آیت الله خامنه ای مقام معظم رهبری در 1392 خورشیدی سیاست های اقتصاد مقاومتی را ابلاغ كردند از آن پس دولت یازدهم تمام سعی و اهتمام خویش را برای پیشبرد این سیاست ها به كار بست. همین تلاش ها سبب شد تا حسن روحانی در 1395 خورشیدی و در نشست شورای عالی و مدیران عامل مناطق آزاد كشور اعلام كند كه «مسیر دولت یازدهم از خرداد 92 اقتصاد مقاومتی بوده و هست.»
از این رو این دولت را باید الگویی مناسب در عمل كردن به سیاست های اقتصاد مقاومتی به شمار آورد كه با وجود مشكل های فراوانی كه در آغاز كار با آن مواجه بود توانست دستاوردهای قابل توجه ای در حوزه های مختلف به دست بیاورد.
با توجه به دستاوردهای مهم و تاثیرگذار دولت یازدهم در زمینه ای داخلی و خارجی در راستای سیاست های اقتصاد مقاومتی نیاز است تا با اطلاع رسانی صادقانه خارج از نگاه حزبی و جناحی به ابعاد مختلف آن پرداخت و مردم را در جریان دستاوردهای مهم آن در كاهش هزینه ها و آسیب پذیری ها و ارتقای شاخص های مختلف قرار داد. همین امر نیز سبب شده تا پژوهشگر گروه اطلاع رسانی برای توضیح و تشریح دستاوردهای دولت یازدهم در زمینه اقتصاد مقاومتی با «كامران ندری» عضو هیات علمی گروه اقتصاد دانشگاه امام صادق(ع) و معاون پژوهشی پژوهشكده پولی و بانكی به گفت وگو بپردازد.
**دولت یازدهم موفق در زمینه اقتصاد مقاومتی
ندری در ارتباط با تعریف اقتصاد مقاومتی گفت: اقتصاد مقاومتی یعنی اینكه اقتصاد در شرایط سخت و در وقوع بحران تاب آوری لازم را داشته باشد و بتواند در مقابل بحران ها ایستادگی كند. افزایش صادرات، كاهش وابستگی اقتصاد به نفت و مشاركت آحاد مختلف مردم در فعالیت های اقتصادی از مهم ترین برنامه های اقتصاد مقاومتی برای دستگاه های اجرایی كشور است. بنابراین مسیر برای دستگاه های مختلف مشخص شده و تبعیت از این سیاست ها و برنامه ها آسیب پذیری اقتصادی كشور را كاهش می دهد. البته وابستگی به درآمدهای نفتی، نبود انضباط مالی و بزرگ بودن اقتصاد از جنبه های آسیب پذیری اقتصاد ایران است.
البته می توان با شناختی كه نسبت به نقاط آسیب پذیر اقتصاد به وجود آورد این آسیب پذیری را كاهش داد. در سیاست های ابلاغی اقتصاد مقاومتی بر شناسایی و كاهش این آسیب ها تأكید شده است. اقتصاد مقاومتی سیاستی كوتاه مدت نیست كه بتوانیم در زمانی كوتاه تمام برنامه های آن را اجرا كنیم، بلكه این سیاست ها باید در برنامه های بلند مدت توسعه پیدا كند. در این برنامه ها باید مشخص كرد كه اقتصاد در جاهای شكننده و ضعیف مانند نظام مالیاتی، نظام پولی و بانكی، هدفمندی و توزیع یارانه ها... در قالب اقتصاد مقاومتی چگونه می تواند خود را از این ضعف نجات دهد و تقویت شود.
عضو هیات علمی گروه اقتصاد دانشگاه امام صادق(ع) در ادامه افزود: البته دستاوردهای دولت یازدهم در زمینه اقتصاد مقاومتی را باید تاثیرگذار و مهم دانست؛ چرا كه در این زمینه موفق بوده و از تلاطم و دگرگونی بازارهای جلوگیری كرده است. برای نمونه در چهار سال دولت روحانی در مقایسه با دولت پیشین در حالی كه اقتصاد گرفتار یك ركود عمیق و مدت داری بود بازارهایی مانند ارز، مسكن و ... تا حدودی از نرخ ثابت و یكسانی برخوردار بوده است.
