در سال هاي گذشته سطح آبهاي زيرزميني دشت هاي همدان سالانه يك متر افت داشت اما با توجه به بحران كم آبي، ميزان افت سطح آبهاي زير زميني استان در 6 ماه اول سال 92 به چهار متر هم رسيد.
افزايش دما در برخي از روزهاي تابستان سال 92 گاهي به بالاي 42 درجه سانتيگراد نيز رسيد و اين در حالي بود كه ميزان بارش ها در همان سال نسبت به مدت مشابه سال قبل از آن تا 44 درصد كاهش داشت و همدان را در بين استان هاي كشور به رتبه 31 از نظر ميزان بارندگي ها رساند.
بحران كم آبي در روستاهاي همدان در سال 92 روز به روز افزايش يافت و بر اساس آمارهاي موجود بيش از نيمي از روستاهاي شهرستان همدان در آن سال با تانكر آبرساني مي شد.
چالش كم آبي و بي آبي در آن سال ها روستاهاي همدان را درگير مشكلات فراواني كرد و اين روند به گونه اي بود كه هر روز چشمه اي در نقطه اي از همدان خشك يا آب آشاميدني يكي از روستاها قطع مي شد.
با روي كار آمدن دولت يازدهم و توجه دولتمردان به موضوع مهم و حياتي آب ، اختصاص اعتبارات ويژه و اجراي طرح هاي مهم از جمله طرح احيا و تعادل بخشي از سويي و افزايش بارش ها و نذورات آسماني در بيشتر استان ها از جمله همدان موجب شد تا استان همدان از بحران كم آبي خارج شود.
اكنون كه در سال زراعي جاري با توجه به افزايش نذورات آسماني وضعيت استان همدان به لحاظ بارشها مطلوب است بايد به اين نكته توجه كرد كه مردم نبايد احساس كنند كه بارندگي ها افزايش داشته پس هر اندازه كه بخواهند بدون برنامه و در حد اسراف و با افراط و تفريط مي توانند اين منابع مهم و حياتي را هدر دهند.
با توجه به اينكه شرايط و اقليم جغرافياي كشور همه ساله متفاوت است و شايد سال هاي آينده ميزان بارش ها به اين اندازه نباشد پس بايد منابع آبي را ذخيره كرد تا دچار خشكسالي و جيره بندي آب نشويم.
مدير عامل شركت آب منطقه اي همدان با بيان اينكه امسال با توجه به بارندگي خوب وضعيت آب در استان همدان مطلوب است افزود: ميانگين بارش هاي استان در سال گذشته 330 ميلي متر بوده كه امسال به 400 ميلي متر رسيده است.
مرتضي عزالدين اضافه كرد: اما با اين حال از مردم درخواست داريم به ويژه در بخش كشاورزي، آشاميدني و صنعت، مصرف بهينه را مد نظر قرار دهند تا تابستان امسال را بدون مشكل كم آبي سپري كنيم.
وي ادامه داد: علاوه بر بارش هاي مناسب در سال زراعي امسال در نقاط مختلف استان ، اجراي برنامه ها و طرح هاي مختلف در همه بخش ها از جمله در حوزه كشاورزي موجب شده از منابع آبي به بهترين شكل استفاده شود.
وي اضافه كرد: نصب كنتورهاي هوشمند، اجراي آبياري تحت فشار و قطره اي در بخش كشاورزي ، اصلاح شبكه هاي آب و نصب شيرهاي فشار شكن در حوزه آب آشاميدني و استفاده آب از منابع مجاور مانند عباس آباد، خاكو و دره مراد بيگ از جمله برنامه هاي است كه موجب شده از منابع موجود استان همدان بهترين استفاده را انجام داد تا دچار خشكسالي نشويم.
عزالدين با بيان اينكه با روي كار آمدن دولت تدبير و اميد با برگزاري نشست هاي شوراي عالي آب توجه ويژه اي به حوزه آب شده است افزود: اين شركت در راستاي طرح احيا و تعادل بخشي كه در دولت يازدهم آغاز شد برنامه‌ريزي لازم را براي احيا و حفظ منابع آبي استان همدان انجام داد كه ثمره آن بهبود وضع منابع آب زيرزميني بود.
وي با تاكيد بر اينكه در دولت يازدهم با اجراي طرح احيا و تعادل بخشي منابع آبي در حال بهبود است افزود: برداشت از منابع آب زيرزميني در سال‌هاي گذشته به سبب حفر چاههاي غيرمجاز، افت سطح آب دشت‌هاي استان همدان را به دنبال داشت.
