انرژي هاي تجديدپذير متناسب با ظرفيت كشور توسعه نيافته اند

دبير ستاد توسعه فناوري انرژي‌ هاي تجديدپذير معاونت علمي و فناوري رياست جمهوري روز جمعه در گفت و گو با خبرنگار علمي ايرنا در مورد اقدامات اين ستاد براي ارزان تر شدن پانل هاي خورشيدي به منظور توليد بيشتر اين نوع از انرژي گفت: يكي از منابع بسيار پركاربرد انرژي هاي تجديدشونده انرژي خورشيدي است كه خوشبختانه كشور پتانسيل خيلي خوبي در آن دارد.
سيروس وطنخواه مقدم ادامه داد: اما به دلايل مختلف از جمله اقتصاد انرژي و قيمت ارزان انرژي در كشور، قيمت تمام شده فناوري موجود و رايج پانل هاي فتوولتائيك خورشيدي هنوز با انرژي هاي متعارف مثل سوخت هاي فسيلي و انرژي هاي برق توليدي از نيروگاه هاي مختلف مانند سيكل تركيبي قابل رقابت نيست.
وي افزود: اگر نگاهي به روند طي شده در 10 سال گذشته در اين حوزه داشته باشيم، به دليل پيشرفت هاي فناوري در حوزه خورشيدي قيمت برق حاصل از انرژي خورشيدي در چند بازه زماني چند بار به شكل باور نكردني كاهش يافته و امروز با قيمت هاي گذشته قابل مقايسه نيست.
دبير ستاد توسعه فناوري انرژي‌هاي تجديدپذير معاونت علمي و فناوري رياست جمهوري تاكيد كرد: امروز به علت تغيير در مواد اوليه مورد استفاده در پانل هاي خورشيدي و ارتقاي فرايندهاي توليد، معرفي فرايندهاي جديد توليدي و افزايش راندمان پانل هاي خورشيدي، استفاده بيشتر از اين نوع انرژي با كاهش قيمت روبروست و مسئله كاهش قيمت در دستور كار مراكز تحقيقاتي دنيا و مراكز داخلي قرار دارد.
وي يادآور شد: قيمت هر كيلووات برق توليدي از پانل هاي خورشيدي به زير 4 تا 5 سنت يورو رسيده است؛ در ايران هم به لحاظ مواد مورد استفاده در اين پانل ها برنامه هايي داريم و بعضي شركت هاي دانش بنيان روي آن كار مي كنند؛ مثلا روي سلول هاي خورشيدي پروسكايت يا سلول هاي زيستي، فرايندهاي توليدي پانل هاي دوسويه/bifacial كه از هر دو سطح نور خورشيد را جذب و توليد انرژي مي كنند، شركت هاي دانش بنياني در حال فعاليت هستند. ضمن اينكه درباره نحوه اتصال اينها براي افزايش راندمان نيز تحقيقاتي در حال انجام است.

***تحول در قيمت انرژي خورشيدي
دبير ستاد توسعه فناوري انرژي هاي تجديدپذير گفت: تصور مي كنم با اين روند كه در دنيا اتفاق افتاده و در كشور هم ما در دست پيگيري است، در آينده نزديك شاهد تحولات خوبي در كاهش قيمت خواهيم بود.
وي تاكيد كرد: اگر هزينه هاي خارجي و محيط زيستي استفاده از سوخت هاي فسيلي در نظر گرفته و در قيمت تجديدپذيرها لحاظ شود (كه معمولا در نظر گرفته نمي شود) قيمت هاي موجود دنيا قيمت هايي قابل رقابت هستند. توسعه انرژي هاي فسيلي در كشور با پول دولتي و تصدي دولتي انجام شده ولي در حال حاضر در حوزه انرژي تجديدپذير از مشاركت بخش هاي خصوصي بيشتر استفاده مي شود.
وي در مورد ضرورت حمايت دولت در توسعه منابع انرژي هاي تجديدپذير پاسخ داد: در حال حاضر توسعه تجديدپذيرها بدون حمايت دولت با دشواري مواجه خواهد بود. دولت ها بسته هاي سياستي حمايتي از توسعه اين بخش دارند؛ زيرا هنوز دو كفه انرژي هاي متعارف و تجديدپذير برابر نيستند.
وطن خواه ادامه داد: در بيش از 20 سالي كه كشور ما در اين حوزه ورود و فعاليت نموده است، در سال هاي ابتدايي دولت با سرمايه گذاري دولتي مزارع خورشيدي را در مناطق مختلف راه اندازي كرد ولي با گذشت زمان و اصلاح سياست ها به سياست هاي درست تولي گر نبودن دولت در بخش اجرا، به سمت بهترين شيوه استفاده يعني استفاده از توان بخش خصوصي تغيير جهت داد.
اين مقام مسئول ادامه داد: در دو سال اخير اين تغيير سياست به خوبي نمايان شده است. وزارت نيرو به عنوان مجري اصلي توسعه انرژي هاي تجديدپذير از سياست تشويقي بخش خصوصي استفاده مي كند و توسعه نيروگاه ها را به دست بخش خصوصي اجرا مي كند.

