در ادامه اين گزارش مي خوانيم: وزراي نفت ١٣ كشور عضو اوپك، با هدف تثبيت قيمت در محدوده ٥٥ تا ٦٠ دلار، صبح پنجشنبه در دبيرخانه اين سازمان گردهم آمدند و توافق جلسه گذشته خود را براي ٩ ماه ديگر تمديد كردند. بلافاصله بعد از آن، تعدادي از وزراي كشورهاي توليدكننده نفت غير اوپك به رهبري روسيه به اوپكي‌ها پيوستند و تفاهم‌شان را تمديد كردند. ١٣ كشور عضو اوپك و تعدادي از كشورهاي توليدكننده نفت غير اوپك شش ماه پيش توافق كردند توليد خود را مجموعا يك ميليون و ٨٠٠ هزار بشكه در روز كاهش دهند.
از اين ميزان، يك ميليون و ٢٠٠ هزار بشكه سهم اوپك، ٣٠٠ هزار بشكه سهم روسيه و مابقي كاهش توليد نفت، سهم ديگر توليدكنندگان غيراوپكي بود. كشورهاي توليدكننده نفت با تمديد توافق قبلي‌شان به مدت ٩ ماه ديگر تلاش مي‌كنند تا سطح ذخيره‌سازي نفت در سه ماهه اول ٢٠١٨ را به متوسط پنج سال اخير برسانند. بازار نفت اما، تا اين لحظه واكنش منفي به اين توافق نشان داده است. قيمت نفت برنت، پيش از آغاز جلسه اوپك (صبح روز پنجشنبه) ٥٤ دلار و ٤٠ سنت بود.
همه انتظار داشتند كه اين قيمت، پس از توافق دوباره اوپك و غير اوپك بالا برود اما صبح روز جمعه (يك روز پس از توافق اوپك) بازار فرضيه‌ها را باطل كرد و قيمت نفت برنت به بشكه‌اي ٥١ دلار و ٤٦ سنت رسيد. «عجيب بود كه قيمت نفت بعد از توافق دوباره اوپك پايين آمد، اما فكر مي‌كنم بايد تا روز دوشنبه يا سه‌شنبه منتظر عكس‌العمل بازار بمانيم.» اين را يك تحليلگر نزديك به مذاكرات وين مي‌گويد و ادامه مي‌دهد: «شايد چون اكثر فعالان بازار نفت، تصميم اوپكي‌ها و غيراوپكي‌ها را پيش بيني كرده بودند توافق انجام شده تاثير رواني بر بازار نگذاشت. وزراي اوپك مي‌توانستند با پيشنهاد تمديد شش ماهه به وين بيايند و بعد در جلسه اوپك، هم توافق‌شان را ٩ ماه تمديد كنند و هم ٢٠٠ هزار بشكه ديگر از توليدشان كم كنند. احتمالا بازار نفت در اين صورت واكنش بهتري نشان مي‌داد. » اين اما، عجيب‌ترين اتفاق اوپك صد و هفتاد و دوم نبود.
**حكم بركناري وزيري كه همه را شوكه كرد؛ وزير سعودي چه گفت؟
وزراي نفت در جلسه بسته مشغول مذاكره بودند كه خبر بركناري وزير انرژي الجزاير همه را شگفت زده كرد. نورالدين بوطرفه، يكي از معماران توافق شش ماه گذشته اوپك بود. كسي كه اجلاس IEF و جلسه فوق‌العاده اوپك را در الجزيره برگزار كرد. بركناري او حتي از بركناري منوچهر متكي، وزير خارجه اسبق ايران توسط محمود احمدي‌نژاد نيز جنجالي‌تر بود. چه، بوطرفه در بحبوحه مذاكره مهم اوپك بركنار شد. رييس صد و هفتاد و دومين كنفرانس اوپك، وزير انرژي عربستان بود. او در سخنراني افتتاحيه‌اش درباره دستاورد تصميم گذشته اوپك گفت: «توافق اوپك براي كاهش توليد نفت دستاوردهاي قابل‌توجهي داشته است و از نشست پيشين اوپك در ٣٠ نوامبر سال ٢٠١٦ تاكنون، وضع بازار نفت بهبودي خيره‌كننده‌اي داشته است.»