وي اضافه كرد: كاهش سطح آب دشت‌هاي استان همدان عوارضي چون ايجاد فروچاله و خشك شدن چاه ها، افزايش بيابان زايي، ايجاد كانون ريزگرده ها و در نتيجه افزايش مهاجرت از روستاها به شهرها را به دنبال داشت و اگر روند بهره‌برداري از چاههاي غيرمجاز ادامه پيدا مي كرد به طور قطع دشت‌هاي استان همدان با مشكلات بسياري مواجه مي‌شد.
مديرعامل شركت آب منطقه‌اي همدان اظهار كرد: احيا و حفظ منابع آب زيرزميني استان همدان تنها با انسداد چاههاي غيرمجاز ممكن نبود و اين شركت برنامه‌هاي ديگري از جمله نصب كنتورهاي هوشمند و ايجاد تغذيه مصنوعي به منظور جذب منابع آب سطحي به زيرزميني را در دستور كار قرار داد.
عزالدين گفت: از ابتداي اجراي طرح تعادل بخشي تاكنون 2 هزار و 273 حلقه چاه غير مجاز در استان همدان پر شد كه با انسداد اين تعداد حلقه چاه غيرمجاز بيش از 200 ميليون متر مكعب آب در منابع زيرزميني صرفه جويي شده است.
وي افزود: بيشترين تعداد چاههاي پرشده در شهرستانهاي كبودراهنگ با 616 حلقه چاه و شهرستان رزن با 415 حلقه چاه است.
وي با بيان اينكه تعهد شركت آب منطقه اي در سال جاري پر كردن 600 حلقه چاه غيرمجاز است گفت: 90 درصد اين چاهها در شهرستان هاي رزن و كبودراهنگ قرار دارد.
مديرعامل شركت آب منطقه اي همدان گفت: از ابتداي سال جاري تاكنون نيز 23 حلقه چاه غير مجاز در شهرستانهاي رزن 8 حلقه ، كبودراهنگ 4 حلقه، همدان 4 حلقه، ملاير 4 حلقه، اسدآباد 2 حلقه و بهار 1 حلقه پر شده است كه به ميزان بيش از 3 ميليون مترمكعب در بخش آب هاي زير زميني صرفه جويي شده است كه صرفه‌جويي حاصل از انسداد چاه هاي غيرمجاز بسيار با ارزش است.
عزالدين افزود: يكي از مهمترين راهكارهاي گذر از بحران آب، مديريت مصرف و جلوگيري از برداشت چاه هاي غير مجاز و اضافه برداشت چاه هاي مجاز است.
وي ادامه داد: سال گذشته نيز 857 حلقه چاه غيرمجاز در استان مسدود شد و به دنبال آن بيش از 54 ميليون متر مكعب در مصرف منابع آب زير زميني صرفه جويي شده است.
عزالدين با بيان اينكه نصب كنتورهاي هوشمند از ديگر اقدامات اين شركت براي حفظ منابع آبي است گفت: تاكنون سه هزار و 210 حلقه چاه مجاز مجهز به كنتور هوشمند آب و برق شده اند كه اين روند به طور جدي و با سرعت در حال انجام است.
به گفته وي با نصب كنتور هاي هوشمند آب و برق، كنترل بر روي چاه ها دقيق تر مي شود و ميزان برداشت آب از منابع زير زميني به طور دائم رصد مي شود.
مديرعامل شركت آب منطقه اي استان همدان با اشاره به اينكه از ابتداي سال جاري تاكنون از 158 مورد اضافه برداشت از چاه هاي مجاز جلوگيري شده است بيان كرد: تعداد 24 گروه گشت و بازرسي در راستاي نظارت بر چاه هاي مجاز و جلوگيري از حفر چاه هاي غيرمجاز و برداشت شن و ماسه از رودخانه هاي استان به طور شبانه روز دشت ها را كنترل مي كنند.
* نصب كنترل گرهاي فشار، همدان را از بحران قطعي آب نجات داد
معاون بهره برداري شركت آب و فاضلاب استان همدان نيز گفت: نصب كنترل گرهاي فشار در سال 94 شهر همدان را از بحران قطعي آب نجات داد.
