آب آستارا سالم است / ضرورت مصرف بهينه در اين شهر گردشگرپذير

آب به عنوان الفباي آباداني در توسعه مناطق مختلف اهميت زيادي دارد و به گمان تحليلگران، نزاع آيندگان بر سر آب خواهد بود و در روزگار ما كه سطح زمين به علت فقر سفره هاي زير زميني نشست مي كند، استفاده بهينه از منابع موجود و حفط و تقويت آن ضروري است.
تامين آب پايدار در آستارا، قطب هاي گردشگري غرب استان گيلان از اهميت زيادي برخوردار است و به اين منظور شركت آب و فاضلاب شهري اين شهرستان از سال 71 تاسيس شده و اكنون 23 هزار مشترك دارد.
عليرضا ملكي نژاد مدير اين شركت روز سه شنبه در خبرگزاري جمهوري اسلامي دفتر آستارا وضعيت منابع آب، موقعيت تصفيه خانه، مشكلات آبرساني و ضرورت رعايت الگوي مصرف در اين شهرستان را تشريح كرد.

** ويژگي هاي آب شرب شهر آستارا
ملكي نژاد گفت: آب آستارا جزو آب هاي نيمه سبك و سختي آن بين 60 تا 80 ميليگرم در ليتر است و فلزات سنگين، سمي و آلاينده ندارد و به خاطر نبود اراضي كشاورزي در بالادست تصفيه خانه، عاري از سموم كشاورزي است و هرگز در كتري رسوب نمي گذارد و اسيدي نيست و با شاخص هاي آب معدني برابري مي كند و كدورت آن استاندارد و بين صفر تا پنج درجه است و مردم با اطمينان كامل از سلامت آن مصرف كنند.
وي ادامه داد: اگر هنگام پر كردن ليوان احساس شود آب كدورت دارد ناشي از آلايندگي شيميايي يا ميكروبي نيست و در اين حالت مي توان از آب ذخيره شده، آب معدني يا دستگاه تصفيه كوچك براي رفع كدورت استفاده كرد و دليل كدورت هاي مقطعي شكستگي خط انتقال، تعميرات و شستشوي دوره اي شبكه توزيع است و به منبع و تصفيه خانه ربط ندارد.
وي افزود: در بارش هاي شديد براي رفع كدورت از مواد شيميايي مجاز استفاده مي كنيم و ماده ضد عفوني كننده كلر نيز افزودني جدانشدني آب آستاراست كه ميزان آن در تابستان براي مقابله با شيوع احتمالي بيماري هاي فصلي افزايش مي يابد و علاوه بر كنترل هاي مستمر شركت آب و فاضلاب شهري، شبكه بهداشت و درمان نيز براي اطمينان از سلامت آب آستارا آزمايش هايي روي آن انجام مي دهد.

** منابع تامين آب شرب اين شهر
ملكي نژاد گفت: به علت نبود امكان استفاده از منابع آب زير زميني، توجه كارشناسان به آب هاي سطحي متمركز و انتقال آب از رودخانه هاي چلوند، بهارستان و آق چاي به آستارا در سال 65 مطالعه شده بود كه به لحاظ مناسب بودن آب، نداشتن آلودگي، مرتفع بودن رودخانه و هزينه بر نبودن انتقال آب از رودخانه بهارستان، طرح انتقال آب از آن به تصفيه خانه در سال 68 آغاز شد و در سال 72 با ظرفيت توليد 200 ليتر در ثانيه و دورنماي تامين مصرف 20 ساله شهر به بهره برداري رسيد.

** كافي نبودن منبع فعلي براي تامين آب مورد نياز آستارا
ملكي نژاد افزود: آب رودخانه بهارستان در تابستان به 150 ليتر در ثانيه كاهش مي يابد در حالي كه مصرف آستارا در اين فصل گردشگري بين 300 تا 350 ليتر در ثانيه است و اگر تصفيه خانه با تمام ظرفيت كار كند، نمي تواند نياز لازم را تامين كند و چاره اي جز مديريت مصرف و احساس مسئوليت همگاني نداريم و در ماه رمضان نيز كه مردم در وقت هاي سحر و افطار به آب بيشتر نياز دارند، تامين پايدار آب دغدغه مهم ماست.
وي ادامه داد: براي تامين كمبود آب بهارستان در تابستان 70 تا 80 ليتر در ثانيه از رودخانه مرزي برداشت و وارد تصفيه خانه مي كنيم اما براي رفع كامل نياز شهر آستارا به آب، بايد از رودخانه چلوند نيز برداشت شود.
وي گفت: شركت آب و فاضلاب شهري آستارا پيش از ساير شهرهاي استان به سيستم تله متري (كنترل خودكار فشار) مجهز شد و به صورت خودكار فشار شبكه كنترل مي شود و بر اساس مصرف آب در ساعات مختلف، شيرها طبق برنامه، فشار شبكه را تنظيم مي كنند.

