شیوع سالك درایران بالاترازمیانگین دنیا/ثبت سالانه 20هزار مورد جدید

سالَك نوع بیماری پوستی است كه براثر گزش جنس ماده نوعی پشه خاكی به انسان منتقل می‌شود. عامل این بیماری انگلی به نام لیشمانیا است.
دكتر سیدمهدی طبایی روز دوشنبه در گفت و گو با خبرنگار علمی ایرنا افزود:سالانه حدود 20 هزار مورد جدید در كشور گزارش شده اما تخمین زده می شود آمار مبتلایان واقعی 4 تا 5 برابر این تعداد باشد.
وی با اشاره به اینكه بیماری سالك در استان های اصفهان، خراسان شمالی، كرمان، خوزستان، فارس، ایلام و كردستان شایع تر است، ادامه داد: این بیماری در 17 استان كشور گزارش شده است.
طبایی با اشاره به اینكه مردان ایرانی بیشتر از زنان به سالك مبتلا می شوند، بیان كرد: ابتلا به بیماری در بین دانش آموزان بیشتر از سایر اقشار جامعه مشاهده می شود.
طبایی، نیش نوعی پشه خاكی را عامل انتقال این بیماری اعلام كرد و گفت: انگل این بیماری با گزش پشه به داخل پوست سرایت كرده و ایجاد زخم عفونی می كند، گاهی اوقات سایر اعضا از جمله عروق لنفاوی را هم درگیر می كند.
این عضو هیات علمی جهاد دانشگاهی با اشاره به اینكه این بیماری در برخی از فصول شیوع بیشتری پیدا می كند، افزود: در ایران این بیماری بیشتر به صورت ضایعات پوستی مشاهده می شود.
وی با اشاره به اینكه این بیماری قابل درمان است، اظهار كرد: سالك انواع مختلفی دارد كه برحسب نوع و سن بیمار، درمان های متفاوتی دارد. این بیماری جای نگرانی نداشته و تشخیص و درمان آن در كشور میسر است.
طبایی، یكی از عارضه های مهم سالك پوستی را ایجاد اسكارهای بدشكل اعلام كرد و گفت: روش هایی برای درمان این اسكارها در كشور وجود دارد كه افراد مبتلا می توانند از آنها بهره ببرند.
طبایی، تعداد سالانه موردجدید سالك در دنیا را بین 700هزار تا یك میلیون و 300 هزارنفر اعلام كرد و گفت: هرساله 20 هزار تا 30 هزار نفر در دنیا براثر این بیماری جان خود را از دست می دهند كه آنان به نوع سالك احشایی مبتلا می شوند.
عضو هیات علمی جهاد دانشگاهی واحد علوم پزشكی تهران با اشاره به اینكه ایران یكی از كشورهای منطقه خاورمیانه است كه شیوع بیماری سالك در آن بالاست، گفت: این بیماری در كشورهای منطقه مانند عربستان، افغانستان، پاكستان، سوریه و عراق نیز شیوع بالایی دارد.

** سالك چگونه منتقل می‌شود
سالك توسط گزش برخی گونه ‌های پشه خاكی آلوده منتقل می‌شود. پشه خاكی بسیار كوچك است و اندازه آن حدود یك سوم پشه‌های معمولی است و به سختی دیده می‌شود.
در ایران دو نوع سالك شهری (نوع خشك) و روستایی (نوع مرطوب) وجود دارد. در سالك نوع شهری (خشك) مخزن بیماری عمدتا بیماران مبتلا و به طور تصادفی سگ‌ها هستند. به این ترتیب پشه خاكی ماده پس از خونخواری از اطراف زخم سالك، آلوده شده و در خونخواری مجدد در فرد سالم باعث انتقال بیماری می‌شود.
در سالك نوع روستایی (مرطوب) موش‌های صحرایی مخزن بیماری هستند و پشه خاكی ماده پس از خونخواری از موش صحرایی مبتلا، آلوده شده و در خونخواری مجدد در فرد سالم باعث انتقال بیماری می‌شود.

** علائم سالك
پس از چند هفته تا چند ماه از گزش پشه خاكی آلوده، برجستگی كوچك قرمز رنگی ظاهر شده كه به تدریج بزرگ شده و مركز آن زخم می‌شود. تعداد ضایعات معمولا یكی است اما ممكن است متعدد نیز باشد.
در سالك نوع روستایی ترشحات چركی بر روی زخم وجود دارد و اطراف آن قرمز و برجسته است كه به همین دلیل به آن نوع مرطوب گفته می‌شود.
در سالك نوع شهری ضایعه معمولا بدون ترشح و چرك است؛ احتمال عفونت ثانویه با باكتری‌ها نیز وجود دارد. ضایعات معمولا بدون درد و خارش است.
دوره كمون این بیماری از دو هفته تا چند ماه ممكن است طول بكشد. بطور معمول یكماه بعد از گزش پشه خاكی علائم بیماری بروز می كند. بیشترین ضایعات بیماری در نقاط باز بدن است و این نوع پشه خاكی از روی لباس نمی تواند انسان را بگزد.
علمی ** 1201 ** 1440 ** خبرنگار: عبدالكریم جبارپور** انتشار: گلشن