توضیحات همایون شجریان در مورد پروژه «سی»/حنجره ام اجازه دهد، كارهای متفاوت ارائه می دهم

به گزارش خبرنگار فرهنگی ایرنا، نشست خبری پروژه چندرسانه ای «سی» كه قرار است به تهیه كنندگی مشترك سهرب پورناظری و همایون شجریان و خوانندگی همایون شجریان از 15 مرداد ماه در مجموعه تاریخی فرهنگی سعدآباد به صحنه برود، برگزار شد.
در این نشست خبری حضور همایون شجریان، سهراب پورناظری آهنگساز این اثر، اصغر دشتی كارگردان، نغمه ثمینی نویسنده، سحر دولتشاهی، مهدی پاكدل و امیر جدیدی بازیگران این اثر و پوریا سوری نماینده سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری حضور داشتند.
همایون شجریان در این نشست گفت: سعی كرده ام مرزی برای كار خود نگذارم. تا جاییكه حنجره و توانم اجازه می دهد كارهای متفاوتی انجام دهم. تكرار فُرمی كه قبلا جواب داده، برایم خیلی جذاب نیست، هر چند كه به موسیقی سنتی نزدیكتر هستم.
وی توضیح داد: تمام كسانی كه در این پروژه هستند ریسكی كه این كار دارد را پذیرفته اند و با شجاعت وارد این كار شده اند. زیرا اینجا موسیقی در خدمت نمایش و یا نمایش در خدمت موسیقی نیست. باید مخاطبانی كه آمده اند كنسرت ببینند و یا كسانی كه آمده اند نمایش ببینند را راضی كنیم. تلاشم این است كه هیچ مرزی برای او نگذارم. در این روند ممكن است افتخار همكاری با آهنگسازان بسیاری را داشته باشم.
همایون شجریان اضافه كرد: هدف من و آقای پورناظری از این پروژه این بود كه بتوانیم نسل های مختلف را در این كنسرت كنار هم بنشانیم و كاری را خلق كنیم كه از چند نسل شنونده و بیننده داشته باشد. در عین حال پیام شاهنامه را هم به این نسل برسانیم. فرم های موسیقی و نمایشیِ این اجرا براین اساس بوده كه افرادی با سنین و فرهنگ های مختلف بتوانند از این اثر لذت ببرند.
وی با بیان اینكه شاید به این واسطه بتوانیم سلایق امروز را به شاهنامه نزدیك و آشنا و تشویق كنیم كه شاهنامه را بخوانند، گفت: هر كدام از كسانی كه در این پروژه هستند و دعوت ما را پذیرفتند، وجودشان نعمت و ارزشمند است.
وی گفت: سعی كرده ام به سمت و سویی روم كه فرزندانمان هم بتوانند با آثار ما رابطه برقرار كنند و با این نسل ارتباط بگیریم. دخترم 10 ساله است و فقط با موسیقی «آرایش غلیظ» و «رگ خواب» من ارتباط گرفته است.

** از اجرای پروژه «سی» هیجان زده ام
همایون شجریان ادامه داد: نقطه مركز این پروژه، شاهنامه فردوسی است كه چه در اشعار و چه نقش هایی كه روی صحنه می رود، شاید تصور كنید همه اشعار از شاهنامه فردوسی است اما تفاوت هایی وجود دارد و آن اینكه موسیقی و تصنیف های مختلفی خواهیم داشت، برخی اشعار از فردوسی و برخی دیگر از بزرگان خواهد بود. قطعه «ابر می بارد» و «آهای خبردار» را هم اجرا می كنیم چرا كه مورد اقبال قرار گرفته است.
تهیه كننده و خواننده پروژه چند رسانه ای «سی» اضافه كرد: بسیار از این پروژه هیجان زده ام تا ببینم چه اتفاقی می افتد، جای مناسب برای اجرای این اثر سعدآباد است كه از سازمان میراث فرهنگی تشكر می كنم.
وی با بیان اینكه برای من این پروژه با كنسرت هایی كه همیشه داشته ایم متفاوت بوده، گفت: نقش های مختلفی در این پروژه داریم. زال و رودابه و رستم و اسفندیار داستان هایی است كه برای این اجرا انتخاب كرده‌ایم. نگاهی هم به رستم و سهراب خواهیم داشت، در این اجرا یك منجم و یك پری نیز داریم.
وی در پاسخ به سوالی درباره اینكه آیا این پروژه ادامه «سیمرغ» است، گفت: این پروژه ادامه «سیمرغ» نیست. اینجا كاملا كار متفاوت است. علت این كه فقط به اشعار فردوسی نپرداخته ایم همین است كه در اشعار فردوسی محدودیت وزنی وجود دارد و ممكن است به عنوان مثال برای كنسرت سك ساعته كار یكنواخت شود. اینجا در موسیقی و در انتخاب اشعار كاملا كار متفاوت است.
شجریان تاكید كرد: شاهنامه گنجینه بزرگی است كه هر چقدر به آن پرداخته شود، كم است.
وی در پاسخ به این سوال كه آیا اجرای این اثر را در خارج از كشور نیز در نظر گرفته اید؟ گفت: كار سنگین است و نمی توان به راحتی آن را به خارج از كشور برد اما روی این موضوع فكر كرده ایم كه در كشورهای فارسی زبان و یا برای ایرانیان خارج از كشور اجرا كنیم.

