتماعي بايد اين دوره ها را طي كنيم و به اميد خدا به مرحله‌اي برسيم كه در سايه نقد برنامه‌ها دنبال اعمال اراده جمعي باشيم. يكي از لازمه‌هاي رسيدن به اين موضوع توسعه سياسي و حزبي است. در صورت وجود دو حزب بزرگ و قدرتمند كه بتوانند برنامه و چارچوب مشخصي براي انجام امور داشته باشند مي توان فرهنگ سياسي و انتخاباتي را در جامعه تقويت كرد. اخلاق در جامعه امروز ما بسيار تضعيف شده است! زماني كه ما در سطوح ميان و پايين‌دست، در برابر تخريب چهره نماينده شوراها يا مجلس اقدامي انجام نمي‌دهيم و فقط به دنبال صيانت از شخصيت خودمان هستيم بايد بدانيم اين موضوع تسري پيدا مي‌كند و سطوح عالي همچون رياست جمهوري را دربرمي گيرد. محور سوالاتي كه از سوي برگزار كنندگان اين دوره مناظره ها از نامزدها پرسيده مي‌شود، يادآور يك سري بحث‌هاي كليشه اي و جهت دار است كه نامزدها را در يك مسير مشخص راهبري مي‌كند، اين سوالات نمي‌تواند سوالات مناسبي براي برگزاري يك رقابت آن‌هم در سطح رياست جمهوري باشد.
** برخي كانديداها فضا را به سمت رقيب هراسي بردند
سيد ناصر موسوي لارگاني عضو كميسيون اقتصادي مي گويد: ما در قسمت دوم مناظره تلويزيوني شاهد آن بوديم كه آقايان رئيسي و ميرسليم يك حضور قابل‌توجه و چشمگير داشتند. قاليباف نيز مانند قسمت اول، عملكرد خوبي از خود به نمايش گذاشت و بيشتر سعي كرد نكاتي را مطرح كند كه لازم بود مردم در مورد آن‌ها مواردي را بدانند.
اما در سوي ديگر شاهد آن بوديم كه برخي كانديداها فضا را به سمت رقيب هراسي مي‌بردند كه اين موضوع زيبنده كانديداي انتخابات رياست جمهوري نيست. برخي به گونه‌اي به مردم القا مي‌كنند كه اگر رقيب ما راي بياورد، بگير و ببند در جامعه حاكم خواهد شد و ما به ته دره بر خواهيم گشت. مطرح شدن اين موارد در رسانه ملي زيبنده جامعه نيست و از سويي، چنين اظهاراتي براي مردم قابل پذيرش نيست چه ارتباطي ميان اين فرد و آن گروه وجود دارد! تفاوت مواضع و افكار اين دو فرد به صورت واضح مشخص است.
در نتيجه مطرح شدن چنين نكاتي در شكل مناظره قابل پذيرش نيست. افتخار كردن به كمتر شدن مشكلات دارويي و درماني در كشور ارتباطي به اين دولت يا دولت قبل ندارد. در حال حاضر ما شاهد آن هستيم كه يك در صد ارزش افزوده‌اي كه از مردم گرفته مي‌شد افزايش يافته است و اين پول به حوزه بهداشت و درمان اختصاص‌يافته است، طبيعي است اين پول كه از جيب مردم برداشته مي شود در اختيار هر يك از وزيران پيشين نيز قرار مي‌گرفت مي‌توانست مشكلات و معضلات را كاهش دهد.
دست كردن در جيب مردم و ادعاي حل كردن مشكلات و منت گذاشتن بر سر مردم از ديگر ادعاهايي بود كه در اين دوره از مناظره ها مطرح شد. از ديگر نكات قابل توجه در مناظره‌ها در نظر گرفتن اخلاق است. از نامزد انتخابات رياست جمهوري نظام مقدس جمهوري اسلامي انتظار مي‌رود بيشتر رعايت ادب و اخلاق را داشته باشد.
