وقتی می خواهیم تصویری زیبا را بر روی صفحه كاغذی ترسیم كنیم ناخوداگاه به دامن طبیعت رفته و كوه، جنگل و رودخانه را به تصویر می كشیم، وقتی می خواهیم تعطیلات آخر هفته به یاد ماندی داشته باشیم باز هم طبیعت را انتخاب می كنیم؛
برای رهایی از بیماری و آرامش روحی و روانی نیز پزشكان حضور در مناطق خوش آب و هوا و دامن طبیعت را توصیه می كنند، از صدای دلنشین شر شر آب به عنوان زیباترین آهنگ یاد می شود و در نهایت هنگام تزئین دكوراسیون خانه تهیه تابلوهای دارای نقش و نگار طبیعت را در اولویت قرار می دهیم.
با این اوصاف برای پی بردن به اهمیت و جایگاه منابع طبیعی نیازی به حضور در هیچ مدرسه و دانشگاهی نیست بلكه با اندك تعقل و تفكر می توان به اهمیت منابع طبیعی در تداوم حیات بشری پی برد.
طبق اصل 50 قانون اساسی در جمهوری اسلامی حفاظت محیط زیست كه نسل امروز و نسلهای بعدی باید در آن حیات اجتماعی رو به رشدی داشته باشند وظیفه عمومی تلقی می شود از این رو هرگونه فعالیتی كه منجر به تخریب یا آلودگی آن شود ممنوع است.
به طور حتم بهره برداری های بی رویه از منابعی كه دارای استعداد و توان رویشی محدود هستند طبیعت زیبا را دچار قهقرا و نیستی می نماید لذا اتخاذ روش های مناسب برای حفاظت از جنگلها و مراتع یك اصل اساسی و اولیه به شمار می رود.
كارشناسان تاكنون عوامل متعدد تخریب منابع طبیعی را شامل تصرفات اراضی ملی، قطع درختان برای قاچاق چوب و تامین سوخت، چرای زودرس، مفرط و مازاد بر ظرفیت مراتع، خشكسالی و فرسایش آبی و بادی، تخلیه زباله ها و پسماندها، خسارت طغیان آفات و امراض و در نهایت آتش سوزی به واسطه عوامل طبیعی و انسانی برشمردند.
در این ارتباط مدیركل منابع طبیعی و آبخیزداری در گفت و گو با ایرنا عواملی نظیر سهل انگاری طبیعت گردان، دامداران، جنگل نشینان و روستاهای داخل جنگل و مرتع، افزایش جمعیت گردش گران طبیعت، گسترش اراضی احیاء شده با گونه های سوزنی برگ كه مناطق حساس به حریق را افزایش می دهد از علل بروز آتش سوزی دانست.
اسفندیار خزایی همچنین دیگر علل آتش سوزی در مراتع را وجود درختان پوسیده، شكسته، افتاده و لاشبرگ فراوان ذكر كرد.
وی بروز پدیده خشكسالی پی در پی در چند سال اخیر به علت كاهش بارندگی و تغییرات اقلیمی و افزایش دمای زمین را در افزایش آتش سوزی مراتع موثر دانست.
وی گفت: به منظور استفاده از خودروهای آتش نشانی برای مهار آتش درصدد ایجاد راه های دسترسی برای حضور سریع در محل آتش سوزی هستیم.
مدیركل منابع طبیعی و آبخیزداری همدان اظهار كرد: برای ایجاد راه های دسترسی ، موضوع وارد نشدن خسارت به طبیعت پیش بینی شده است.
خزایی گردشگران و مراجعه كنندگان به طبیعت را عامل درصد بالایی از آتش سوزی ها در مراتع دانست و افزود: بیشترین میزان آتش سوزی از حریم آغاز می شود چون غالب گردشگران در حریم مراتع برای تفریح حضور می یابند.
وی بیان كرد: اگر آتش سوزی در حریم منابع طبیعی به موقع مهار شود از نفوذ آن به مراتع و دیگر نقاط به سرعت می توان جلوگیری كرد.
خزایی گفت: یكی از راهكارهای كاهش آتش سوزی در مراتع، اطلاع رسانی است كه در این باره باید اقدام های پیشگیرانه بیشتری انجام شود.
فرمانده یگان حفاظت منابع طبیعی استان همدان نیز از بروز 187 فقره آتش سوزی و خاكستر شدن 487 هكتار از اراضی این استان در سال گذشته سخن به میان آورد.
سرهنگ بهرام رسولی اضافه كرد: بیشترین میزان آتش سوزی متعلق به شهرستان ملایر بوده است و در مقابل هیچ حریقی در اراضی ملی فامنین رخ نداده است.
وی بیان كرد: عامل بیش از 95 درصد از آتش سوزی ها انسانی بوده است كه درصد بالایی به صورت غیرعمدی اقدام به آتش زدن مراتع كردند.
فرمانده یگان حفاظت منابع طبیعی استان همدان اظهار كرد: دیده بانهایی در اراضی ملی این استان به كار گرفته شدند تا بلافاصله پس از مشاهده دود یا نشانه هایی از آتش سوزی موضوع را به یگان حفاظت اطلاع دهند.
سرهنگ رسولی افزود: بروز پنج مورد حریق عمدی سال گذشته محرز شده و با مسببان آن نیز به طور جدی برخورد شده است.