خالد الفالح با اشاره به تلاش اوپك براي بازگرداندن توازن به بازار نفت تصريح كرد: «ما براي پايين آوردن ذخيره‌سازي نفت جهان به سطح ميانگين پنج ساله، بايد كارهاي بيشتري انجام دهيم، اما اكنون در مسير درست قرار داريم.» وي ابراز اميدواري كرد كه با وجود برخي نوسان‌هاي احتمالي، روند بهبود شرايط بازار ادامه يابد و افزايش رشد توليد ناخالص داخلي در سال ٢٠١٧ ميلادي و همچنين رشد سالم تقاضاي نفت، به ويژه در آسيا، به اين مساله كمك كند. در اجلاس ١٧٢ اوپك، گينه استوايي به عنوان چهاردهمين كشور عضو اوپك معرفي شد.
وقتي وزير انرژي عربستان سعودي به عنوان رييس كنفرانس سخنراني مي‌كرد، عبدالعزيز بن سلمان، پسر پادشاه عربستان كه اخيرا به عنوان وزير State انرژي عربستان منصوب شده است پشت ميز عربستان ننشسته بود. او بر خلاف جلسات اوپك گذشته در اين جلسه شركت نكرد. يك منبع گفت كه عبدالعزيز مسافرت شخصي رفته است!
**تاثير توافق اوپك بر توليد نفت ايران
با تمديد توافق اوپك، سقف توليد ايران براي ٩ ماه آينده به‌طور متوسط روزانه ٣ ميليون و ٨٠٠ هزار بشكه تعيين شد، مانند شش ماه گذشته. اين در حالي است كه مقامات نفتي ايران، توليد نفت خام كشور را به‌طور متوسط روزانه ٣ ميليون و ٩٠٠ هزار بشكه در روز اعلام مي‌كنند. وزارت نفت نيز در گزارش ماه آوريل به اوپك، توليد نفت ايران را به‌طور متوسط ٣ ميليون و ٨٦١ هزار بشكه در روز اعلام كرده است. منابع قضاوت اوپك اما، منابع ثانويه بازار نفت است. اين منابع، توليد نفت ايران در ماه آوريل را ٣ ميليون و ٧٥٩ هزار بشكه اعلام كرده‌اند. ايران پيش از اين همواره آمار منابع ثانويه درباره توليدش را كمتر از واقعيت مي‌‌دانست اما امروز به مبنا قرار گرفتن اين منابع مخالفتي ندارد، چون مي‌تواند با استناد به آن همچنان به توليدش اضافه كند.
**زنگنه: چه كسي جرات دارد به ما بگويد توليد خود را كم كنيد؟!
پنجشنبه شب و بعد از توافق اوپك، از زنگنه درباره كنفرانس١٧٢ اوپك پرسيدم. او جلسه اين‌بار را ساده توصيف كرد كه همه با هم اتفاق نظر داشتند: «آنچه تحليل‌ها به ما مي‌گفتند انجام داديم اما عكس‌العمل بازار ما را شگفت‌زده كرد. تعجب كردم كه قيمت‌ها افت كرد. نبايد اين‌طور مي‌شد. ان‌شاءالله در روزهاي آينده با اراده‌اي كه از اوپك نشان داده شده است، قيمت‌ها روند افزايشي به خود بگيرد.»
زنگنه تعهد اوپكي‌ها به رعايت سهميه تعيين شده را بي‌سابقه توصيف كرد: «اين براي نخستين بار است كه مراعات اوپكي‌ها تا اين حد زياد بوده است. غيراوپكي‌ها بيش از آنچه تصور مي‌كردم توليدشان را كاهش دادند.» زنگنه پايبندي اوپك به توافق شش ماه گذشته را ١٠٠ درصد و پايبندي غيراوپكي‌ها را ٩٠ درصد توصيف كرد.