** هدف ما بازسازی هویت ملی است
سهراب پورناظری تهیه كننده و آهنگساز پروژه «سی» نیز گفت: اگر همایون شجریان نبود این پروژه حداقل در این اندازه پیش نمی رفت. در امتداد برنامه هایی كه با همایون داشتیم، فكر كردم باید روی پروژه ای ملی كار كنیم. وظیفه یك دولت و حكومت است كه چنین پروژه هایی را عملی كند كه البته سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری كنار ما است و قدردان آنها هستیم.
وی توضیح داد: برنامه هایی داشتیم كه در نهایت با مشورت با حمید نعمت الله كارگردان فیلم سینمایی «رگ خواب» قرار شد كه تئاتر را نیز در این اثر داشته باشیم. قرار بود هنر سینما هم در كنار این كار باشد اما فیلم «شعله ور» نعمت الله در زمان مقرر تمام نشد و هنوز هم كارهایش ادامه دارد به همین دلیل حضور سینما در كنار ما ناممكن شد.
پورناظری گفت: در طول این پروژه حمید نعمت الله را به عنوان مشاور پروژه در كنار خود داریم.
وی با بیان اینكه ویدئو مپینگ را با پیشنهاد تهمورس پورناظری اضافه كردیم، اضافه كرد: ترجیح ما این بود كه تنها یك اسپانسر داشته باشیم و این هم محقق شد.
پورناظری در ادامه توضیحات خود درباره پروژه چند رسانه ای «سی» اظهار داشت: تمام هدف ما بازسازی هویت ملی است شاید سخن بزرگی باشد اما فكر كردیم همان طور كه توانستیم در سال‌های اخیر مقداری از موسیقی ایرانی، شعر ایرانی و غزل معاصر را در نسل جوان ترویج دهیم، امیدوارم در این كار هم موفق باشیم.
این آهنگساز ادامه داد: البته دیكته ننوشته غلط ندارد اما این كار را آغاز كردیم و بی شك چون كار اول است بی ایراد نیست اما امیدواریم مزیت های آن به قدری زیاد باشد كه ضعف های كار به چشم نیاید.
به گفته پورناظری، موسیقی پروژه‌ «سی» از موسیقی نواحی، سنتی و معاصر ایران گردآوری شده، آواز كلاسیك غربی و موسیقی كلاسیك غربی هم روی صحنه اجرا می شود.
وی اظهار امیدواری كرد كه در همنشینی اینها تركیب شیمیایی رخ دهد.
پورناظری تصریح كرد: یك سال با امیرحسین ماهوزی همفكری كردیم، وی روی شاهنامه تسلط لازم را دارد. باورم این است هر ایرانی كه شاهنامه را درك نكند شناختش از خود ناقص است.