**ثبات اقتصادی؛ نتیجه تلاش و تدبیر دولت یازدهم در زمینه سیاست های اقتصاد مقاومتی
معاون پژوهشی پژوهشكده پولی و بانكی عملكرد دولت یازدهم را در زمینه اقتصادی را قابل قبول دانست و اظهار داشت: اقتصاد در ایران با مشكل هایی مانند مشكل بانك ها، صندوق های بازنشستگی و بازنشسته ها، وضعیت نامناسب بیمه، فضای نامطلبو كسب و كار و . . . مواجهه بوده است كه دولت یازدهم با تدبیر و عمل به سیاست های اقتصاد مقاومتی توانسته است این مشكل ها را تا حدودی برطرف كند و ثبات اقتصادی در كشور به وجود آورده كه این ثبات به ویژه در بازار ارز بسیار مهم است. البته برای تداوم این امر باید نامزدهای انتخاباتی ریاست جمهوری 96 برنامه های اقتصادی خود را ارایه دهند تا در آینده و در دولت دوازدهم مشكل های اقتصادی حل شود. البته نامزدهای انتخاباتی تاكنون چنین برنامه ارایه نداده اند.
وی در ادامه افزود: مهمترین چیزی كه در شرایط فعلی و در حالی كه قیمت نفت كاهش یافته نیاز اقتصاد بر انضباط مالی و برنامه ریزی بر پایه علم اقتصاد است. برای حفظ ثباتی كه در دولت یازدهم به وجود آمده باید در اقتصاد سازماندهی جدیدی ایجاد شود چون بی نظمی و فساد، اقتصاد ما را تورمی می كند و این وظیفه را باید دولت دوازدهم بر عهده بگیرد.
**برجام؛ سندی مهم در راستای سیاست های اقتصاد مقاومتی
ندری استفاده از دیپلماسی در جهت حمایت از هدف های اقتصادی، گسترش خدمات تجارت خارجی و ترانزیت و زیرساخت های مورد نیاز و تشویق سرمایه گذاری خارجی برای صادرات را از سیاست های اقتصاد مقاومتی دانست و بیان داشت: دولت یازدهم در این زمینه ها قدم های بسیار موفقی برداشته است. برجام یكی از تاثیرگذارترین دستاوردهای دولت یازدهم در زمینه سیاست خارجی و سندی مهم در راستای سیاست های اقتصاد مقاومتی بود كه توانست مساله هسته ای و تحریم های مربوط به آن را در كشور حل و شرایطی برای حضور بخش خارجی در اقتصاد كشور فراهم كند. البته برجام نمی تواند همه مسایل و مشكل های ایران با كشورهای دیگر را حل كند و نباید توقع بیش از اندازه از برجام داشت هر چند یك گام روبه جلو در زمینه جذب سرمایه گذاری خارجی بود و اگر بخواهیم از پتانسیل و توانمندی كشورهای دیگر در اقتصاد ایران استفاده كنیم باید در سیاست خارجی انعطاف داشته باشیم.
عضو هیات علمی گروه اقتصاد دانشگاه امام صادق(ع) در ادامه افزود: با توجه به اینكه ایران در برقراری ارتباط با دنیای خارج با مشكل هایی مواجه بوده است باید برای رفع مشكل های داخلی و اصلاحات درونی اقتصاد تلاش بیشتری انجام داد و اگر بتوان مشكل های ساختاری مانند فساد اقتصادی، نظام اداری ناكارآمد، نظام مالیاتی نادرست، و . . . را حل كرد می توان موفق بود البته در دولت یازدهم تلاش هایی در این زمینه ها صورت گرفته است كه باید این تلاش های به برنامه های مشخص و بلندمدت تبدیل شود.