***تعرفه خريد تضميني برق ناشي از انرژي هاي خورشيدي
وي با اشاره به خريد برق توليدي انرژي خورشيدي توسط وزارت نيرو گفت: وزارت نيرو تعرفه خريد تضميني برق را ابلاغ كرد كه هر كس بتواند برق خورشيدي توليد كند وزارت نيرو با قيمت قابل توجهي مي خرد. گرچه تغييرات زودهنگامي در تعرفه ها رخ داد و مشكلات اجرايي مانند تعيين هزينه محيط زيستي و غيره بر سر راه بخش خصوصي وجود داشته و هنوز هم وجود دارد.
وطن خواه با تاكيد بر ادامه سياست ها در زمينه توسعه انرژي خورشيدي گفت: صنعت تجديدپذيرها در كشور ما هم در بخش دولت و سياست هاي دولتي و هم در بخش خصوصي جوان است و جاي كار بسيار دارد؛ در بسياري كشورها بسته يا بسته هاي سياستي متنوعي براي مشاركت و تشويق سرمايه گذاري بخش خصوصي در توسعه انرژي هاي تجديدپذير تدارك ديده اند.
وي يادآور شد: در هيچ كشوري با يك سياست توسعه محقق نشده و اقدامات مكمل ديگري به صورت يكپارچه بايد اتفاق افتد تا توسعه مطلوب اين بخش از انرژي محقق شود.
«البته نبايد فراموش كرد همين اقدامات دو سه سال اخير وزارت نيرو با زحمات و تلاش هاي زيادي روي داده است. سال گذشته 100 مگاوات برق تجديدپذير وارد مدار شد كه قابل توجه است؛ اما در سبد انرژي كشور سهم بزرگي نيست».
دبير ستاد توسعه فناوري انرژي‌هاي تجديدپذير همچنين خاطرنشان كرد: به طور كلي با توجه به بروكراسي و مداخله چند نهادي اداري، مشكلات اجرايي تملك و تخصيص زمين، نبود يا كمبود منابع پايدار مالي براي خريد برق تجديدپذير، قيمت تقريبا رايگان انرژي در كشور، در سايه نفت و گاز ماندن تجديدپذيرها، نبود زيرساخت هاي منطقه اي و ملي براي حرارت تجديدپذير و هزينه هاي قابل توجه سرمايه گذاري، در داخل توسعه انرژي هاي تجديد پذير كار ساده اي نيست و به همين دلايل توسعه آنها متناسب با پتانسيل ها و ظرفيت هاي كشور انجام نشده است.

***در مورد اسناد بالادستي توسعه تجديدپذيرها مشكلي نداريم
وطن خواه در مورد نقشه راه توسعه تجديدپذيرها در مناطق مختلف كشور نيز گفت: به لحاظ سياست هاي كلي امروز مشكلي نداريم و به اندازه كافي اسناد بالادستي براي آن وجود دارد.
وي اضافه كرد: سند راهبردهاي انرژي تنظيمي سازمان برنامه و بودجه در يكي دو بند به صورت مستقيم روي توسعه انرژي هاي تجديدپذير انگشت گذاشته و ظرفيت پنج هزار مگاوات را مشخص كرده است. در برنامه ششم توسعه توليد پنج هزار مگاوات برق تجديدپذير ديده شده است.
وطن خواه گفت: ضمن اينكه ستاد نقشه شوراي عالي انقلاب فرهنگي سند ملي توسعه دانش بنيان انرژي هاي تجديدپذير را مصوب كرده است. هر چند كه اين سند هنوز ابلاغ نشده و ما در ستاد به شدت ابلاغ شدن آن را پيگيري مي كنيم.
دبير ستاد توسعه فناوري انرژي‌هاي تجديدپذير يادآور شد: به طور كلي در سياست هاي كلان انرژي كشور به نوعي بر ضرورت توسعه انرژي هاي تجديدپذير اجماع داريم و نقص قابل توجهي از اين بابت در كشور وجود ندارد.
وي گفت: با تاييد سازمان برنامه و بودجه در سند ملي توسعه دانش بنيان انرژي هاي تجديدپذير تصريح شده است كه 1.8 درصد از عرضه انرژي اوليه كشور بايد از انرژي هاي تجديدپذير باشد؛ اين ميزان معادل 10 هزار مگاوات برق تجديد پذير و 10 هزار مگاوات حرارت تجديدپذير براي 10 سال آينده است كه از اين ميزان بين 40 تا 60 درصد را انرژي خورشيدي بايد پوشش دهد، به لحاظ هدف گذاري و برنامه بلندمدت اسناد لازم را داريم.
وطنخواه تصريح كرد: اما اينكه اين اسناد برش استاني يا منطقه اي دارند يا خير، بايد گفت پيش از اين در سال هاي گذشته به طور كلي و عمومي ظرفيت سنجي و پتانسيل يابي منطقه اي در وزارت نيرو انجام شده، ستاد هم چند پروژه در مورد پتانسيل سنجي و توسعه منطقه اي انرژي هاي تجديدپذير انجام داده است.
«كشور مي داند در چه مناطقي ظرفيت هاي بادي و در كجا ظرفيت خورشيدي وجود دارد. البته احداث يك واحد نيروگاهي در يك نقطه خاص نياز به مطالعات كسب وكار، امكان سنجي فني اقتصادي و پتانسيل سنجي دقيق نقطه اي توسط هر شركت يا مجموعه متقاضي دارد».

