به گزارش ايرنا، پديده اعتياد يكي از آسيب هاي بزرگ اجتماعي است كه گروه هاي مختلف سني را به خود مبتلا مي كند و در اين ميان قشر جوان كه نيروي مولد جامعه محسوب مي شوند بيش از ديگران در معرض خطر و گرفتاري به اين بلاي خانمانسوز قرار دارند.
اعتياد معضلي به شمار مي رود كه علاوه بر عوارض جسماني و مشكلات شديد رواني نيز براي معتاد به همراه دارد و در واقع به جز فرد مبتلا، خانواده و جامعه را نيز به انحطاط مي كشاند.
هر چند به نظر كارشناسان امر، معضل اعتياد چند وجهي و امري پيچيده است اما امروزه در درمان هاي پيشرفته نگاه جامع به مقوله درمان در هر سه حوزه وجود دارد و از نقاط آسيب پذير درمان كه در بحث اقتصادي و اجتماعي بايد هوشيار بود و توجه ويژه اي به آن داشت كه منجر به افزايش ماندگاري در بهبود يافتگان مي شود.
از آنجايي كه حدود 75 درصد از درمان شدگان دچار لغزش شده و شكست را تجربه مي كنند، دقت در درمان كامل، جايگاه ويژه اي داشته و رصد دقيق بيمار تا رسيدن به اوج توانايي و عملكرد مناسب اجتماعي و اقتصادي اهميت اساسي دارد.
معتاداني هستند كه مي خواهند از هيولاي اعتياد نجات پيدا كنند و در اين ميان عواملي دست به دست هم مي دهند تا اين كار بسيار سخت به سر منزل مقصود برسد و بهبود يافتگان باقي عمر خود را همچون افراد عادي زندگي كنند و دوباره گرفتار اين آتش جانسوز نشوند.
عليرضا شهبازي 38 ساله كه روزگاري در دام اعتياد گرفتار شده بود، هم اكنون به عنوان معتاد بهبود يافته براي خود كارآفرين موفقي شده است، در ارتباط با چگونگي ابتلاي خود به اعتياد خود مي گويد: در سن 20 سالگي مصرف مواد را شروع كردم و نزديك هشت سال گرفتار بودم و در واقع همه نوع مواد مخدر مصرف مي كردم.
وي ادامه مي دهد: پس از مدتي، با كمك يكي از آشنايان، به يكي از تشكل هاي مردم نهاد معرفي شدم، هزينه اي دريافت نمي شد، خود معتادان همديگر را كمك مي كردند و در واقع بيشتر به لحاظ روحي و رواني بر روي معتادان كار مي شد.
اين معتاد بهبود يافته ادامه مي دهد: به نوعي گروه درماني بود، كلاس هاي متعدد آموزشي برگزار مي شد و از تجربيات افراد بهبود يافته بهره مند مي شدم و اين روند مرا كم كم به سمت رهايي از اعتياد سوق داد و به تدريج كسب و كاري را با همكاري بهزيستي آغاز كردم.
وي ابراز مي كند: معتاد آخرين نفري است كه مي فهمد اعتياد دارد و اين خانواده و اطرافيان وي هستند كه مشكلات و معضلاتي زيادي را متحمل مي شوند.
شهبازي مي گويد: استعمال سيگار دروازه ورود به اعتياد است و من براي خودنمايي مصرف سيگار را شروع كردم.
وي اضافه مي كند: اعتياد در هركسي به نحوي آغاز مي شود و مي توان گفت بيشتر جوانان براي پر كردن خلاءهاي زندگي خود از اين ابزار استفاده مي كنند.
اين معتاد بهبود يافته، بي خدايي و به عبارتي نبود اعتقادات كافي را از ديگر دلايل گرايش جوانان به اعتياد ذكر مي كند.
وي ادامه مي دهد: هرگز به بازگشت دوباره به اعتياد و روزهاي كه از عمرم بر باد رفته، فكر نمي كنم، اما اغلب معتادان به دليل نداشتن كسب و كار و پذيرش نشدن از سوي جامعه دوباره به موادمخدر روي مي آورند.
شهبازي ادامه مي دهد: متاسفانه به دليل نبود حمايت از سوي جامعه، معتادان بهبود يافته نمي توانند به صورت مستقل كسب و كاري را شروع كنند و اين موضوع زمينه بازگشت دوباره آنها را به آغوش اعتياد فراهم مي كند.
به گفته اين معتاد بهبود يافته، مشكل بهبود يافتگان اشتغال است و تا زماني اين موضوع مهم در كشور حل نشود، نمي توان آنها را از اعتياد دورنگه داشت.