در ادامه گفت‌وگويم وقتي درباره تاثير تفاهم اوپك بر توليد ايران و مقايسه احوالش در اوپك چهار سال پيش با اوپك پنجشنبه پرسيدم زنگنه قاطعانه اعلام كرد كه كسي حق ندارد به ايران بگويد؛ توليد نكن. «امروز كسي از من پرسيد، اگر به شما بگويند كه بايد توليد خود را كاهش دهيد، چه كار مي‌كنيد؟ گفتم، چه كسي جرات دارد به ما بگويد توليد خود را كم كنيد. مگر كسي در اوپك مي‌تواند به ما دستور دهد توليد را كم كنيد؟ مگر اينكه تفاهم كنيم و بر مبناي اراده خودمان باشد كه به آن وفادار هم هستيم. كسي جرات نمي‌كند به ما بگويد توليد خود را كم كنيد، ما قوي، مقتدر و سربلنديم و امروز از هميشه مقتدرتر هستيم.»
**چرا زنگنه از شركت‌هاي نفتي امريكايي دعوت مي‌كند؟
پيش از شروع كنفرانس اوپك، وزير نفت ايران مثل هميشه اظهار تمايل كرده بود تا شركت‌هاي معتبر نفتي و شركت‌هاي امريكايي در صنعت نفت ايران سرمايه‌گذاري كنند و چونان قبل گفته بود كه شركت‌هاي امريكايي به خاطر محدوديت‌هاي دولت خودشان به ايران نمي‌آيند. شب هنگام از زنگنه پرسيدم:
فكر مي‌كنيد شركت گسترده مردم در انتخابات رياست‌جمهوري به ايده شما براي سرمايه‌گذاري شركت‌هاي بين‌المللي معتبر كمك كند؟
«الان بهترين زمان است كه ديگران پيام مردم ايران را درك كنند. مردم پيام بسيار روشني به بقيه دنيا دادند. قدرتمندان بايد اين مساله را درك كنند. ما در كمال استقلال و سربلندي به همسايگان و دنيا پيام صلح و دوستي داديم. ما ملتي قوي و مستقل هستيم كه براي استقلال و آزادي‌مان خون داده‌ايم. ما يك دموكراسي داريم كه مرتبا به سمت بلوغ سياسي حركت مي‌كند و نظيرش در كشورهاي منطقه كم است. ما يك دولت و يك ملت داريم. مجموعه‌اي قبايل پراكنده نيستيم. ما يك ايران داريم و به نظرم همه مردم در اين انتخابات به ايراني بودن مفتخر شدند.»
زنگنه با دعوت هميشه از شركت‌هاي امريكايي دو هدف را دنبال مي كند. اول اينكه توپ را به زمين امريكايي‌ها مي‌اندازد تا شايد آنها را ترغيب كند براي حضور در ايران به دولت امريكا فشار بياورند و دوم آنكه به‌دنبال كاهش قيمت تمام شده پروژه‌ها و تكنولوژي روز است. وزير نفت ايران دوره حاضر صنعت نفت را دوره‌اي دانست كه خيلي از مشكلاتش حل شده است و درباره قراردادهاي نفتي اجماع حاصل شده است: «همه پول نفت هم برمي‌گردد.»
**از آزادگان يكپارچه تا متنوع‌سازي بازارهاي صادراتي ايران
وزير نفت ايران پيش از شروع كنفرانس اوپك، محدوده قيمتي ٥٥ تا ٦٠ دلار را محدوده مناسبي براي قيمت نفت دانست. «صادرات نفت خام ايران به‌طور متوسط روزانه ٢ ميليون و ١٠٠ هزار تا ٢ ميليون و ٢٠٠ هزار بشكه است.» زنگنه در لابه‌لاي سوالات به نكته مهمي اشاره كرد. نكته‌اي كه براي تحقق‌اش، روابط مسالمت آميز با دنيا لازم است: «سياست ايران اين است كه مقصد صادرات نفت خود را تنوع بخشد و ما نمي‌خواهيم كه همچون گذشته در آسيا تنها به دو يا سه كشور متكي باشيم.» وقتي خبرنگاري درباره آخرين وضعيت هندي‌ها در ميدان گازي فرزاد B پرسيد، پاسخ شنيد: «پيشنهاد هندي‌ها در اين ميدان نامطلوب است. ما ضمن مذاكره با هندي‌ها، مذاكره با گازپروم روسيه را نيز براي توسعه اين ميدان آغاز كرده‌ايم.»