** خوشحالم كه در یكسال دو پروژه مهم روی شاهنامه شكل می گیرد
وی همچنین در پاسخ به سوالی درباره اینكه انتشار خبر اجرای پروژه‌ «سی» هم زمان با انتشار خبر اجرای شهرام ناظری و فرزندش حافظ ناظری كه آنها هم قرار است كاری بر روی اشعار شاهنامه ارائه كنند، هماهنگ شده است، گفت: حُسن تصادف جالبی بود كه در طول یكی دو روز این دو خبر منتشر شد. هدف ما این است كه شاهنامه را معرفی كنیم. خوشحالیم كه استاد ناظری و پسرشان هم روی شاهنامه كار می‌كنند و خوشحالم كه در یك سال دو پروژه مهم برای شاهنامه شكل می‌گیرد.
پورناظری توضیح داد: همایون شجریان را تحسین می كنم كه می‌توانست از ناز و نعمت شجریان بودن استفاده كند و پا در هیچ كدام از این عرصه‌ها نگذارد و در آمد بسیاری نیز از همین راه كسب كند.
این آهنگساز گفت: كسانی كه در این پروژه بلیت های كم قیمت می خرند جاهای خوبی می نشینند. هر چقدر از ساختمان دورتر می شویم تصویر بهتری می بینیم و صحنه را تمام و كمال می بینند. ما همه كارهایمان در حد توانمان است و ادعایی مبنی بر بهترین و اولین بودن نداریم. خودم واقعا هر روز با تپش قلب از خواب بیدار می شوم و نگرانم كه این كار به بهترین شكل انجام شود.
پورناظری با توضیح اینكه در این اثر نقالی و پرده خوانی نداریم، گفت: در این اجرا ما سفری به دیروز، امروز و البته آینده خواهیم داشت. برای رسیدن به هدف خود از هیچ چیز فرار نكرده ایم. تجربه ای نوین و برگرفته از ذهن نغمه ثمینی را خواهیم دید.
وی گفت: سازهایی مانند تنبور، دوتار، چنگ، بالابان و دودوك، سه تار، تار و اركستر غربی در برنامه ما هستند. در حد توان می خواهیم فرهنگ غنی را برای مردممان یادآوری كنیم. یعنی اجراهایی در جاهای تاریخی از جمله كاخ سعدآباد داشته باشیم. هنوز هم ما دنبال عنوان می گردیم، چیزی شبیه به كنسرت نمایش.

** شاهنامه زبان فارسی را نجات داد
امیرحسین ماهوزی دراماتورژ اثر نیز با بیان اینكه ضرورت نگاه مجدد به شاهنامه چیست؟، اظهار داشت: شاهنامه در دوره ای مهم زبان فارسی را نجات داد، فردوسی با پاسبانی از اساطیر ایران توانست فرهنگی را پابرجا كند كه تا كنون مانده است. پرسش این است كه با وجود بحران هایی كه در منطقه وجود دارد، می توانیم با پرداختن به فردوسی، خودمان را باز هم تثبیت كنیم.
وی با بیان اینكه اكنون یكی از حساس ترین دوران ایران زمین است، گفت: شاهنامه یك كتاب جنگ نیست، بر مهر استوار شده و تمام فرهنگ این سرزمین را از ابتدا باز آفرینی كرده است. پشت صحنه های رزم و حماسیِ شاهنامه، مهری عمیق نهفته است. به همین دلیل روی نخستین مفهومی كه در فرهنگ ایران روی آن تمركز می شود، یعنی مهر متمركز شدیم. داستان «زال و رودابه» را نیز برای این منظور انتخاب كردیم.

** قیمت بلیت‌ها از 25 تا 195 هزار تومان
محمدحسین توتونچیان تهیه كننده پروژه «سی» نیز گفت:‌ فروش بلیت های این كنسرت هم زمان از طریق سایت ایران كنسرت انجام می‌شود. قیمت بلیت ها از 25 تا 195 هزار تومان است. این قیمتی است كه در سالهای اخیر شاهد آن نیستیم و حداقل قیمت بلیت كنستر ها از 50 هزار تومان آغاز می شود.
توتونچیان با بیان اینكه نگاه ما حمایت از جوانان، دانشجویان و كسانی است كه شاید درآمد زیادی نداشته باشند، توضیح داد: در مورد كنسرت‌هایی كه در فضاهای باز انجام می‌شود معمولا از نوع چیدمان و حتی نوع صندلی‌ها نارضایتی‌هایی وجود دارد. اما دقت بسیاری كرده‌ایم كه همه چیز به طور استاندارد پیش برود و همه با رضایت خاطر كنسرت را ببینند و لذت ببرند.

** «سی» نه اُپراست نه تئاتر موزیكال
در ادامه این نشست خبری، نغمه ثمینی نویسنده این اثر نیز توضیحاتی داد و گفت: حدود 10 ماه قبل سهراب پورناظری درباره‌ ایده ای با من صحبت كرد كه پروژه ای بر روی شاهنامه بود. پس از مدت ها كار، به شكلی به نام درام موسیقایی رسیدیم یعنی جایی كه موسیقی و تئاتر به هم نزدیك می شوند. در میان همه انتخاب ها به داستان زال و رودابه رسیدیم. پاییز و زمستان كار تحقیق انجام شد و در بهار متن نوشته و آماده شد. این دومین اقتباسی است كه من از شاهنامه می كنم كه اقتباس نخستم بر روی داستان رستم و سهراب بود.
ثمینی ادامه داد: این كار نه به اُپرا و نه به تئاتر موزیكال شباهت ندارد. تئاتری كه هم دیالوگ در آن نقش دارد، هم دیالوگ نزدیك به آواز و هم آواز است. در این كار موسیقی در داستان و درام نقش ایفا كرده و همچنان كه داستان های شاهنامه در نمایشنامه باید حفظ شود.
وی اضافه كرد: امیر جدیدی نقش زال، سحر دولتشاهی نقش رودابه و مهدی پاكدل نیز نقش رستم را بازی می كنند.