در اين دوره از مناظره ها اگر قرار باشد اخلاق و رفتار كانديدا را بررسي كنيم مي‌توانيم يك نمره متوسط به آن ها بدهيم. بي‌اخلاقي به آن صورت وجود نداشت اما نامزدها مي‌توانستند با ادبيات بهتري به‌نقد يكديگر بپردازند. در اين قسمت از مناظره و درزماني كه روحاني بحث موشك را مطرح كرد بسيار متعجب شدم، يعني او مي خواهد به 36 سال قبل برگرديم كه يك جنگ ناجوانمردانه عليه ما آغاز شد و ما در آن روزها هيچ امكاناتي ازجمله فشنگ براي كلاشينكف را هم نداشتيم و تحت‌فشار بوديم. امروزه ما بايد دست زحمت‌كشان در سپاه، بسيج و ارتش را ببوسيم كه توانستند اقتداري براي كشور به وجود آورند نه اينكه اقتدار آن‌ها را زير سوال ببريم كه پرتاب موشك باعث به تاخير افتادن برجام مي‌شود.
** نامزدها به شايعات موجود در سطح جامعه پاسخ دهند
محمدعلي پورمختار عضو كميسيون حقوقي و قضايي اظهار داشت: مناظره‌ها به‌صورت كلي خوب است. بر اساس اتفاقاتي كه از دو دوره قبل انتخابات رياست جمهوري صورت گرفت فضاي جامعه ما به‌نوعي مطالبه گر شده است. مطرح‌شدن ابهامات و سوا لاتي كه در جامعه وجود دارد اگر به نامزدها منتقل و از طريق آن‌ها پاسخ دريافت شود موجب شفافيت خواهد شد. ابهام اگر باقي بماند امكان قضاوت و انتخاب درست را از مردم مي‌گيرد كه اين ابهامات با برگزاري مناظره ها مي‌توانند از بين بروند.
اما از نامزدها انتظار مي‌رود بيشتر در مورد برنامه‌ها و روش هاي وصول به اهدافي كه در حوزه‌هاي اقتصادي، سياسي، فرهنگي براي خود ترسيم كردند و با در نظر گرفتن واقعيت هايي كه وجود دارد، صحبت كنند. نامزدها بايد به بيان جزييات برنامه‌ها بپردازند و نبايد بر روي كلي‌گويي و حرف‌هاي كليشه‌اي متمركز شوند.
شايعات و سوالاتي در سطح جامعه و براي مردم وجود دارد. بخشي از اظهارات اينچنيني در اين دو قسمت از مناظره‌ها كه تاكنون برگزارشده مطرح و موردبحث و بررسي قرارگرفته است اما نياز امروز جامعه ما بحث‌هاي اساسي‌تر و مهم‌تر است. ازجمله آن‌ها پرداختن به مسائل و مشكلات اجتماعي، نابساماني خانواده‌ها، مشكلات پيرامون ازدواج و بحث‌هايي در خصوص معضلات طلاق است.
پرداختن به اين موضوع‌ها با يك برنامه كاري در چارچوب زمان مشخص، مي‌تواند به حل مشكلات مردم و كشور كمك كند. نامزدها در بعد فرهنگي بايد برنامه‌هاي خود را در خصوص آموزش‌وپرورش و آموزش عالي و نحوه استفاده از ظرفيت اين دو سازمان اعلام كنند. موضوعات سياست داخلي و خارجي كه موردتوجه مردم است تاكنون به‌صورت جدي در مناظره‌ها مطرح نشده است. اين مسائل موضوعات مهم و تعيين كننده‌اي هستند. نامزدها در چارچوب مناظره ها بايد تعيين‌كنند براي استفاده از پتانسيل و ظرفيت خارجي در كشور چه برنامه‌اي دارند.
