پوكی استخوان شایعترین بیماری متابولیكی استخوان است كه در آن تراكم استخوان ها كاهش یافته و متخلخل تر می‌شوند. این بیماری نتیجه نبود تعادل بین ساخت استخوان جدید و برداشت استخوان قدیمی است، به طوری كه پس از 40 سالگی، تراكم استخوان ها صرفا كاهش می یابد و این روند تا پایان عمر ادامه می یابد.
دكتر سیداحمد رییس السادات روز جمعه در گفت و گو با خبرنگار علمی ایرنا افزود: برخی از پروتئین هایی كه در سلامت اسكلتی عضلانی نقش دارند، به طور مشترك سبب ایجاد قوام و سلامت پوست نیز می شوند كه از جمله مهمترین این پروتئین ها می توان به كلاژن اشاره كرد.
عضو هیات علمي دانشگاه علوم پزشكي شهید بهشتي افزود: با توجه به تشابه اسكلت و ساختار پروتئینی استخوان با پوست، برخی محققان بروز همزمان تغییرات پوستی با پوكی استخوان را بررسی كرده اند و این فرضیه كه بین نازكی و چین و چروك پوست و پوكی استخوان رابطه وجود دارد، مطرح شده است.
وی افزود: در مطالعه كه در دانشگاه ییل yale روی 114 زن یائسه انجام گرفت، از یك طرف قوام پوست در نواحی پیشانی و چانه با استفاده از كلیپر و همچنین چین و چروك در 11 نقطه از صورت و گردن و از طرف دیگر تراكم استخوان با استفاده از روش دانسیتومتری DEXA و اولتراسوند پاشنه ارزیابی شد كه براساس نتایج بدست آمده، هر چه قوام پوست در پیشانی و چانه بیشتر باشد، تراكم استخوانی نیز بیشتر است و در صورت افزایش چین و چروك صورت، توده استخوانی متخلخل تر می باشد. این ارتباط بعد از در نظر گرفتن فاكتورهای موثر بر توده استخوان مانند سن و اجزای بدن(Body composition) نیز برقرار بود.
رییس السادات گفت: در مطالعه ای نیز در سال 2011 در برزیل، ارتباط معكوس بین پوكی استخوان و ضخامت پوست ناحیه پشت دست در 140 زن یائسه نشان داده شد. بر اساس این مطالعه ارتباط مستقل بین ضخامت پوست و تراكم استخوان وجود دارد كه بیانگر وقوع همزمان این تغییرات می باشد.
وی گفت: در ابتدا به نظر می رسید افزایش سن به عنوان عامل ایجاد كننده چین و چروك و تغییرات پوستی و همینطور علت اصلی پوكی استخوان مسبب این رابطه باشد. مطالعات مختلف از جمله دو مطالعه مذكور این فرضیه را تایید می كنند كه تغییرات در تراكم استخوان به موازات تغییرات پوستی و ناشی از فعالیت آنزیم های مخرب پروتئین كلاژن می باشد.
عضو هیات علمي دانشگاه علوم پزشكي شهید بهشتي افزود: این آنزیم ها سبب تحلیل پوست و همچنین كاهش تراكم استخوان ها می شوند و می توانند به عنوان كلید رابطه شادابی پوست و استحكام استخوان ها به شمار روند.
وی افزود: با توجه به اهمیت تشخیص زودرس پوكی استخوان و تاثیر آن بر كاهش هزینه های سیستم سلامت، این روش تشخیصی سریع و كم هزینه بوده و در غربالگری اولیه بیماران میسر می باشد.
رییس السادات گفت: به نظر می رسد در صورت اثبات قطعی رابطه بین چین و چروك پوست با تراكم استخوان ها، بتوان از معاینه بالینی پوست به عنوان روشی در دسترس و كم هزینه به عنوان غربالگری و تشخیص اولیه زودرس پوكی استخوان بهره برد.
وی بیان كرد: آنچه مورد تاكید قرار می گیرد، این است كه مطالعات موجود هنوز به عنوان تحقیقات مقدماتی به شمار می روند و شواهد علمی دقیق و ثابت شده ای در خصوص میزان صحت و دقت رابطه بین چین و چروك پوست و تراكم استخوان وجود ندارد. بنابراین تكیه بر این روش نباید سبب غفلت از روش های پیگیری و تشخیص به موقع این بیماری شود.
عضو هیات علمي دانشگاه علوم پزشكي شهید بهشتي افزود: بی تردید تغذیه مناسب شامل استفاده از آنتی اكسیدان ها به همراه سبك زندگی سالم و اجتناب از كم خوابی و استرس در ایجاد شادابی پوست و سلامت استخوان ها تاثیر دارند. همچنین انجام ورزش های هوازی مانند پیاده روی در تامین سلامت پوست و استخوان ها مفید می باشند.
رییس السادات رایج‌ترین روش سنجش تراكم استخوان را روش DEXA اعلام كرد و گفت: به زنان بالای 65 سال، یائسگی در سن كمتر از 45 سال، زنان یائسه ای كه به دنبال ضربات خفیف دچار شكستگی می شوند یا به دلایل دیگری در معرض خطر پوكی استخوان هستند، مردان بالای 70 سال و افرادی كه سابقه بیش از سه ماه مصرف داروهای استروئیدی كورتون دارند، توصیه می شود این سنجش را انجام دهند.
وی گفت: همچنین سابقه فامیلی پوكی استخوان، بیماری های تیروئید و پاراتیروئید، كلیه، كبد و سوءجذب و مصرف طولانی مدت داروهای ضدتشنج از جمله مواردی هستند كه احتمال ابتلا به پوكی استخوان را افزایش داده و ضرورت بررسی تراكم استخوان را افزایش می دهند.
دبیر انجمن طب فیزیكي و توانبخشی ایران اظهاركرد: در صورتی كه نتیجه سنجش تراكم استخوان ها طبیعی باشد، این سنجش ها هر 5 سال و در افراد دارای عوامل خطر هر 2 سال یكبار باید تكرار شود.
علمی**1201**1021
خبرنگار: عبدالكریم جبارپور**انتشار: حسین نوروزیان
برای اطلاع از اخبار متنوع علمی و فناوری، با كانال علمی ایرنا در تلگرام همراه شوید:
irnaelm@
https://telegram.me
تهران - ایرنا - دبیر انجمن طب فیزیكي و توانبخشی ایران درباره احتمال ارتباط میان چین و چروك پوست و پوكی استخوان گفت: مطالعات اولیه بر ارتباطی میان چین و چروك پوست و پوكی استخوان دلالت دارد، اما هنوز به بررسی و شواهد علمی بیشتر نیاز است تا این موضوع به طور دقیق مشخص شود.