** «سی» تفاوت اساسی با كارهای دیگرم دارد
اصغر دشتی نیز كه به عنوان كارگردان این اثر در نشست خبری حضور داشت، گفت: این پروژه برای من تفاوت اساسی با دیگر پروژه‌ها كه به عنوان تئاتر روی صحنه برده ام، دارد. در كارهای دیگر ما به عنوان كارگردان همه چیز در حوزه اختیارمان است اما در این اثر برای نخستین بار تعدادی هنرمند گرد هم آمده اند و در یك تعامل سعی می‌كنند اثری چند رسانه های ارائه كنند.
به گفته وی، از دی سال گذشته تولید اثر آغاز شده و از روز اول تیر ماه وارد مرحله نخست تمرین می شویم تا زمان اجرا برسد.
این كارگردان با بیان اینكه تمام تلاش تیم این بود كه هماهنگی و همگونی در میان بخش های مختلف شكل بگیرد، اظهار داشت: در دیالوگ نویسی ها آهنگی هست كه تلاش می كنیم در اجرا و از نظر شنیداری فضای خوبی را برای مخاطب ایجاد كنیم. دیالوگ ها را بازیگران بدون آواز اجرا می كنند. موسیقی كاراكتر خود را دارد، خانم ثمینی نویسنده سعی كرده این تركیب را در نمایشنامه ایجاد كند.

** چندان با شاهنامه آشنا نبودم
سحر دولتشاهی بازیگر این پروژه نیز گفت: من هم چندان خود را به داستان های شاهنامه نزدیك نمی دانستم اما اكنون دغدغه مندتر كنار گروه هستم و برایم باعث افتخار است كه در این كار حضور دارم.
مهدی پاكدل دیگر بازیگر پروژه چند رسانه ای «سی» نیز گفت: بیشتر از اینكه به عنوان بازیگر در كنار گروه هستم از این بابت خوشحالم كه چنین پروژه ای در كشورمان اجرا می شود. پروژه ای كه براساس بزرگترین گنجینه های ادبیات ایران شكل گرفته است زیرا بسیاری اوقات از این گنجینه ها غافل بوده ایم.
امیر جدیدی بازیگر دیگر این اثر نیز اظهار داشت: خوشحالم كه كسانی كه با شاهنامه آشنا نیستند با این اثر، آشنا می شوند. امیدوارم كه این كار بتواند حركتی ایجاد كند كه مردم ما با سرزمین و ادبیات خود از طریق شاهنامه بیشتر آشنا شوند.
همایون شجریان در پایان این نشست خبری در پاسخ به سوالی درباره ثبت ملی ربنا نیز گفت: برخی فكر می كنند كه پدر (محمدرضا شجریان) اجازه پخش ربنا را نداده است، در صورتی كه اینگونه نیست و وی ربنا را تقدیم مردم كرده است.
این خواننده افزود: پدر در نامه ای كه آن آثارشان را كه گفتند نباید پخش شود، ربنا را مستثنی كردند و گفتند كه این متعلق به مردم است و من هیچ اختیاری روی آن نخواهم داشت.
وی اظهار داشت: در جلسه ای كه با سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری برای تعامل و تفاهم امه پروژه «سی» داشتیم، دوستان ما را سورپرایز كردند و گفتند كه ربنای استاد شجریان ثبت شده و می خواهیم از آن رونمایی كنیم.
شجریان ادامه داد: احساس كردم كار بسیار مهمی انجام شده است، كاری كه قرار بود سالهای پیش اتفاق بیافتد و ما می شنیدیم كه قرار است این كار انجام شود و افراد مختلف نیت می كردند این كار انجام شود و به هر دلیل تاكنون انجام نشده بود.
این خواننده تصریح كرد: این اتفاق خوبی است كه ربنا ثبت ملی شده همانطور كه باید می شد.
فراهنگ ** 9012 ** خبرنگار: زهرا امیری * انتشار: امید غیاثوند