اين معتاد بهبود يافته خاطرنشان مي كند: براي ترك اعتيادم خانواده ام همراهم بودند و براي به نتيجه رسيدن آن نيز از هيچ حمايتي دريغ نكردند.
*** بيكاري و نوسانات اقتصادي از علل مهم گرايش جوانان به اعتياد
يك جامعه شناس نيز با اشاره به اينكه پديده اعتياد پيچيده بوده و عوامل متعدد اقتصادي، اجتماعي، عوامل فردي و روانشناختي در آن دخالت دارد، مي گويد: بيكاري و نوسانات اقتصادي از علل مهم گرايش جوانان به سمت اعتياد محسوب مي شود.
مهدي قديمي مي افزايد: مشكل عمده در مقوله مهم اعتياد اين است كه با اين پديده به طور دقيق آشنايي نداريم و عوامل متعددي در بروز آن دخالت دارد كه بر پيچيدگي هاي آن مي افزايد.
وي اظهار مي كند: بر اين اساس كه عوامل متعددي در بروز اعتياد دخالت دارد به همان ميزان نيز درمان آن پيچيده بوده، هر چند ممكن است درمان جسمي وسم زدايي به راحتي انجام بپذيرد، ولي درمان رواني آن در افراد به سختي امكان پذير باشد.
اين عضو هيات علمي دانشگاه آزاد اسلامي زنجان ادامه مي دهد: به طور كلي بيماري كه اعتياد خود را ترك مي كند، امكان بازگشت به محيط قبلي خود را بايد داشته باشد و در صورت بي توجهي به اين مهم و به احتمال بسيار زياد زمينه بازگشت به اعتياد او دوبار فراهم خواهد كرد.
وي، خاطرنشان مي كند: بخاطر اينكه ترك اعتياد فقط در مرحله اول به صورت سم زدايي انجام مي گيرد و مراحل بعدي آن پيگيري نمي شود ، لذا درمان كامل اعتياد كار بسيار پيچيده اي بوده و كمتر بيماري است كه به طور كامل ترك كرده باشد و بتواند اين كار مهم را انجام دهد.
وي اظهار مي كند: بر اين اساس همواره به لحاظ رواني احتمال عود آن وجود دارد و بنابر اين مسئولان امر بايد توجه داشته باشند كه درمان اعتياد تنها به درمان جسماني آن اختصاص ندارد و بايد تا درمان نهايي آن كه بعد رواني را شامل مي شود، تداوم يابد.
**چرخه درمان تا آخر ادامه يابد
اين جامعه شناس ادامه مي دهد: عوامل متعددي در بروز اعتياد دخالت دارند كه در امر درمان نيز تاثير گذار هستند و بي توجهي به آنها موجب مي شود، افراد بهبود يافته به محيط قبلي خود برگشته و دوباره برچسب اعتياد داشته باشند.
قديمي مي افزايد: حتي اين فرد در خانواده اي كه با آن ارتباط دارد، همواره اين برچسب را مي خورد و از سوي ديگر جامعه و نهادهاي فرهنگي از پذيرش فرد معتاد خودداري مي كنند.
وي ابراز مي كند: بر اين اساس بايد درمان تا آخر ادامه يابد و موضوع مهمي كه وجود دارد اين است كه متاسفانه درمان ها نيمه كاره مي مانند و فرد دوباره به اعتياد بر مي گردد.
قديمي خاطرنشان مي كند: بهبود يافتگان افرادي هستند كه به طور نسبي موفق به ترك اعتياد شده اند و لذا رها كردن آنها امكان برگشت دوباره به اعتياد و همان محيط قبلي را مهيا مي كند.
وي، پيشگيري را مهم ترين راهكار جلوگيري از ظهور و بروز اعتياد در جامعه عنوان و خاطرنشان مي كند: اين موضوع مهم بايد در دستور كار مسئولان و متوليان امر قرار گيرد، چرا كه آلوده شدن افراد به دام اعتياد و درمان هاي لازم آن نيز به مراتب هزينه زيادي دارد.
به گفته وي، نبود امكانات كافي در جامعه موجب شده درمان معتادان به خوبي انجام نشود و در نتيجه به محيط قبلي خود بازگردند.
وي خاطرنشان مي كند: بر اين اساس محيط معتاد بهبود يافته بايد با محيط قبلي او تفاوت هاي هايي داشته باشد و از سوي ديگر مواد مخدر در دسترس نباشد.
***بازگشت 75 درصدي به اعتياد در بهبود يافتگان
يك عضو هيات علمي دانشگاه علوم پزشكي استان زنجان نيز ادامه مي دهد: پذيرفته نشدن بهبود يافتگان در جامعه به علل هايي نظير بر چسب يا استيگماي منفي جامعه به معتادان و اعتماد نكردن خانواده به فرد معتاد باز مي گردد.