وزير نفت درباره تهديد هندي‌ها براي كاهش خريد نفت از ايران هم يادآوري كرد كه به هندي ها گفته است كه چنين ادبياتي براي همكاري تجاري خوب نيست. وزارت انرژي هند پيش از اين از پالايشگاه‌‌هاي دولتي‌شان خواسته‌اند تا واردات نفت از ايران را حداقل ٢٠ درصد كاهش دهند. نكته تازه سخنان زنگنه درباره ميدان آزادگان، مناقصه يكپارچه اين ميدان بود. در حالي كه پيش از اين ميدان آزادگان به دو بخش شمالي و جنوبي تقسيم شده بود.
زنگنه پيش از شروع اجلاس اوپك تصريح كرد كه ميدان آزادگان يكپارچه است و يكجا به مناقصه مي‌رود: «شركت سي. ان پي. سي چين از شركت‌هاي بين‌المللي دعوت شده براي مشاركت در اين مناقصه است.» شركت چيني، بخش شمالي ميدان آزادگان را توسعه داده بود و اميدوار است بتواند فاز دوم توسعه اين بخش ميدان را هم بر عهده گيرد. ممكن است وزارت نفت با يكپارچه اعلام كردن ميدان آزادگان بخواهد يك شركت بين‌المللي نظير شل يا توتال را كنار شركت چيني بگذارد تا هم از تكنولوژي روز شركت‌هاي بين‌المللي و هم از سرمايه و حمايت چيني‌ها برخوردار باشد: «برآوردها نشان مي‌دهد كه ميدان آزادگان ظرفيت توليد روزانه ٧٠٠ هزار بشكه نفت را دارد، اما جزييات توليد اين ميدان پس از گفت‌وگو با شركت‌هاي بين‌المللي مشخص مي‌شود. اولويت ايران در اين ميدان، افزايش ضريب برداشت است. » زنگنه در گفت‌وگويش با خبرنگاراني كه دور ميزش حلقه زده بودند توليد نفت از ميادين نفتي غرب كارون را حدود ٣٠٠ هزار بشكه در روز اعلام كرد.
**با آمدن توتال تا يك ماه آينده، بانك‌هاي اروپايي هم مي‌آيند
آنقدر كه ملاقات‌هاي حاشيه‌اي اين جلسه اوپك براي ايران بود، اصل كنفرانس سخت نبود. شب قبل از كنفرانس، «پاتريك پويان» مديرعامل توتال به ديدار زنگنه آمد و بي‌آنكه به سوال خبرنگاري پاسخ دهد هتل محل اقامت وزير نفت ايران را ترك كرد. فردا صبح زنگنه درباره احتمال امضاي قرارداد فاز ١١ با توتال در آينده نزديك گفت: «اميدوارم به زودي نخستين قرارداد نفتي در قالب الگوي جديد قراردادهاي نفتي با شركت توتال فرانسه به امضا برسد. دو طرف در مراحل نهايي مذاكره و توافق قرار دارند.» وقتي خبرنگاري از او درباره نحوه تامين مالي فاز ١١ پرسيد، پاسخ شنيد: «شركت توتال توانسته است راه‌حلي براي تامين مالي اين توافق بيابد.»
خبرنگاران زيادي در وين به‌دنبال نحوه تامين مالي فاز ١١ بودند. مديرعامل شركت ملي نفت ايران پيش از نوروز گفته بود كه در قرارداد توتال، تصريح شده است كه اين شركت يك بانك بزرگ اروپايي را همراه خود بياورد. از زنگنه پرسيدم: «آيا اين احتمال وجود دارد كه قرارداد توتال در كمتر از يك‌ماه آينده منعقد شود» و او در يك كلمه پاسخ داد: «ان‌شاءالله.» توتال در ايران موافقان سرسختي دارد. اما اگر اين قرارداد امضا شود، يكي از مهم‌ترين دستاوردهايش آغاز همكاري‌هاي بانك‌هاي بزرگ اروپايي با ايران است. موضوعي كه مي‌تواند عملا برخي سدها را بشكند.