** طرح ها و برنامه هاي افزايش توليد آب شرب آستارا
ملكي نژاد خاطرنشان كرد: با توسعه آستارا و افزايش ساخت و ساز و مهاجرت مردم به اين شهرستان طرح آبرساني از رودخانه هاي آق چاي و چلوند و بازسازي تصفيه خانه بهارستان مطالعه شد و در اين طرح علاوه بر شهرهاي آستارا و لوندويل روستاهاي مسير نيز لحاظ شد كه در سال 92 كد اعتباري اخذ و مصوب شد اما اعتبار تامين نشد.
وي گفت: اجراي اين طرح يك هزار و 400 ميليارد ريال اعتبار نياز دارد و تاكنون كمتر از 20 ميليارد ريال تامين و هزينه شده و بخش هايي از تصفيه خانه بازسازي و خط انتقال آب آق چاي به تصفيه خانه اجرا شد كه 60 درصد پيشرفت فيزيكي دارد و پيمانكار مربوطه با وجود مطالبات زياد به كارش ادامه مي دهد و نزديك به شش ميليارد ريال طلب دارد و پيش بيني مي شود طرح انتقال آب تا پايان تابستان تكميل و در هفته دولت يا دهه فجر امسال افتتاح شود.

** مشكلات اعتباري طرح هاي آبرساني
ملكي نژاد تصريح كرد: متاسفانه در بودجه امسال لحاظ نشدهو بايد در سال آينده پيگيري شود و گفته مي شود دولت با ارائه اوراق مالي، زمينه سرمايه گذاري بخش خصوصي در طرح انتقال آب از آق چاي به آستارا را فراهم كرده است.
وي گفت: بهتر است مردم بدانند هر ليتر آب در آستارا به قيمت 10 هزار ريال توليد اما به بهاي سه تا چهار هزار ريال عرضه مي شود و شركت آب و فاضلاب شهري، جزو شركت هاي زيان ده است و در سال 95 از فصل اعتبارات استاني كه بيش از هشت ميليارد ريال مصوب شده بود، 7 درصد و حدود 500 ميليون ريال اختصاص يافت كه اين رقم در قياس با وسعت كارهاي شركت خيلي كم بود.

** موانع استفاده از منابع آب زير زميني براي رفع نياز
ملكي نژاد افزود: به طور معمول استفاده از آب هاي زير زميني به خاطر كم بودن آلودگي و كم هزينه بودن تصفيه مقرون به صرفه است اما در آستارا منابع زير زميني قابل استفاده نيست؛ اين شهر روي بستر باتلاقي قرار دارد و كيفيت آب هاي زير زميني آن، بسيار نامناسب است و آهن، منگنز و مشكلات شيميايي دارد و مهمترين چالش آن گاز و تعفن شديد است كه تصفيه آن نيز مشكل و پر هزينه خواهد بود.
وي خاطرنشان كرد: به علت ماسه دهي چاه ها ظرفيت آب آنها كم است و در سال 46 كه بنيان آب شرب در آستارا نهاده شد، از چاه هاي زير زميني استفاده شده اما هيچ شهري در استان گيلان به علت نبود امكان بهره مندي از منابع آب زير زميني، به اندازه آستارا دچار مشكل نيست.

** تامين آب برخي روستاها توسط شركت آب و فاضلاب شهري آستارا
ملكي نژاد افزود: متاسفانه بخشي از آب شهر آستارا براي تامين حدود 11 روستا به شركت آب و فاضلاب روستايي داده مي شود و با وجود ايجاد شركت آب و فاضلاب روستايي در سال 84 در آستارا همچنان تامين آب تعدادي از روستاها بر عهده ماست.
وي گفت: تخصيص آب بر اساس جمعيت است و متاسفانه بر بخشي از آب شهر كه به روستاها داده مي شود، كنتور خواني اعمال نمي شود و قبض ها گهگاه صادر مي شود و آبيارهاي روستاها مشكلاتي دارند و قبض را صادر نمي كنند و در 80 درصد روستاها انشعابات غيرمجاز وجود دارد و متاسفانه باغات نيز با آب شبكه آبياري مي شوند.

** به روز بودن ترميم شكستگي هاي خط انتقال آب
وي ادامه داد: ترميم شكستگي ها در شهر آستارا به روز است و اگر موردي ظرف چند روز تعمير نشده، به خاطر ممانعت شهرداري براي تكميل طرح هاي عمراني خود است و به محض پايان كار آنها به تعمير آن اقدام مي شود اما شكستگي هاي متعددي در خط انتقال آب روستاها وجود دارد.

** وضعيت آب شهر لوندويل
ملكي نژاد گفت: آب لوندويل از 2 چاه تامين مي شود و منابع زيرزميني آن با كيفيت است و هر چند كمبود وجود دارد اما خوشبختانه به علت فشار مناسب شبكه توزيع، شهروندان از پمپ استفاده نمي كنند و مشكل شهر لوندويل، نبود مخزن است كه تامين آن براي پايداري شبكه در طرح هاي ياد شده لحاظ شده و در صورت تامين اعتبار يا واگذاري به بخش خصوصي، عملياتي خواهد شد.