حميد رضا نيكداد در گفت و گو با خبرنگار ايرنا افزود: با توجه به خشكسالي چند سال گذشته منابع ذخيره زيرزميني آب و فاضلاب همه ساله شاهد كاهش چشمگير بود و دبي اين منابع به 40 تا 50 درصد كاهش يافته و خيلي از چاهها خشك شده است.
وي اضافه كرد: شركت آب و فاضلاب براي آبرساني به مردم و تامين نياز شهروندان 2 برنامه شامل ايجاد منابع جديد آب و استفاده بهينه از منابع آبي موجود را بايد انجام دهد.
وي با بيان اينكه منابع آب جديد در استان وجود ندارد گفت: براي حفر چاه نيز بايد روزها و ساعت ها در دشت ها و اطراف شهرها گشت محلي انجام داد كه آيا حفر چاه موفقيت آميز خواهد بود يا مشكلاتي ايجاد مي كند.
وي افزود: با توجه به اينكه سفره هاي آب زير زميني توانمند نيستند تا چاه آب آشاميدني جديد را پذيرا باشند لذا بهترين و عاقلانه ترين كار استفاده بهينه از منابع آب موجود است.
معاون بهره برداري شركت آب و فاضلاب استان همدان ادامه داد: توزيع عادلانه آب براي شهروندان با هدف استفاده بهينه از منابع موجود از چند سال گذشته در دستور كار اين شركت قرار گرفته است.
نيكداد افزود: در اجراي اين طرح شركت آب و فاضلاب فشار آب را به شكلي تنظيم كرد تا همه مشتركان با يك فشار مساوي از آب سالم و بهداشتي استفاده كنند.
نيكداد اظهار كرد: با توجه به بارش هاي خوب در سال آبي گذشته وضعيت منابع آبي استان خوب است اما با همكاري مردم و مديريت مصرف اين منابع بايد براي سال هاي آينده ذخيره شود.
وي اضافه كرد: سرانه مصرف آب روزانه به ازاي هر نفر در استان همدان 170 ليتر است كه اين ميزان در كشور بيشتر است.
به گفته وي 100 درصد جمعيت شهري استان همدان از آب آشاميدني سالم برخوردار هستند و در حال حاضر 365 هزار مشترك آب و 167 هزار مشترك فاضلاب در استان همدان زير پوشش شركت آب و فاضلاب قرار دارند.
* آبرساني سيار به برخي روستاهاي همدان
مديرعامل شركت آب و فاضلاب روستايي استان همدان نيز با بيان اينكه در حال حاضر با توجه به تعداد خانوار و نياز و كسري آب در تعداد محدودي روستا، آبرساني به شكل سيار انجام مي شود افزود: آبرساني سيار به روستاها متغيير است و در حال حاضر بين 20 تا 24 روستا اين وضعيت را دارند.
مصطفي هاشمي در گفت و گو با خبرنگار ايرنا اضافه كرد: اين روستاهاي كوچك كه با تانكر آبرساني مي شود تعداد خانوارهاي آنها بسيار كم و حدود 10خانوار است كه آبرساني به آنها ميسر نبوده لذا آبرساني سيار براي آنها جوابگو است.
وي ادامه داد: از سال گذشته 19 مجتمع آبرساني اولويت دار توسط اين شركت تعهد شد كه تاكنون هفت مجتمع آبرساني بهره برداري شده و مرحله اول 2 مجتمع آبرساني نيز افتتاح شده است.
وي اضافه كرد: 90 طرح تك روستايي نيز در حوزه آبرساني در روستاهاي استان همدان در دست اقدام بود كه اين طرح ها تاكنون در 59 روستا به طور كامل به اتمام رسيده است.
هاشمي ادامه داد: در سال جاري نيز قرار است از محل صندوق توسعه ملي 300 ميليون دلار براي آبرساني به روستاهاي كشور تخصيص يابد كه با توجه به توزيع استاني اين اعتبار براي طرح هاي نيمه تمام هزينه مي شود.
وي افزود: همچنين از رديف ملي نيز اعتباري براي آبرساني روستاها در سال جاري تخصص مي يابد كه اين اعتبارات براي تكميل مجتمع هاي آبرساني هزينه خواهد شد.
وي با بيان اينكه هنوز موردي از بحران آب در روستاهاي استان همدان گزارش نشده است گفت: در حال حاضر در برخي از روستاهاي استان ، چاهها دچار افت آب شده اند كه بايد با مديريت مصرف ، جيره بندي و ذخيره سازي اين مشكل برطرف شود.