***انرژي خورشيدي در صنعت كشاورزي
وي در مورد كاربردهاي انرژي خورشيدي در صنعت كشاورزي گفت: انرژي هاي تجديدپذير در صنايع و بخش هاي مختلف كاربرد دارد؛ يكي از كاربردهاي خوب آنها در صنعت كشاورزي است. در صنايع كشاورزي يا توسعه روستايي يكي از بازيگران اصلي منابع انرژي، انرژي خورشيدي است كه طرح ها و موضوعات مختلفي در اين زمينه هم در كشور تعريف شده كه اندكي اجرايي شده اند و متاسفانه برخي هنوز اجرا نشده اند.
وطنخواه ادامه داد: برق دار كردن پمپ هاي كشاورزي با استفاده از انرژي خورشيدي مصوبه شوراي اقتصاد و سازمان برنامه و بودجه را دارد و دستگاه هايي موظف و مكلف به اجراي آن شده اند. اقداماتي در سازمان انرژي هاي نو وزارت نيرو و شركت بهينه سازي سوخت وزارت نفت انجام شده است. در ستاد هم به لحاظ فناوري با موسسات تحقيقاتي پروژه هايي مصوب و اجرايي شده است.
وي با اشاره به تحقيق روي پمپ هاي كشاورزي گفت: در بحث تجهيزات روي بعضي پمپ ها مثل پمپ هاي جذر ومدي و پمپ هاي جرياني توسعه فناوري هايي صورت گرفته، اين فناوري ها در آستانه تجاري شدن هستند. در ايجاد بعضي زيرساخت هاي آزمايشگاهي نيز اقداماتي صورت گرفته است. نكته مهم اين است كه مخاطب اين بحث فقط كشاورزان نيستند و غير از كشاورزان، كارافرينان، مجموعه هاي توليدي و شركت هاي دانش بنيان از مخاطبان اصلي توسعه دهنده فناوري ها هستند.

***سهم تجديدپذيرها در سبد انرژي كشور زياد نيست
اين مقام مسئول در مورد سهم انرژي هاي تجديدپذير در آينده در توليد و عرضه كلي انرژي در كشور نيز گفت: در سبد كلي انرژي هنوز تجديدپذيرها سهم نماياني ندارند و سهم آنها به كمتر از يك درصد و حتي شايد كمتر از نيم درصد مي رسد.
وطنخواه ادامه داد: ظرفيت برق توليدي كشور حدود 70 هزار مگاوات نيروگاهي است و كل ظرفيت نصب شده تجديدپذيرها روي هم رفته به 350 مگاوات نمي رسد. در اين نسبت بخش كشاورزي هم سهم بسيار بسيار اندك و ناچيزي دارد. همين سهم اندك نشان مي دهد چقدر در اين زمينه بايد كار انجام بشود. قطعا با اجرايي شدن سياست ها و برنامه هاي كلان تجديدپذيرها اين ارقام مي توانند بسيار رشد كند.
وي در خاتمه گفت: از اينرو ستاد توسعه دانش بنيان انرژي هاي تجديدپذير به عنوان يك ستاد فرا دستگاهي كه شتابدهي به روند توسعه دانش بنيان تجديدپذيرها و حمايت از شركت هاي دانش بنيان را در دستور كار دارد، براي تسريع روند توسعه كشور در اين حوزه، تهيه برنامه اجرايي سازي اقدامات پيش بيني شده در سند توسعه دانش بنيان انرژي هاي تجديدپذير را يكي از برنامه ها و اولويت هاي خود در سال جاري قرار داده است.
علمي**9157
خبرنگار: منصوره شوشتري**انتشار:زهره محتشمي پور
براي اطلاع از اخبار متنوع علمي و فناوري، با كانال علمي ايرنا در تلگرام همراه شويد:
irnaelm@
https://telegram.me