معاون محیط طبیعی اداره كل حفاظت محیط زیست همدان نیز اظهار كرد: نخستین آسیب بروز آتش سوزی در طبیعت و حتی جامعه شهری علاوه بر آلودگی هوا، آلودگی بصری و به نمایش گذاشتن چهره نازیبا است.
به گزارش ایرنا مهدی صفی خانی افزود: به طور حتم هیچ فردی از دیدن یك محدوده و جنگل سوخته خوشنود نمی شود.
وی بیان كرد: آتش سوزی در محیط طبیعی در گام بعدی تاثیر منفی بر روی تنوع زیستی منطقه از جمله گونه های گیاهی و جانوری می گذارد چون حضور و زندگی ریزترین موجودات تا بزرگترین جانوران ، پستانداران و پرندگان برای طبیعت حائز اهمیت است.
بگفته وی آتش سوزی موجب از بین رفتن گونه های گیاهی می شود ، گونه هایی كه شاید نسلشان به خاطر این سهل انگاری جامعه بشری منقرض شود.
معاون حفاظت محیط زیست همدان افزود: از بین رفتن گونه های گیاهی اثرات بسیار منفی بر روی تلطیف هوا، نگهداشت خاك، بافت خاك و فرسایش خاك دارد.
صفی خانی مثال زد: گونه های گیاهی چند ساله یا یك گون زار برای احیای خود سالها زمان صرف می كند ولی در كمتر از چند ساعت آتش سهل انگاری آن را به خاكستر تبدیل می كند كه در اینصورت بازگشت این گون زار به حالت اولیه بسیار زمان و هزینه بر است.
وی گفت: همچنین شعله های آتش به بستر رویشی خاك آسیب وارد كرده و انواع و اقسام میكرو ارگانیسم های موجود در خاك كه وظیفه كمك به حفظ خاك و رشد گیاه را عهده دارند از بین می روند.
معاون محیط طبیعی اداره كل حفاظت محیط زیست همدان اضافه كرد: در این صورت بافت خاك تغییر كرده و ویژگیهای فیزكی خاك به طور كامل از بین می رود.
صفی خانی از دیگر آسیب های آتش سوزی را از بین رفتن گونه های گیاهی و خالی شدن سطح طبیعت از گل و گیاه، ایجاد روان آب و سیلاب هنگام بارندگی عنوان كرد.
وی گفت: مواد شیمایی موجود در بطن خاك از جمله مواد غذایی، مواد عالی و خاصیت جذبی خاك در جریان آتش سوزی آسیب می بیند.
معاون محیط طبیعی اداره كل حفاظت محیط زیست همدان اضافه كرد: از بین رفتن میكرو ارگانیزم موجود در خاك و سوختن این جانداران ریز جثه كه تاثیر مثبتی در نفوذ پذیری خاك ، تثبیت ازت و تهویه خاك دارند آثار جبران ناپذیری بر طبیعت می زند.
صفی خانی تاكید كرد: آتش سوزی در عرصه های طبیعی چرخه زیستی جانداران را بر هم زده و آنها را برای دستیابی به طعمه با مشكل مواجه می سازد.
مدیر كل مدیریت بحران استانداری همدان نیز گفت: ساختار منابع طبیعی، آبخیزداری و قانون پیشگیری از سیل حدود 110 سال پیش زمانی كه بیشتر كشورها وجود نداشتند تدوین شده است.
علیمردان طالبی افزود: با وجود قدمت بالای ایران در راه اندازی چنین سازمانی برای حفاظت از انفال، ولی از كشورهای اروپایی و آسیایی نوظهور در زمینه حفاظت از عرصه های طبیعی عقب تر هستیم.
وی اضافه كرد: با توجه به اینكه استان همدان 1.1 درصد از مساحت كشور را به خود اختصاص داده ولی میزان آتش سوزی در مراتع این استان بسیار بالا است.
مدیركل مدیریت بحران استانداری همدان اظهاركرد: طبق آمارهای موجود بیشترین میزان آتش سوزی در روزهای پنجشنبه و جمعه و تعطیلات رخ می دهد.
طالبی اضافه كرد: افرادی كه برای تفریح و سرگرمی در طبیعت حضور می یابند پس از برافروختن آتش اقدام به خاموش كردن آن نمی كنند.
به گزارش ایرنا وی تاكید كرد: گردشگران، شكارچیان و كوهنوران بیشترین قشری هستند كه به طبیعت آسیب وارد می كنند.
وی با بیان اینكه برگزاری دوره های آموزشی با هدف كاهش آمار حریق ضروری است خواستار نصب بروشورهای حاوی پیام های پیشگیرانه در پایگاههای كوهنوردی شد.
طالبی همچنین خواستار استفاده از توان سازمانهای مردم نهاد و انتشار پیام های سازنده و اثر گذار با بهره گیری از ظرفیت فضای مجازی شد.
استان همدان دارای 905 هزار هكتار اراضی ملی است كه بیش از 42 هزار هكتار از آن جنگل های طبیعی، دست كاشت و اراضی جنگلی است.
822 هزار هكتار اراضی ملی همدان به صورت مرتع است كه از نظر پوشش گیاهی به سه درجه مرتع خوب متوسط و فقیر دسته بندی می شوند.
7526/6993
خبرنگار:علیرضا جهانگیری**انتشار: اكبر بهاروند
همدان - ایرنا - فصل تابستان با وجود همه زیبایی هایش ولی برای منابع طبیعی به مانند كابوسی است كه این فصل را به امید گریز از گزند شراره های آتش سر می كند.