وي اظهار كرد: بر اساس گزارش روستاي هارون آباد با مشكل بي آبي روبه رو شد كه از منابع موجود آب براي اين روستا تامين شده است و اكنون اين روستا مشكل آبرساني ندارد.
هاشمي با بيان اينكه حدود 84 درصد از جمعيت روستايي استان همدان زير پوشش خدمات آب و فاضلاب روستايي هستند افزود: تعدادي از روستاها نيز كه زير پوشش اين شركت نيستند توسط دهياري ها و شورا مديريت مي شوند.
وي از شهروندان خواست با توجه به شروع فصل گرما در مصرف آب صرفه جويي كنند و با استفاده بهينه از آب و استفاده نكردن آب شرب در بخش هاي غير شرب به اين شركت براي ارائه خدمت به مردم و گذر از تابستان كمك كنند.
* ميزان بارش ها در بيشتر نقاط استان همدان روند افزايشي دارد
كارشناس اداره كل هواشناسي استان همدان نيز با بيان اينكه كمترين بارش هاي سال زراعي امسال ( اول مهرماه سال گذشته تاكنون) در استان همدان مربوط به قهاوند با 285 ميلي متر است افزود: اين ميزان بارندگي نسبت به سال گذشته سه درصد و نسبت به ميانگين بلند مدت 14 درصد افزايش دارد.
نادر پيرتاج در گفت و گو با خبرنگار ايرنا افزود: ميزان بارش هاي همدان در سال زراعي امسال از ابتداي مهر ماه تاكنون به 288 ميلي متر رسيده است كه نسبت به مدت مشابه سال گذشته 2 درصد و نسبت به ميانگين بلند مدت نيز 2 درصد افزايش نشان مي هد.
وي ادامه داد: بيشترين بارش هاي استان همدان نيز مربوط به تويسركان با 519 ميلي متر ثبت شده كه نسبت به مدت مشابه سال گذشته 14 درصد كاهش و نسبت به ميانگين بلند مدت 26 درصد افزايش داد.
وي اظهار كرد: ميزان بارش ها در ملاير به 364 ميلي متر رسيده كه نسبت به مدت مشابه سال گذشته 27 درصد كاهش و نسبت به ميانگين بلند مدت 16 درصد افزايش دارد.
پيرتاج افزود: بارش هاي سال زراعي امسال در نهاوند نيز به 476 ميلي متر رسيد كه نسبت به مدت مشابه سال گذشته 19 درصد كاهش و نسبت به ميانگين بلند مدت 25 درصد افزايش دارد.
به گفته وي بارش هاي كبودراهنگ نيز در اين مدت 314 ميلي متر ثبت شده كه نسبت به مدت مشابه سال گذشته 26 درصد و نسبت به ميانگين بلند مدت 17 درصد افزايش دارد.
پيرتاج ادامه داد: در رزن نيز 379 ميلي متر بارندگي در سال زراعي امسال ثبت شده است كه نسبت به مدت مشابه سال گذشته پنج درصد و نسبت به ميانگين بلند مدت هفت درصد افزايش دارد.
وي ميزان بارندگي در فامنين را در سال زراعي امسال 319 ميلي متر عنوان كرد و گفت: اين ميزان بارندگي نسبت به مدت مشابه سال گذشته چهار درصد و نسبت به ميانگين بلند مدت 35 درصد افزايش نشان مي دهد.
پيرتاج افزود: ميزان بارندگي هاي اسدآباد نيز در سال زراعي امسال 387 ميلي متر گزارش شده كه نسبت به سال گذشته 27 درصد و نسبت به ميانگين بلند مدت يك درصد كاهش دارد.
وي افزود: بارش هاي سال زراعي امسال در بهار نيز 340 ميلي متر ثبت شده كه نسبت به سال گذشته 6 درصد و نسبت به ميانگين بلند مدت 9 درصد افزايش دارد.
2087/6993
گزارش از زهرا پيرنيا ** انتشاردهنده: اكبر بهاروند
همدان - ايرنا - همدان از جمله استان هايي است كه در سال هاي گذشته تجربه تلخ خشكسالي و بحران آب را سپري كرده است و اكنون كه با مديريت مناسب و برنامه ريزي و افزايش نذورات آسماني، همدان مشكل كم آبي ندارد بايد مراقب باشيم تا با مصرف بي رويه آب اين تجربه تلخ دوباره تكرار نشود.
