به گزارش ایرنا، 22 مه مصادف با اول خرداد روز جهانی تنوع زیستی نامگذاری شده كه فرصتی مناسب برای افزایش آگاهی عموم و بالا بردن سطح آشنایی آنان نسبت به موضوعات مربوط به تنوع زیستی است.
انگیزه نامگذاری این روز احساس خطری است كه در مورد آسیب جدی حاصل از بی توجهی انسان ها به تنوع زیستی وجود دارد و هدف این است كه همگان برای حفظ و حراست از این سرمایه های الهی و خدادادی تلاش كنند.
دكتر سید ابوالحسن شاهزاده فاضلی روز دوشنبه به مناسبت روز جهانی تنوع زیستی به خبرنگار علمی ایرنا گفت: بشر برحسب نیاز خود اقدام به دستكاری طبیعت می كند كه قلع و قمع درختان، شكار بی رویه حیوانات، برداشت غیراصولی گونه های گیاهی و آلودگی هوا و دریا از جمله این اقدامات است.
وی افزود: تغییرات در طبیعت عامل دیگر تهدیدكننده تنوع زیستی است؛ عواملی مانند سیل، زلزله و افزایش دما در طبیعت كه به تنوع زیستی آسیب می رساند.
رئیس مركز ملی ذخایر ژنتیكی و زیستی ایران ادامه داد: افزایش دما كه در خیلی از كشورها رخ داده است، سبب می شود برخی از گونه های گیاهی، جانوری و میكروبی كه زیستگاه شان دچار تغییر شده است، از بین بروند.
وی احداث سد را به عنوان یكی دیگر از موارد دستكاری بشر در محیط زیست برشمرد و گفت: این اقدام سبب می شود گونه های گیاهی، جانوری و میكروبی منطقه از بین بروند.
فاضلی با اشاره به شعار امسال روز جهانی تنوع زیستی كه 'تنوع ریستی و گردشگری پایدار'، افزود: تنوع زیستی اعم از گیاهی و جانوری می تواند در جذب گردشگر بسیار موثر باشد اما لازم است كه این گونه ها از هرگونه آسیب و گزند دور نگه داشته شوند و به عبارت دیگر، در این خصوص نباید فقط منافع مادی لحاظ شود.
به گفته رییس مركز ملی ذخایر ژنتیكی و زیستی، مناظر جذاب، حیات وحش و تنوع زیستی در كشورهایی مانند ایران می تواند عاملی مهم برای جذب گردشگر باشد اما دولت ها وظیفه دارند بستر مناسب برای این كار را فراهم آورند تا به تنوع زیستی صدمه زده نشود.
وی تشویق حامیان محیط زیست و راه اندازی تشكل های مردم نهاد را زاهكاری مناسب برای حفظ تنوع زیستی به ویژه گونه های گیاهی و جانوری اعلام كرد و گفت: این قبیل راهكارها در پایداری این مواهب الهی نقش مهمی دارند.
** حفاظت از طبیعت لازمه حیات است
رئیس انجمن ژنتیك ایران نیز به خبرنگار علمی ایرنا گفت: حفظ طبیعت لازمه حیات می باشد و محیط زیست نعمتی بزرگ است كه نقش موثری در كیفیت زندگی انسان دارد و همگان باید در حفظ و نگهداری آنها كوشا باشند.
دكتر محمود تولایی گفت: تعامل مفید، سازنده و منطقی برای بقای حیات بین موجودات جاندار با طبیعت، لازم است و باید مراقب باشیم با مداخلات غیرصحیح، تعادل در اكوسیستم را بهم نزنیم.
وی با اشاره به این كه مراعات گونه های طبیعی را باید سرلوحه فعالیت های فردی و جمعی قرار دهیم، گفت: درختان علاوه بر تولید اكسیژن با جذب دی اكسید كربن، مانع گرم تر شدن زمین می شوند یا پوشش گیاهی سبب حفاظت خاك و مانع بروز سیلاب می شود و وقتی ما آنها را بی رویه در معرض نابودی یا فرسایش قرار می دهیم، باید منتظر آسیب های جدی باشیم.
تولایی با اشاره به این كه كشور ما از لحظ تنوع اقلیم جزء كشورهای برجسته دنیا است، بیان كرد: ایران به دلیل قرار گرفتن در محل تلاقی سه منطقه اقلیمی مدیترانه ای، خشك آسیای غربی و معتدل نیمه مرطوب و مرطوب كاسپین از 13 اقلیم شناخته شده دنیا 11 نوع آن را دارد كه این موضوع یك مزیت بزرگ برای كشور است.