**شب روسي در هتل هيات ايراني
پنجشنبه شب، مديرعامل گازپروم به ديدار زنگنه آمد. گازپروم براي توسعه ميادين چنگوله و چشمه خوش با شركت ملي نفت ايران قرارداد همكاري امضا كرده است. به محض خروج «الكساندر ميلر» از اتاق زنگنه، «الك بروف» مديرعامل لوك اويل روسيه وارد اتاق زنگنه شد. او پس از خروج از اتاق زنگنه، اظهار اميدواري كرد تا چهار ماه آينده بتواند يك قرارداد نفتي با ايران امضا كند. لوك اويل، پيش از اين براي توسعه ميادين نفتي چشمه‌خوش و آب تيمور با شركت ملي نفت ايران، تفاهمنامه همكاري امضا كرده بود. پنجشنبه شب، «شب روسي» هيات ايراني بود.
**آيا امريكا روبه‌روي اوپك ايستاده است؟
دونالد ترامپ، در لايحه بودجه امريكا، پيشنهاد داده است تا نيمي از ذخاير نفتي راهبردي اين كشور در سال ٢٠١٨ را وارد بازار كند. تحليلگران پيش بيني كرده‌اند، دولت امريكا با اين كار در مرحله اول ٥٠٠ ميليون دلار به دست آورد. توسعه بيشتر منابع نفتي امريكا هم از ديگر برنامه‌هاي دولت اين كشور است. اين دو موضوع در كنار احتمال افزايش دوباره نفت‌هاي شيل، مي‌تواند بازار نفت را تحت تاثير قراردهد و اگر اجرايي شود ممكن است تصميمات اوپكي‌ها را كم اثر كند. بازار نفت هر چند، شش ماهي است كه به ثبات نسبي رسيده است، اما متزلزل است.
همه كشورهاي دارنده نفت به قيمت‌هاي منطقي وابسته‌اند. چه عربستان با قراردادهاي چندصد ميلياردي اخيرش، چه ايران با اقتصاد درگير ركودش، چه روسيه با وضعيت اقتصاد تحريم‌شده‌اش و چه حتي امريكا، با نياز به فروش كالا و اسلحه به كشورهاي نفت‌خيز خاورميانه. همه به نوعي به قيمت‌هاي منطقي نفت وابسته شده‌اند. «قيمت نفت در حالت عادي به اين زودي‌ها بالاتر از ٦٠ دلار نخواهد رفت.» اين را يك تحليلگر اوپكي مي‌گويد.
**تبريك وزير انرژي عربستان به وزير نفت ايران
اوپك سازمان عجيبي است. كشورهاي موسس‌اش مي‌توانند اختلافات شديدي با هم داشته باشند اما براي منافع مشترك با يكديگر پشت يك ميز بنشينند. يك منبع آگاه گفت كه وزير انرژِي عربستان با رعايت اصول ديپلماتيك، رياست‌جمهوري جديد ايران را به وزير نفت ايران تبريك گفته است. دبيركل اوپك نيز با ارسال نامه‌اي رسمي، انتخاب رييس‌جمهور روحاني را تبريك گفت. روحاني اگر قدرت ايران در اوپك را مي‌خواهد، بايد به سرعت پشت سر قراردادهاي نفتي بايستد تا سريع‌تر امضا شود. كاري كه حداقل در دو سال گذشته نسبت به آن كوتاهي كرده است. در اوپك، بشكه‌هاي نفت حرف مي‌‌زند. هواي وين اين روزها بهاري است. دبيرخانه اوپك هم روز جمعه آرام شده است.
*منبع: روزنامه اعتماد، 1396.3.6
**گروه اطلاع رساني**9370**2002** انتشار دهنده: فاطمه قنادقرصي
تهران- ايرنا- روزنامه اعتماد در گزارشي نوشت: قيمت نفت، يك روز پس از توافق اوپك براي تمديد كاهش توليد، ٣ دلار پايين آمد تا همه را شگفت‌زده كند. همه كشورهاي دارنده نفت به قيمت‌هاي منطقي وابسته‌اند.
