رمضان در روسیه

روسیه رنگین گمان اقوام اسلامی همگرا:
به گزارش ایرنا، 39 قوم مسلمان در روسیه همراه مهاجران با آیین ها و آداب مختلف مذهبی ولی همگرا، رنگین كمانی از مراسم و آداب ماه رمضان را به نمایش می گذارند كه مهمترین آنها، قرائت قرآن، دید و بازدید اقوام، توجه بیشتر به حل مشكلات همنوعان، افطاری همگانی و نوبتی خانوادگی و آماده شدن برای برگزاری با شكوه آیین ها و نماز عید فطر است.
مسلمانان در روسیه با جمعیتی كه در برخی آمارها تا بیش از 25 میلیون نفر از كل جمعیت حدود 147 میلیون نفری این كشور را تشكیل می دهند، بیشتر در مناطق مختلف این كشور بویژه قفقاز، ولگا و مركزی زندگی می كنند.
مسلمانان در شهرهای مختلف آسیایی و اروپایی روسیه كه با بیش از 17 میلیون و 50 هزار كیلومتر مربع مساحت بزرگ ترین كشور جهان است، زندگی می كنند و در بیش از هفت هزار مسجد و مراكز عبادی بزرگ و كوچك فرائض مذهبی خود را انجام می دهند.

**تمركز جمعیتی مسلمانان در روسیه:
تمركز جمعیتی مسلمانان بیشتر در جمهوری های قفقازی چچن، داغستان، اینگوش، كاباردینو بالكاریا، كاراچایوو، چركسیا و آدی گیا، جمهوری های ولگایی باشقیرستان و تاتارستان می باشد و سومین منطقه زندگی پیروان دین اسلام نیز در مركز روسیه بویژه استان های مسكو، پنزا و شهر سن پترزبورگ مركز استان لنینگراد است.
هر چند پراكندگی جمعیت مسلمانان در جمهوری های مختلف سبب شده برگزاری آیین ها و مراسم مذهبی حتی بین هم مذهب ها در ولگا با مناطق قفقاز و مركزی تفاوت هایی داشته باشد، اما نمادی از وحدت و همگرایی بین پیروان دین اسلام را در روسیه به نمایش گذاشته است.
تاتارستان سكونتگاه اصلی تاتارها به عنوان بزرگ ترین قوم مسلمان روسیه با بیش از سه میلیون و 800 هزار نفر و باشقیرستان با چهار میلیون 100 هزار نفر جمعیت كه بخش اصلی آن را مسلمانانان تشكیل می دهند از دیگر جمهوری مسلمان نشین روسیه بشمار می روند.

**آئین های رمضانی در روسیه:
با توجه به پراكندگی جمعیت مسلمانان در روسیه و تنوع قومی، آیین های گوناگون و ریشه داری در ماه مبارك رمضان اجرا می شود كه مهم ترین آنها افزون بر حضور در مساجد و مراكز عبادی، افطار جمعی به صورت خانوادگی با حضور بزرگان پس از ادای نماز، قرائت قرآن و همنشینی شبانه است كه خانواده ها خود را مقید به حضور در آن می دانند.
خبرگزاری اسلام نیوز روسیه در این باره می نویسد: در مساجد شهرهای مختلف تاتارستان بویژه قازان پایتخت این جمهوری هر ساله در ماه رمضان خیمه افطار برگزار می شود تا مسلمانان با استفاده ا ز فرصت حضور در مسجد و ادای نماز، زمان بیشتری برای آشنایی با یكدیگر پیدا كنند.
همچنین در مسجد زاكابانی در قازان سفره افطار با عنوان اطعام اجتماعی انداخته می شود كه در آن به صورت مفصل از میهمانان نیازمندان پذیرایی و به مشكلات آنان رسیدگی می شود.
اصلی ترین افطاری اجتماعی در ورزشگاه شهر قازان روز قبل از عید فطر برگزار می شود كه به میزبانی دولت تاتارستان بیش از سه هزار نیازمند، خانواده های پر فرزند و دارای عضو معلول برای شركت در آن دعوت می شوند و در كنار آن نیز برنامه های خیریه كمك به كودكان خانواده های نیازمند تدارك دیده می شود.
آموزش قرآن بویژه برای كودكان با حضور اساتید قرائت و علوم قرآنی نیز از برنامه های پر طرفدار ماه رمضان در تاتارستان و باشقیرستان است كه بیشتر پیش از ادای نماز جماعت یا پس از افطار برگزار می شود.
ادای نماز جماعت و اعمال مستحبی ماه مبارك رمضان، قرائت روزانه قرآن برای پایان كامل آن و همچنین پاسخگویی به مسائل شرعی از دیگر برنامه های برگزار شده در مساجد و مراكز عبادی این دو جمهوری است كه مخاطبان زیادی را جذب می كند.
در جمهوری اینگوش نیز خیمه های رمضان در شهرهای مختلف به صورت خودجوش با حمایت های نهادها و مراكز دینی برگزار می شود كه بزرگ ترین آن در ماگاس پایتخت این جمهوری است.
در این خیمه ها، سفره هایی برای مومنان و رهگذرانی كه فرصت حضور در خانه برای افطار كردن را ندارند، تدارك دیده شده است.
كاهش یك ساعت از زمان كار در جمهوری اینگوش با توجه به حدود 21 ساعت روزه داری و منع هر گونه عرضه مشروبات الكلی نیز از دیگر تدابیر مربوط به ماه رمضان در جمهوری اینگوش است.