** كارهاي انجام شده و برنامه هاي در دست اجرا براي فاضلاب شهر آستارا
ملكي نژاد اضافه كرد: حوزه فاضلاب آستارا قبل از آب و از سال 79 كار شده ؛ آستارا شهري تخت و هموار است و چون شيب طبيعي ندارد شبكه هاي فاضلاب اجرا شده در ساير شهرها در اين شهر قابل اجرا نيست و براي تصفيه خانه فاضلاب شهري زميني به وسعت 30 هزار متر مربع در محدوده دهستان ويرموني خريداري شده كه در حال احداث است و تاسيسات برقي و مكانيكي اش هزينه بر است و از نظر فيزيكي 50 درصد پيشرفت دارد اما از نظر پيشرفت اعتباري 30 درصد اجرا شده است.
وي گفت: قرار بود با احداث 27 پمپاژ، فاضلاب به صورت ثقلي به تصفيه خانه هدايت شود اما به علت ضرورت حفاري تا حدود هفت متر و امكان پذير نبودن كار در آن عمق به خاطر آب زيرزميني و شن روان، اجراي شبكه فاضلاب ميسر نشد.
وي گفت: روش جديد شبكه فاضلاب موسوم به وكيوم (هدايت مكشي) كه در ايران فقط به صورت محدود در انزلي اجرا شده ، در آستارا اجرا خواهد شد و در اين شيوه تعداد ايستگاه ها از 27 به سه ايستگاه مكش و دهش تقليل مي يابد كه عمق حفاري از هفت متر به يك تا يك و نيم متر كاهش مي يابد.
ملكي نژاد افزود: اين طرح مطالعه و آماده اجرا شده اما تاكنون در شركت مهندسي آب و فاضلاب كشور مصوب نشده و در صورت تصويب براي اجرا به سرمايه گذار بخش خصوصي نياز خواهد داشت؛ كشورهاي پيشرفته از آب فاضلاب تصفيه شده براي استحمام و مصارف كشاورزي و حتي بعد از فرايندهايي براي شرب نيز استفاده مي كنند.

** اشكال استفاده از پمپ آب در منازل آستارا
ملكي نژاد گفت: پمپ نبايد مستقيم به شبكه وصل شود بلكه ابتدا بايد به مخزن واسط وصل و سپس از شبكه تغذيه شود و مردم آستارا اگر پمپ ها را به مخزن وصل كنند، هرگز كمبود آب وجود نخواهد داشت و يكي از دلايل افزايش مصرف، نصب مستقيم پمپ ها بر شبكه است و اگر به مخزن وصل شود آب به راحتي به طبقات بالاي ساختمان ها انتقال خواهد يافت و كمبود رفع خواهد شد.
وي افزود: وجود هوا در شبكه انتقال و ممانعت با ورود آب به لوله ها نيز ناشي از نصب مستقيم پمپ بر شبكه است اما اكنون نصب مخزن قبل از پمپ، اجباري شده تا اين عيب اصلاح شود و اگر مديريت و مصرف بهينه رعايت و آب و فاضلاب روستايي به طور كامل از شهر منفك شود، كمبود آب نخواهيم داشت.
وي يادآور شد: ريشه مشكلات امروز آب آستارا به دهه 80 و افزايش ساخت و سازها و جمعيت اين شهر بر مي گردد كه در آن دهه اجازه ساخت ساختمان هاي چند طبقه داده شد اما شبكه توزيع با لحاظ جمعيت آن دوره اصلاح شده و آينده نگري لازم اعمال نشده است.

** نقش شهروندان و گردشگران در مديريت منابع و مصرف بهينه
ملكي نژاد گفت: بايد از منابع موجود آب به درستي استفاده و مشكلات توليد آن به مردم اطلاع رساني شود؛ در اروپا با وجود منابع غني آب سرانه مصرف هر شهروند حدود 100 تا 120 ليتر اما سرانه مصرف ما 200 تا 250 ليتر است.
وي ادامه داد: از بازديد مردم آستارا از تاسيسات آب و فاضلاب شهري براي آشنايي آنها با مشكلات تامين آب استقبال مي كنيم تا به روشني در جريان كار مهم و سختي كه انجام مي گيرد قرار بگيرند.
وي گفت: متاسفانه تصفيه خانه آب آستارا در نقطه نامناسبي ساخته شده كه در معرض حوادث و خطرات مختلف است و هميشه دغدغه حفظ و نگهداري آن را داريم و تاكنون حوادث مختلفي را تجربه و مديريت كرده ايم و در اين راستا به صورت شبانه روزي تلاش مي كنيم.
شهرستان آستارا با 91 هزار نفر جمعيت در غرب استان گيلان و همسايگي جمهوري آذربايجان واقع شده و مركز آن به عنوان يكي از 20 شهر گردشگرپذير كشور، 23 هزار مشترك آب شهري دارد.
مصاحبه از عيسي پاشاپور ** انتشاردهنده: كبيري
7124/2007