رمضان هنگامه دعا و نیایش و شب های قدر فرصتی مهم برای جلا دادن دل از بدی ها و گناهان محسوب می شود. در ارتباط با فضیلت شب قدر مهم ترین دلیل، نزول سوره «قدر» در قرآن كریم است كه به ارزش و عظمت این شب ها اشاره دارد.
بیست و سوم رمضان نیز همچون دیگر شب های قدر شبی با فضیلت است و باید از آخرین شب قدر برای تقرب به درگاه خداوند و طلب آمرزش و بخشش با تلاوت قرآن، نماز و دعا خواندن و... بیش از پیش بهره جست تا زنگار گناه از دل زدوده شود و در مسیر سعادت و عاقبت بخیری گام برداشت.
مومنان در سومین شب قدر با حضور در محراب عبادت و انجام اعمال مخصوص این شب، تمام تلاش خود را برای آنكه در پناه رحمت خداوند متعال قرار بگیرند؛ انجام خواهند داد، شبی كه در روایت های اسلامی هم بر برتری آن اذعان شده چنانكه شیخ ابوجعفربن محمد صدوق نقل كرده است كه مردی به امام باقر(ع) عرض می كند: «یابن رسول الله ! چگونه شب قدر را در هر سال بشناسم؟» امام باقر(ع) فرمود: «زمانی كه ماه رمضان آمد، پس در هر شب یك مرتبه سوره دخان را بخوان. پس هنگامی كه شب بیست و سوم شد، خودت تصدیق می كنی و متوجه می شوی آنچه را كه سؤال كردی».
به مناسبت فرارسیدن بیست و سوم رمضان و اهمیت و برتری سومین شب قدر پژوهشگر گروه اطلاع رسانی ایرنا با «حجت الاسلام محمدتقی انصاری پور» استاد معارف قرآن و تاریخ ادیان و عضو هیات علمی دانشگاه ادیان و مذاهب قم به گفت و گو پرداخت.
انصاری پور با بیان اینكه شب قدر هنگامه اندازه‌گیری و تقدیر امور و اعمال انسان است، گفت: در این شب تقدیر بندگان خداوند مقدر خواهد شد. قدر در اصطلاح به معنای ویژگی هستی و وجود هر چیز و چگونگی آفرینش آن، محسوب می شود. بنابر دیدگاه حكمت الهی در نظام آفرینش، هر چیزی اندازه ای خاص دارد، هیچ چیزی بی حساب و كتاب نیست و برپایه نظم تشكیل شده است و هر انسانی در روز قیامت كتاب اعمالی دارد و مفهوم این واژه در قرآن كریم نامه اعمال انسان ها محسوب می شود. اما نامه اعمال تنها برای یك فرد نیست این امكان وجود دارد تا گروهی هدف مشتركی را دنبال كنند در واقع تعیین تقدیر و سرنوشت در شب قدر می تواند علاوه بر یك فرد برای یك امت هم باشد. هر چیزی كه در این شب مقدر می شود بسته به نوع انتخاب هایی است كه فرد در گذشته در پیش گرفته اما در میان شب های قدر پیامبر اكرم(ص) و ائمه معصومان(ع) بر بیدار بودن و احیاي آن با دعا خواندن و برپا داشتن نماز و تلاوت قرآن در شب بیست و سوم تأكید بیشتري داشته اند.
این استاد تاریخ ادیان با اشاره به اینكه در برخی از كتاب ها و روایت ها شب بیست و سوم رمضان از 2 شب قدر دیگر افضل تر است، تصریح كرد: علامه محمدباقر مجلسی در كتاب «زادالمعاد» درباره برتری شب بیست و سوم بر شب های دیگر قدر، می‌گوید؛ «اكثر احادیث معتبر دلالت دارد كه شب بیست و سوم، شب قدر است». همچنین امام باقر(ع) درباره ارزش و اهمیت این شب می فرماید: «هر فردی شب بیست و سوم ماه رمضان را زنده بدارد و در آن 100 ركعت نماز بخواند، خداوند در زندگي او گشایش مي‌دهد و كار دشمنان او را خود بر عهده مي‌گیرد و او را از غرق شدن، زیر آوار ماندن، سرقت و از شرّ دنیا مصون مي‌دارد و او در حالي از گور خویش بیرون مي‌آید كه نورش بر اهل رستاخیز مي‌تابد و نامه عملش را به دست راستش مي‌دهند و رهایي از آتش و عبور بر صراط و ایمني از عذاب را براي او مي‌نویسند و بدون حساب وارد بهشت مي‌شود و در بهشت، از همنشینان پیامبران و صدّیقان و شهیدان و صالحان قرار داده مي‌شود و آنان چه نیكو همنشیناني هستند». اما در واقع مسلمانان نباید به دنبال این باشند كه كدام شب، شب قدر است بلكه باید به فیض بردن از این شب فكر كنند.
خداوند خواسته بندگانش را در هر سه شب می‌شنود و باید افرادی كه از 2 شب قبلی قدر غافل شده‌اند، در شب بیست و سوم نیز با خداوند به عبادت و راز و نیاز بپردازند و از گناهان خویش توبه كنند. شب بیست و سوم فرصت مناسبی برای استغفار گفتن و بهترین شب در زندگی بشر محسوب می شود كه خداوند آن را برتر از هزار ماه دانسته است. در تفسیر المیزان علامه سیدمحمدحسین طباطبایی عنوان شده؛ «تقدیر در نوزدهم و ابرام (محكم كردن) در بیست و یكم و امضا در شب بیست و سوم صورت می پذیرد».
