به گزارش ایرنا گرمای زودرس در شهرستان خاش كه از اواخر اردیبهشت ماه خود را نشان داد؛ مشكلات فراوانی را برای مردم منطقه پدید آورده و زندگی در نقاط شهری، روستایی و عشایری را دشوار كرده است.
شماری از مردم و مسئولان شهرستان خاش در گفت وگو با خبرنگار ایرنا رسیدگی به مشكلات كم آبی را خواستار شده و بر صرفه جویی در مصرف آب تاكید كردند.
مراد قلندرزهی از معتمدان روستای شوگه بخش مركزی خاش به خبرنگار ایرنا گفت: خشك شدن آب چاههای مالداری و چشمه سارها و رودخانه ها شرایط دشواری برای زندگی ما و انجام فعالیت دامداری و كشاورزی در منطقه پدید آورده است.
وی اظهار كرد: متاسفانه ادارات آب روستایی و عشایری در خاش تاكنون نتوانسته اند برای رفع مشكل تامین آب آشامیدنی ما اقدام كنند.
قلندرزهی ادامه داد: هم اینك آب مورد نیاز خود را از شهر و با خرید آب از تانكرهای سیار با قیمت بالا تامین می كنیم.
ظریف عیدوزهی از ساكنان روستای افتخار آباد خاش هم گفت: شرایط برای تامین آب آشامیدنی در این روستا بسیار دشوار شده و انتظار داریم با حفر چاه جدید و رفع نواقص چاه فعلی برای حل مشكل ما اقدام شود و البته تلاش مسئولان برای حل این مشكل قابل تقدیر است.
رسول شریفی نیا از ساكنان روستای تل گزی هم گفت: از ابتدای ماه مبارك رمضان تاكنون شرایط برای تامین آب شرب در منطقه ما بسیار سخت شده لذا نیاز است دولت برای حل مشكلات ما برنامه ریزی و اقدام كند.
وی افزود: با توجه به اینكه حجم بالایی از منابع آبی به مصارف كشاورزی اختصاص دارد، ضروری است نسبت به این موضوع نگاهی ویژه از سوی دولت و بهره برداران صورت پذیرد.
همواره از سوی كارشناسان در زمینه بحران آب و كمبود این مایع حیاتی هشدار داده می شود اما روزانه شاهد بهره‌برداری بیش از حد از آب های زیرزمینی هستیم و افزایش عمق چاهها نسبت به گذشته زنگ خطر جدی را برای كاهش سطح آب زیرزمینی به صدا درآورده است.
در دولت یازدهم گامهای خوبی برای اجرای سامانه های نوین آبیاری برداشته شده و در همین شهرستان خاش به گفته مسئولان در حوزه كشاورزی كمتر از 10 هزار هكتار سامانه نوین آبیاری اجرا شده و قریب به سه هزار هكتار پروژه آبیاری نوین در دست اجرا و یا تهیه طرح است.
روی آوردن به تولید و كشت گیاهان دارویی و گل و كشت های گلخانه ای با نیاز آبی كم از اقدامات ارزشمند دولت است كه اخیرا مورد توجه قرار گرفته است.
امان الله طوقی مدیر جهاد كشاورزی خاش بیان كرد: با توجه به اینكه شدت گرما و شرایط تبخیر آب در این شهرستان در تابستان امسال به حد هشدار می رسد توصیه ما این است كه كشاورزان آبیاری اراضی باغی و زراعی را در ساعات اولیه صبح و یا شب هنگام انجام دهند.
رئیس اداره منابع طبیعی و آبخیزداری خاش هم گفت: از مجموع 18 میلیارد متر مكعبی حجم بارشها در سیستان و بلوچستان یك و نیم میلیارد متر مكعب سهم خاش بوده كه انتظار داریم برای ذخیره آب ناشی از نزولات جوی اعتبارات لازم برای اجرای طرحهای آبخیزداری این شهرستان ویژه دیده شود.
محمدرضا بهادرزهی ادامه داد: هم اینك بخش بزرگی از پروژه های ما به دلیل نبود اعتبار تعطیل شده اند بعنوان مثال یك پروژه سد سرزردان در ایرندگان تعطیل است كه در صورت اجرا و تكمیل آن افزون بر 2 میلیون متر مكعب آب در پشت آن ذخیره می شود.