**شفاف سازی و سالم سازی اقتصاد؛ دستاورد دولت یازدهم در زمینه اقتصاد مقاومتی
مدیر گروه بانكداری اسلامی شفاف سازی اقتصاد و سالم سازی آن و جلوگیری از اقدامات، فعالیت ها و زمینه های فسادزا در حوزه های پولی، تجاری، ارزی و ... . را یكی از سیاست های اقتصاد مقاومتی دانست و یادآور شد: دولت یازدهم در مقایسه با دولت پیشین در بعضی از زمینه های اقتصادی شفاف سازی كرده و نسبت به فساد در حوزه های پولی، تجاری و ارزی حساس بوده است. برای نمونه در گذشته و در ارتباط با آمار های اقتصاد حرف و حدیث های زیادی وجود داشت كه دولت روحانی به این آمارها نظام مناسبتری داده است یا ینكه در ارتباط با نظام نظام بانكی، بانك مركزی تلاش كرده با صلاحات در صورت های بانكی خود، درجه شفافیت را بالا برده است. نتیجه اینكه دولت یازدهم شفاف سازی و سالم سازی اقتصاد به عنوان گامی در جهت دست یابی به سیاست های اقتصاد مقاومتی برداشته است كه نیاز به تلاش بیشتر دارد و نباید به همین مقدار كفایت كند.
**تولید و اشتغال؛ هدف دولت در جهت سیاست های اقتصاد مقاومتی
وی در ارتباط با نامگذاری سال 1396 خورشیدی به عنوان «اقتصاد مقاومتی: تولید- اشتغال» گفت: اقتصاد مقاومتی یك مفهوم كوتاه مدت نیست كه در مدت چند سال به آن دست پیدا كرد. به همین دلیل دیده می شود كه شعار سال قبل اقتصاد مقاومتی بود و شعار امسال نیز اقتصاد مقاومتی انتخاب شده و به نظر می رسد برای رسیدن به آرمان های اقتصاد مقاومتی باید راهبرد های بلند مدتی داشت. بنابراین نیاز است تا در كشور دهه اقتصاد مقاومتی مشخص شود و برای هر سال برنامه ای تنظیم كنند. از این رو پیام این شعار می تواند این باشد كه زیرساخت های اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی را در كشور به نحوی ترمیم و اصلاح كنیم كه بتوانیم متوسط رشد اقتصادی را افزایش دهیم و متوسط نرخ بیكاری در كشور را كه نرخ بالایی است كاهش دهیم در واقع ساختارها را متحول كنیم.
از این رو كشور در زمینه تولید و اشتغال باید در مرحله نخست به متوسط نرخ رشد بلند مدت توجه داشته باشد؛ یعنی نرخ رشد متوسط بلند مدت 4.3 درصدی را ارتقا بدهد و به نرخ رشد متوسط بالای 6 یا 7 درصد یا آن چیزی كه با سند چشم انداز تبیین شده برسد.
ندری در پایان افزود: دستیابی به تولید و اشتغال تنها وظیفه دولت نیست هر چند اگر اشتغالی كه در دولت یازدهم ایجاد شده وجود نداشت نرخ بیكاری به مراتب بیشتر از آن چیزی بود كه وجود دارد. البته نباید توقع داشت كه تا زمانی كه مشكل های اصلی اقتصاد وجود دارد نرخ بیكاری كاهش پیدا كند. هر چند دولت یازدهم هدف هایی در زمینه تولید و اشتغال داشته و گامی هایی نیز در این باره و عمل به اقتصاد مقاومتی برداشته است ولی باید تمام نهادهای كشور و مردم به وحدت و همدلی برسند تا بتوان چرخ تولید و اشتغال كشور را به حركت در آورد.
*گروه اطلاع رسانی
خبرنگار: مهدی احمدی ** انتشاردهنده: شهربانو جمعه
**پژوهشم**9370**9131
تهران- ایرنا- دولت یازدهم با وجود مشكل های بسیاری كه در آغاز كار با آن روبرو بود، توانست با توجه به سیاست های اقتصاد مقاومتی در زمینه رشد اقتصادی مستمر، اشتغال جوانان و ارتقای معیشت مردم گام های موثری بردارد.