وی با تاكید بر اینكه در شب بیست و سوم ماه مبارك رمضان، به غیر از اعمال مشترك شب‌های قدر، اعمال دیگری نیز انجام می شود، بیان داشت: در این شب علاوه بر قرآن سر گرفتن به تلاوت سوره های عنكبوت، روم و دخان، خواندن هزار مرتبه سوره قدر و استغفار توصیه شده است كه در این زمینه امام صادق(ع) فرموده‌اند: «هر فرد در شب بیست و سوم، سوره‌های عنكبوت و روم را بخواند، به خدا سوگند! اهل بهشت است». محمّد بن عیسي از شاگردان امام جواد(ع) از امامان صالح(ع) روایت كرده كه فرموده اند: «در شب بیست وسوم از ماه رمضان این دعا را به دفعات بخوان، در حال سجود و قیام و قعود و بر هر حالي كه هستي در تمام ماه و در طول حیاتت تا جایي كه ممكن باشد و هر زماني كه به یادت آید. بعد از ستایش پروردگار به بزرگواري و فرستادن صلوات بر پیامبر(ص) می گویي: اَللهمَّ كُن لولیَّك فُلانِ بن فُلان. الحُجةِ بنِ الحَسَنِ صَلَواتُكَ عَلَیهِ و عَلی ابائهِ فی هذهِ السّاعةِ، و فی كُلّ ساعَة وَلیّا و حافظاً وقائِداً وَ ناصِراً وَ دَلیلاً وَ عَیناً حَتّی تُسكِنَهُ اَرضَكَ طَوعاً و تُمَتّعَهُ فیها طَویلاً.(خدایا براي ولیت باش فلان بن فلان. حجت بن الحسن كه درودهایت بر او و پدرانش باد، در این ساعت و در هر ساعت سرپرست و نگهبان و پیشوا و یاور و راهنما و دیده بان باش، تا او را با رغبت مردم در زمینت سكونت دهي، و زماني طولاني بهره مندش سازي).»
انصاری پور در ادامه افزود: البته در كنار انجام این اعمال؛ به غسل كردن، شب زنده داری، خواندن زیارت امام حسین(ع) و برپا داشتن یكصد ركعت نماز سفارش شده؛ علاّمه مجلسي (ره) درباره اهمیت شب بیست و سوم رمضان بیان داشته است: «هرقدر كه قرآن ممكن باشد، در این شب خوانده شود و دعاهاي صحیفه كامله (سجادیه)، به ویژه دعاي مكارم الأخلاق و دعاي توبه خوانده شود و روزهاي این شب ها را نیز باید حرمت نهاد و به عبادت و تلاوت قرآن به سر آورد، زیرا در احادیث معتبر آمده كه روز قدر در فضیلت همانند شب قدر است».
این استاد تاریخ ادیان در پایان درباره اهمیت استغفار در شب بیست و سوم رمضان، اظهار داشت: مومنان هنگامی كه در این شب به استغفار می پردازند، در درگاه خداوند بیان می دارند كه در چه مقوله های اخلاقی و عملی اشتباه كرده اند و پس از آن از رفتار نادرست خویش تجدید نظر می كنند. مهم ترین دستاورد استغفار، گذشتن خداوند از خطا و تقصیر بنده محسوب می شود و با توجه به اینكه شب بیست و سوم رمضان در روایت ها از 2 شب دیگر برتر دانسته شده؛ استغفار كردن نیز بسیار مهم و در تعیین سرنوشت موثر خواهد بود. دعا كردن و نماز خواندن در این شب از اهمیت بسیاری برخوردار است و غسل كردن نیز پاكیزگی برای عبادت محسوب می شود. در این شب هر چقدر كه فرد خود را برای خدا خالص تر كند و امیال و خواسته های خویش را با خواسته های پروردگار هماهنگ سازد؛ مسیر تقرب به خداوند برای آن فرد هموار می شود. در واقع عبادت به این معنا خواهد بود كه مومن خواهان تقرب در درگاه الهی است. شب زنده داری و بیدار ماندن نیز در این شب هدف بزرگان دین و اولیاء خدا محسوب می شود كه نه تنها در بیست و سوم رمضان بلكه در 2 شب قدر دیگر نیز سفارش شده است.
*گروه اطلاع رسانی
خبرنگار: فاطمه مهدوی**انتشار دهنده: شهربانو جمعه
پژوهشم**9128**9131
ایرنا پژوهش، كانالی برای انعكاس تازه ترین تحلیل ها، گزارش ها و مطالب پژوهشی ایران وجهان، با ما https://t.me/Irnaresearchهمراه شوید.
تهران- ایرنا- بیست و سوم ماه رمضان از شب های قدر محسوب می شود، هنگامه ای ارزشمند كه اوج عنایت و لطف پروردگار را نشان می دهد و می تواند نقطه عطف زندگی هر فرد باشد زیرا سرنوشت و تقدیر او با این شب بزرگ ارتباط مستقیم دارد.