ایران، تاجیكستان و افغانستان در واژه‌سازی همكاری كنند

فردوس اعظم، برای اهل ادب در ایران، نامی آشنا است. كتاب 'یك بغل غزل' از او در سال 1393 در تهران منتشر شد و تازه‌ترین مجموعۀ شعرهایش با نام 'آیین آیینه' نیز به‌زودی در دسترس علاقه‌مندانِ ایرانی خواهد بود.
اعظم كه به مناسبت روز زبان فارسی و گرامیداشت فردوسی با ایرنا گفت‌وگو می‌كرد، درباره تجربۀ واژه‌سازی در تاجیكستان گفت: چنین تلاش‌هایی از زمان شوروی آغاز شده بود و بنیاد زبان فارسیِ تاجیكی كه ریاست آن را زنده‌یاد 'لایق شیرعلی' بر عهده داشت، این كارِ وزین را انجام می‌داد. برای مثال، او برای نخستین بار، به جای واژۀ پروسترویكای گورباچف، واژۀ بازسازی و به جای هلیكوپتر، واژه بالگرد را به كار برد.
به گفتۀ فردوس اعظم، این بنیاد اكنون هم برای پویایی زبان تلاش می‌كند، اما به نظر می‌رسد كه 'بهتر است دانشنامه‌ای تالیف كنیم كه برگرفته از واژگان هر سه كشور ایران، تاجیكستان و افغانستان باشد و از هر گویش، بهترین واژه‌ها را انتخاب كنیم.'
وی با اشاره به اینكه پانزدهم مه (25 اردیبهشت) در تاجیكستان نیز روز حكیم فردوسی است، گفت: نه تنها شاهنامه در مدارس و دانشگاه‌های تاجیكستان تدریس می‌شود، بلكه كتابخانه ملی تاجیكستان و بسیاری از اماكن فرهنگی، ورزشی و خیابان‌های این كشور نیز به نام فردوسی نام‌گذاری شده‌اند. همچنین مجسمۀ بزرگ فردوسی در شهر دوشنبه، پایتخت تاجیكستان، نصب شده است.
عضو كانون روزنامه‌نگارانِ تاجیكستان، در پاسخ به این سوال كه فردوسی چه جایگاهی در زبان فارسی دارد؟ گفت: حكیم توس، زنده‌كنندۀ زبان و فرهنگ و تمدنِ ایران‌زمین بوده است.
'او بود كه چراغ زبان پارسی را روشن نگاه داشت و تا امروز رساند و به لطف شاهنامه، این چراغ تا ابد روشن خواهد ماند.'
فردوس اعظم تاكید كرد: تاریخ، هیچ شاعری را نمی‌تواند نام ببرد كه در راستای وطن‌دوستی و هویت و دفاع از فرهنگ و ارزش‌های ملی، جایگاهی مانند فردوسی داشته باشد.
وی همچنین تصویرسازی را یكی از بارزترین جنبه‌های شعرِ فردوسی دانست و گفت: به عنوان مثال، حكیم توس در داستان‌های مختلف، منظرۀ طلوع خورشید را شاید با 200 صورت و آرایه‌های ادبی متفاوت، به تصویر كشیده باشد. چنانكه در جایی می‌گوید:
چو برداشت پرده ز پیش آفتاب
سپیده برآمد، بپالود خواب
چو برزد سر از كوه، خورشید شید
برآمد سرِ تاجِ روزِ سفید
ز دریای جوشان چو خور بردمید
شد آن چادرِ قیرگون ناپدید
فردوس اعظم، سال 1363 خوردشیدی در شهرستان مستچاه از توابع شهر خجند در تاجیكستان زاده شد. او دانش‌آموخته دانشگاه دولتی خجند و فعلا مقیم كشور آلمان است.
فراهنگ**9163**1027**خبرنگار: زمان رضاخانی**انتشار: جواد دهقانی