عليرضا آرماني مي افزايد: تزلزل ارتباط فرد معتاد با جامعه، خانواده و بي ثباتي شخصيتي وي، وجود محيط پرخطر و مستعد براي ابتلا مجدد به اعتياد، ارتباط با دوستان معتاد قديمي و وجود اعتياد فعال در ديگر اعضا خانواده از ديگر علل اصلي پذيرفته نشدن بهبود يافتگان در جامعه است.
وي ابراز مي كند: وجود اختلالات روانپزشكي و مشكلات اقتصادي، اجتماعي و فرهنگي در خانواده، نبود شغل مناسب و نبود سيستم هاي حمايتي دولتي و خيريه از ديگر علل پذيرفته نشدن معتادان از سوي جامعه به شمار مي آيد.
اين فوق تخصص اعصاب و روان ادامه مي دهد: بهبود يافتگان قبل از ورود دوباره به جامعه بايد تحت درمان هاي مختلف قرار گيرند و در واقع منظور فقط درمان دارويي نيست، بلكه نياز به آموزش مهارت هاي مختلف دارند.
وي بيان مي كند: اين توانمندي ها شامل 'نه' گفتن به مواد و عوامل اعتياد مجدد، توانايي شاد زيستن، درمان و اصلاح باورهاي اشتباه كه بدون مواد مخدر نمي توان زندگي كرد، افزايش توانمندي هاي شغلي قبلي، آموزش توانمندي هاي جديد و ارتقاي اعتماد به نفس را شامل مي شود.
آرماني اضافه مي كند: آموزش نحوه ارتباط با خانواده و جامعه، ايجاد محيط سالم با دوستان مناسب، ورزش، آموزش كنترل خشم، آموزش نحوه صحيح حل مشكلات مختلف زندگي، درمان بيماري هاي جسماني و رواني مسبب اعتياد از ديگر موارد اين بخش است.
وي بيان مي كند: آموزش خانواده و در واقع خانواده درماني يا Family therapy ركن بسيار مهمي در ماندگاري بهبود يافته دارد، زيرا اغلب اوقات خانواده آمادگي پذيرش بهبود يافته را نداشته و با همان روش مختل قديمي با وي ارتباط برقرار مي كند كه احتمال لغزش بالا مي رود.
اين فوق تخصص اعصاب و روان مي افزايد: جامعه نيز وظايف خطيري دارد، پذيرش فرد بهبوديافته و ايجاد فرصت شغلي مجدد و تغيير نگرش هاي منفي به بهبود يافتگان داراي گواهي سلامت معتبر، مهيا شدن سيستم هاي حمايتي اقتصادي، اجتماعي و فرهنگي توسط مسئولان دولتي و انجمن هاي خيريه است.
وي اظهار مي كند: وجود جرايم سنگين و مناسب براي قاچاقچيان مواد مخدر، استفاده از امكانات دولتي و سمن ها براي افزايش سطح شادي و شور زندگي در آحاد جمعيت، تشويق رسانه ها و فضاي مجازي در جهت آموزش صحيح سبك هاي مناسب زندگي و در نهايت ايجاد سيستم تشويق و ترغيب در مدارس و دانشگاه ها براي مبارزه همه جانبه با اعتياد مي تواند نتايج بهتري را رقم بزند.
آرماني خاطر نشان مي كند: از نظر برنامه بين المللي مبارزه با موادمخدر سازمان ملل متحد( UNDCP) موفقيت يا شكست برنامه هاي درماني موادمخدر به چند عامل، داشتن انگيزه كافي در ترك ماده مخدر، شروع زودرس درمان، افـزايش مدت مراقبت، در دسترس بودن درمان از لحاظ فيزيكي و اقتصـادي و در دسترس بودن خدمات مشاورها و مراقبت براي موارد فوريتي در ساعات خارج از ساعات رسمي اداري و نظارت موثر و پيگيري بيماران بستگي دارد و مي تواند پيش آگهي درمان را بهبود بخشد.
وي خاطرنشان مي كند: در استان زنجان نيز آمار بازگشت به اعتياد در بهبود يافتگان در حدود 75 درصد است كه از مهم ترين علت هاي لغزش مجدد بهبود يافتگان، پذيرش نشدن آنها توسط خانواده و جامعه است.
7320/6085
گزارش: اعظم شامي *** انتشار دهنده: رويا رفيعي
زنجان - ايرنا - بازگشت معتادان بهبود يافته به آغوش جامعه نيازمند وجود شرايطي از قبيل درمان هاي كامل و حمايت هاي مختلفي است كه در صورت تحقق اين امر مهم مي توانند به زندگي عادي خود بازگردند.