به گفته رئیس انجمن ژنتیك ایران، كشور ما از حیث گونه های گیاهی دارای تنوع فراوانی است و تقریبا 8 هزار گونه شناخته شده داریم كه این تعداد با تمام گونه های شناخته شده در اروپا برابری می كند.
** بیش از یك سوم گونه های شناسایی شده در معرض خطر انقراض هستند
تولایی ادامه داد: بیش از یك سوم گونه های شناسایی شده دنیا در معرض خطر انقراض هستند و حدود 48 هزار گونه در لیست قرمز اتحادیه بین المللی حفاظت از طبیعت قرار دارند.
وی به سرعت بیش از حد تصور انقراض گونه ها اشاره كرد و گفت: سرعت انقراض گونه ها اعم از گیاهی، جانوری، حیوانی و ژنتیكی بسیار بالاست و براساس اعلام سازمان بین المللی مسئولیت حفاظت از گونه های گیاهی، در هر 20 دقیقه یگ گونه در معرض انقراض قرار دارد.
رئیس انجمن ژنتیك ایران بر لزوم فرهنگ سازی مناسب برای حفظ و حراست از گونه های طبیعی تاكید كرد و گفت: حتی یك گیاه یا حشره در خلقت فلسفه ای دارد و ما برای زندگی آسان خودمان نباید در زندگی آنها مداخله كنیم و مشكلاتی برای آنان به وجود آوریم.
وی با اشاره به اینكه استفاده اصولی از گونه های طبیعی نیازمند نگاه علمی است، گفت: مواجه سنتی با مواهب خدادادی قطعا ما را به توسعه پایدار نمی رساند. این منابع طبیعی را با رعایت اصول می توانیم در جهت توسعه پایدار به خدمت گیریم.
** فرسایش خاك، شوری منابع آب و آلودگی هوا مهمترین چالش های پیش رو
وی، فرسایش خاك، شوری منابع آب و آلودگی هوا را از مهمترین چالش های پیش روی محیط زیست اعلام كرد و گفت: سرعت فرسایش خاك چندین برابر تولید خاك است و با این كار علاوه بر نابودی جنگل ها شاهد تبدیل شدن مراتع به بیابان خواهیم بود.
تولایی با اشاره به این كه خاك یكی از بسترها برای حفظ تنوع زیستی است، گفت:در كنار فرسایش خاك، با قاچاق آن در كشور مواجه هستیم كه این موضوعات می تواند آسیب های جدی به تنوع زیستی وارد كند.
رییس انجمن ژنتیك ایران افزود: خاكی را كه میلیون ها سال طول می كشد تا تشكیل شود، با استفاده غیراصولی از سموم و كودهای شیمیایی، تخریب می كنیم.
وی با بیان اینكه پیش بینی می شود تخریب خاك با نرخ میانگین 2.8 درصد انجام شود، افرود: در حالیكه خاك سرمایه ای گرانقدر است كه میلیون ها سال طول كشیده تا تشكیل شود و به همین دلیل همگان باید در حفظ آن تلاش كنند.
تولایی، چالش بعدی در این حوزه را شوری منابع آب اعلام كرد و گفت: منابع آب به سرعت در حال شور شدن است. ادامه حیات بشر نیاز مبرم به آب شیرین دارد و به همین دلیل یا باید شرایطی را كه آب را به سمت شوری می رود، مدیریت كنیم یا راهبردی برای جایگزینی آب شور فراهم نماییم.
وی ادامه داد: بیش از 40 درصد آب شیرین كشور از طریق رویشگاه های ناحیه زاگرس تامین می شود، اگر این رویشگاه ها دچار چالش یا خشكی شود، یك گام بزرگ به سمت چالش آب برداشته ایم.
تولایی، آلودگی هوا را چالش بعدی این حوزه اعلام كرد و گفت: همه ما شاهد آثار زندگی ماشینی هستیم و این موضوع سلامت هوا را در معرض جدی خطر قرار داده است.
علمی ** 1201 **
خبرنگار: عبدالكریم جبارپور* انتشار: زهره محتشمی پور
تهران- ایرنا- رئیس مركز ملی ذخایر ژنتیكی و زیستی ایران، مهمترین عامل تهدید كننده تنوع زیستی را دستكاری بشر در طبیعت اعلام كرد و صنعتی شدن، افزایش جمعیت، اجرای عملیات عمرانی و جنگ را از جمله مظاهر دستكاری بشر در طبیعت برشمرد.