وی تصریح كرد: متأسفانه اقلیم عادی در حال تبدیل به اقلیم نیمه‌خشك و خشك است و با پایین رفتن سطح منابع آب زیرزمینی عمدتاً پوشش گیاهی نیز بسیار كمتر شده و یا از بین رفته‌اند.
منصور خاشی رئیس مركز بهداشت خاش نیز گفت: با توجه به اینكه در فصل گرما قرار داریم ضروری است برای مقابله با بیماری های این فصل نسبت به تامین آب آشامیدنی سالم و بهداشتی مردم و نیز رفع نواقص شبكه های آبرسانی و نیز كلرزنی آب چاهها و منابع آبی و آموزش آبداران روستایی اقدامات لازم صورت گیرد.
** سالانه 3 هزار و 328 میلی متر آب در خاش تبخیر می شود
رئیس اداره هواشناسی خاش متوسط بارندگی سالانه در این شهرستان را 150 میلی متر ذكر كرد و گفت: هر سال افزون بر سه هزار و 328 میلی متر از آب ها در خاش تبخیر می شود.
ابراهیم ایرندگانی افزود: سال 95 میزان متوسط بارش در خاش 173 میلی متر بوده و با توجه به میزان بارندگی 80 و 62 میلی متری در سالهای 93 و 94 در 2 سال متوالی بارندگی در این شهرستان مطلوب نبوده و در 2 دهه اخیر شرایط بارندگی در خاش به شدت بحرانی بوده و تنها در سال 92 با ریزش 214 میلی متر باران وضعیت بهتر شده بود.
وی اظهار كرد: در خرداد امسال حداكثر دما در شهر خاش به حدود 43 درجه رسید ولی در تابستان شرایط سخت تر خواهد بود.
سالاری مدیر امور منابع آب خاش نیز گفت: آب عامل و محرك اصلی كشاورزی جهان به شمار می رود، به همین دلیل حدود 70 درصد آب مصرفی جهان به آبیاری مزارع كشاورزی اختصاص داده شده است، در بسیاری از كشورها مانند ایران، كشت آبی جزو اصلی ترین روش تولید مواد غذایی محسوب می شود.
وی افزود: برخورد قانونی با چاه های حفر شده غیرمجاز و چاه هایی كه اضافه برداشت دارند از اولویت های اصلی شورای حفاظت از منابع آب شهرستان بوده كه با هدف حفظ منابع آبی در دستور كار است.
سالاری بیان كرد: نصب كنتورهای هوشمند، ایجاد اكیپ‌های گشت و بازرسی، اجرای روشهای مختلف تغذیه مصنوعی، اطلاع‌رسانی و فرهنگ‌سازی از جمله اقدامات موثر برای پیشگیری از افت منابع آبی محسوب می شود.
بخشدار مركزی خاش نیز گفت: در این بخش سالانه از استحصال 167 میلیون متر مكعب آب فقط 100 میلیون متر مكعب تجدید پذیر بوده و متأسفانه تأثیرات اقلیمی به سمت نیمه كویری سبب شده كه خاش با مشكلات بی‌آبی و كم‌آبی روبرو شود.
مجتبی شجاعی افزود: كشاورزان از آبخیزداری و روشهای مشابه فاصله گرفته‌اند و از 93 رشته قنات كه میراث معنوی خاش هستند 80 درصدشان در بحران به‌سر می‌برند و مدیریت مصرف آب در بخش كشاورزی نیاز به عزم عمومی دارد.
وی افزود: باید از سفره های زیرزمینی منطقه در 4 حوزه تهلاب، كارواندر، دشت آبخوان و پشت كوه متناسب با حجم تغذیه آنها، برداشت كنیم اما بعضا اضافه برداشت هایی علاوه بر چاههای غیرمجاز، از چاههای مجاز می شود كه این اضافه برداشت ها نسبت به ظرفیت سفره زیرزمینی منطقه بیشتر بوده كه می توان با روشهای تعدیل سفره های آب به نوعی به كاهش خسارتها كمك كرد.
شجاعی گفت: حداقل درجه حرارت زمستانی در بخش مركزی حدود منفی هشت تا مثبت هفت است و حداكثر حرارت تابستانی تا 45 درجه می رسد.
بخشدار مركزی خاش ادامه داد: طرح انتقال آب با لوله كه از افتخارات دولت است راه حلی اساسی و البته درمانی كلیدی است.
فرماندار شهرستان خاش نیز با اشاره به وقوع گرمای شدید و نیاز به مصرف آب و برق در این فصل بر اهمیت صرفه جویی در مصرف آب و برق تاكید كرد.