** نماز، قرآن و نیكوكاری كانون توجه بیشتر در ماه رمضان:
تارنمای خبری «كاو پولیت» ویژه مناطق قفقازی روسیه نوشته است: مسلمانان پس از افطار در هر جا كه باشند سعی می كنند برنامه های ویژه تلاوت آیات قرآن كریم، مسائل مذهبی و آشنایی با مسائل مختلف جامعه اسلامی را اجرا كنند. شهرهای مختلف جمهوری های قفقازی روسیه در ماه رمضان نیز شاهد برگزاری مراسم و آیین های گوناگونی است.
شلوغ ترین این آیین ها، ادای نماز جماعت و افطار عمومی در گروزنی پایتخت جمهوری چچن در مسجد جامع این شهر و همچنین مخاچ قلعه پایتخت داغستان دیگر جمهوری قفقازی روسیه است كه در حاشیه شمال غربی دریای خزر قرار دارد.
افزون بر افطار عمومی در مساجد مختلف، دیدار از بستگان و اقوام بویژه خویشان دور كه فرصت دیدار با آنان كمتر در زمان های دیگر ممكن می شود در ماه مبارك رمضان به صورت افطاری خانوادگی و دعا خوانی در جمهوری قفقازی مسلمان نشین روسیه رایج می شود.
كمك به نیازمندان، تامین مواد غذایی آنها و اقدام های سازمان یافته برای جمع آوری كمك های مالی مردمی با پشتیبانی شخصیت های دینی و همچنین افراد دارای توان مالی نیز از دیگر اقدام هایی است كه هر ساله در ماه رمضان از سوی مسلمانان مقیم منطقه قفقاز روسیه اجرا می شود.
در این ایام مساجد مملو از نمازگزاران روزه دار می شود و در مراسم سخنرانی پیش از افطار و قبل ازنماز سخنرانان بیشتر در باره لزوم رفع اختلاف ها بین افراد، نیكوكاری و دستگیری از همنوعان سخن می گویند، بگونه ای كه بسیاری از مشكلات در همین نشست ها حل می شود.
همچنین در این ایام عرضه مشروبات الكلی در سراسر جمهوری چچن و چند جمهوری دیگر ممنوع می شود.
مناطق مركزی روسیه نیز از جمله حوزه های اصلی تمركز جمعیتی مسلمانان این كشور است كه از مناطق قفقازی و ولگایی و همچنین جمهوری های آسیای میانه در دوران پیش از فروپاشی شوروی در سال 1991 و پس از آن به این مناطق مهاجرت كرده اند.
تنوع قومی و فرهنگی مسلمانان در مناطق مركزی روسیه بویژه استان های مسكو و پنزا و همچنین شهر سن پترزبورگ مركز استان لنینگراد با توجه به گوناگونی تركیب جمعیتی از پیروان روسی دین اسلام و شهروندان كشورهای دیگر بسیار بیشتر است كه معمولا همگی بدون توجه به مذهب كنار هم در مساجد و مراكز عبادی یكدیگر حضور می یابند.
این رویكرد سبب شده است، ماه رمضان در روسیه افزون بر كاركردهای فردی و عبادی، بازتاب پایداری وحدت اسلامی در روسیه نیز باشد كه پیروان مذاهب مختلف اهل سنت و همچنین شیعیان در ادامه آن جدی هستند و با وجود اینكه پیروان تشییع، مساجد و مراكز دینی خود را دارند، تلاش می كنند در ماه رمضان بیش از همیشه در مساجد و مراكز عبادی اهل سنت نیز حضور یابند.
در ایام این ماه مبارك در تمامی مساجد و مراكز دینی مناطق مركزی روسیه نماز جماعت، جلسات قرآنی و آموزش دینی برگزار می شود كه شورای مفتیان روسیه به عنوان عالی ترین نهاد مذهبی این كشور در اجرای برنامه ها همكاری می كند.
در ماه مبارك رمضان همچنین مساجد در طول روز میزبان مسلمانان هستند و نزدیك اذان مغرب مراسم دعاخوانی، آموزش، قرائت و انس با قرآن برگزار می شود كه بیشترین حضور جمعیتی در مسجدهای جامع و یادبود مسكو و همچنین مسجد 102 ساله سن پترزبورگ شكل می گیرد.
از سوی دیگر، بنا بر سنت جوامع اسلامی روسیه پیش از شكل گیری شوروی و احیا شده پس از فروپاشی در سال 1991، افطار جمعی به عنوان نماد ماه رمضان بین مسلمانان این كشور شناخته می شود و در برنامه های رمضانی استان های مسكو، پنزا و شهر سن پترزبورگ نیز وجود دارد كه مهم ترین آن در پایتخت با نام «افطار ملل» یا «خیمه رمضان» در مسجد یادبود پارك پیروزی مسكو برگزار می شود.
در سفره افطاری مسكو هر شب نمایندگان یكی از جوامع كشورهای اسلامی و همچنین اقوام مختلف روسیه به عنوان بارزترین نمونه وحدت اسلامی میزبان افطاری مسلمانان از مذاهب مختلف می شوند.
در این مراسم تا حدود 700 نفر هر شب از مناطق دور و نزدیك مسكو برای ادای نماز و همنشینی افطار به مسجد یادبود می آیند و نكته جالب این است كه با توجه به مجاورت یك كلیسا و كنیسه با این مسجد، شماری از شهروندان روسی نیز میهمان مسلمانان می شوند و نشان می دهد، جامعه اسلامی روسیه در شهرهای مختلف با اتكا به وحدت و همگرایی فارغ از گوناگونی مذهب، توانسته در معرفی خود به پیروان دیگر مذاهب موفق باشد.
اروپام ** 391 ** انتشار دهنده: هادی مولوی نیا