نامزدها در چارچوب مناظره ها بايد به‌صورت مشخص اعلام كنند كه براي خروج از ركود چه برنامه‌هايي دارند، براي اينكه اين تعداد شغلي را كه قول آن را مي‌دهند ايجاد كنند چه برنامه‌هايي دارند و به بيان آماري كه مي‌شود شغل ايجاد كرد بسنده نكنند اگرچه اين‌گونه آمار موردقبول عام مردم قرار مي‌گيرد اما به طور قطع در نحوه عملياتي شدن برخي برنامه‌ها با مشكلاتي مواجه خواهيم شد كه اگر نامزدها از فضاي مناظره‌ها استفاده كنند و ريز برنامه هاي خود براي رسيدن به هدف و شعارهايي كه مي‌دهند را موردنقد يكديگر بگذارند مي‌تواند بسيار موثر باشد.
** پرهيز از طرح وعده هايي كه ضمانت اجرايي ندارد
فرهادي تجري نايب رييس اول كميسيون اصل 90 اظهار داشت: اين روزها در مناظره ها و مباحث مختلف، شاهد طرح وعده هايي از سوي كانديداهاي انتخابات رياست جمهوري هستيم كه اجراي بخشي از آن‌ها از توان كانديداها خارج است و برخي مستلزم تغيير قوانين يا تامين منابع خاص است، بنابراين اگر كانديدايي مي‌خواهد چنين مباحثي را مطرح كند مستندات به مردم ارائه كند و وعده بدون پشتوانه ندهد چراكه مردم از نظرات مختلف بخش‌هاي كارشناسي آگاهي پيدا مي‌كنند و مي‌دانند اين وعده‌ها چقدر مي‌تواند ضمانت اجرايي داشته باشند.
انتظار مي‌رود كانديداها مستند و زمينه اجراي وعده‌ها و برنامه‌هاي خود را براي مردم روشن كنند چراكه اگر اين وعده ها اجرايي نباشد ضدتبليغ به‌حساب مي‌آيد و مردم پيش‌ازاين نيز شاهد طرح چنين وعده‌هايي بودند كه بسياري از آن‌ها اجرانشده و به اين ادبيات آشنا هستند. رويكرد مجلس با روندي كه برخي نامزدها در موضوع يارانه اعلام مي‌كنند بسيار متفاوت است. در زمان تصويب يارانه بنا نبود كه به همه دهك ها يارانه پرداخت شود، اگر اين روند وجود داشته باشد همان بهتر كه يارانه به شكل عمومي و به عنوان كمك هزينه اقلام خاص پرداخت شود چراكه به نظر من، هدفمندي اجرايي نشده و انتظار اقشار آسيب‌پذير و خاص نيز اين بوده كه بتوانند از محل يارانه حمايت شوند و موردتوجه قرار گيرند.
بنابراين سامان بخشي به اين وضعيت بايد مورد تاكيد قرار گيرد. كانديداها بايد در تبليغات شان واقع بينانه سخن بگويند؛ كانديداهايي كه با شهامت و واقع بينانه به مردم آگاهي مي‌دهند و دلسوزانه مردم را راهنمايي مي‌كنند بهتر از كانديداهايي هستند كه به دليل راي، مطالبي مي گويند كه ضمانت اجرايي ندارد. من از كانديداها مي‌خواهم در فرصت باقي مانده صادقانه تر با مردم حرف بزنند و هدفمندي را به سمتي ببرند كه هم در جهت منافع كشور و هم منبع حمايت از اقشار آسيب پذير باشد و هم چرخ اقتصاد كشور را به حركت در آورد.
*منبع: روزنامه قانون،1396.2.18
**گروه اطلاع رساني**9117**9131**انتشار دهنده: شهربانو جمعه
تهران- ايرنا- روزنامه قانون در گفت وگو با نمايندگان مجلس شوراي اسلامي كارايي مناظره هاي انتخاباتي را بررسي كرد و آورد: مناظره يكي از ابزارهاي جذب آراي خاكستري يا خفته در جامعه است. ميزان اين بدنه راي در جامعه ايراني بالا بوده و به‌نوعي مي‌توان گفت تعيين كننده پيروزي كانديداها، جذب همين آراي خاكستري است.