محمداكبر چاكرزهی بیان كرد: با توجه به اینكه سفره های آب زیرزمینی با كاهش شدید مواجه شده اند ضرورت دارد برای پیشگیری از شرایط بحرانی در موضوع مصارف بهینه همه خانوارها با مسئولان همكاری و اوضاع را مدیریت كنند.
وی افزود: به مسئولان ادارات خدمات رسان هم توصیه شده است برای جلوگیری از وارد آمدن فشار به اقشار محروم و آسیب پذیر جامعه مهلت دریافت مطالبات خود به مردم فشار نیاورند.
چاكرزهی با تاكید بر اهمیت حفظ و احیا و تعادل بخشی منابع آبی گفت: حفر چاه های غیرمجاز، استفاده بی رویه از حوضههای آبریز، برخی محدودیتهای آبی، فقدان عزم جدی در صرفه جویی از چالشهای بخش آب های زیرزمینی بوده كه در كنار اثرات منفی ناشی از افت سطح آب زیرزمینی از جمله كاهش آبدهی منابع آب زیرزمینی و كف شكنی مكرر چاهها تهدیدات جدی را پیش روی جامعه قرار داده است.
فرماندار خاش یادآور شد: هم اینك تلاش برای تامین آب آشامیدنی بعنوان یك نیاز مهم در جامعه به شمار می آید.
چاكرزهی گفت: تاخیر در اجرای پروژه خط انتقال آب از كارواندر به خاش زندگی را برای مردم این شهر سخت و دشوار و شرایط را در جامعه بحرانی می كند لذا با عنایت به اینكه اولویت مهم برای مردم خاش تامین آب آشامیدنی است از دولت انتظار می رود در سطح كلان و ملی اعتبارات لازم را برای عملیاتی كردن پروژه آب خاش اختصاص دهند تا بیش از این مردم ما در انتظار خدمات دولت نمانند.
فرماندار خاش ادامه داد: این پروژه سالهاست بر زمین مانده و عاملی برای نوعی بی اعتمادی نسبت به خدمات دولت در میان مردم شده و متاسفانه برخی ها نیز به شایعه پراكنی دست زده و دولت را به اختلال در كار متهم می سازند و بدون اطلاع از موضوعات به اظهار نظر و تخریب دولت می پردازند.
چاكرزهی تاكید كرد: برای اجرای پروژه خط انتقال آب از كارواندر به خاش شماری پیمانكار داخلی و خارجی بر حسب قراردادهای خود با وزارتخانه نیرو تلاش كردند كه پای كار بیایند و با هزینه های شخصی خود پروژه را اجرا و از محل فروش آب هزینه های خود را جبران كنند اما در عمل با در نظر گرفتن و سنجش نفع و ضرر خود دست از كار كشیدند و پروژه رها شد.
فرماندار خاش افزود: برای اجرا و عملیاتی كردن این پروژه هم دولت و هم نماینده مردم خاش در مجلس پیگیر هستند كه امیدواریم این پیگیری ها زودتر به نتیجه برسند و مردم ما از نگرانی های این موضوع خارج شوند.
وی با بیان اینكه در فصل گرما نیاز به استفاده از آب در این شهرستان به ویژه در نقاط روستایی به شدت احساس می شود گفت: تامین اعتبار پروژه ده رئیس ایرندگان و رفع مشكلات نقاط روستایی در 2 بخش مركزی و نوك آباد و اجرای پروژه های آبرسانی گوهركوه و چاه احمد از ضرورت های مهم به شمار می روند.
وی ادامه داد: بر حسب گزارش های بخشداران نوك آباد، مركزی و ایرندگان در نقاط تودك، گلنگور، سهرآباد، گوهركوه، شیرآباد، چاه احمد، حوزه دشت آبخوان، اسماعیل آباد، دشت های رباط و جارو، افتخار آباد، توحید آباد، شهرك كارواندر، شوگه، خان بی بی و تل گزی، دهستانهای كهنوك و ده رئیس ایرندگان و غیره مشكلات آبی وجود دارد.
وی اضافه كرد: نیاز است كه برای اجرای پروژه های تامین آب و كف شكنی چاهها و آبرسانی سیار، رفع مشكلات خودگردانی آب در روستاها اقدام شود.
به گزارش ایرنا از مجموع هزار و 37 روستای خاش، 892 مورد دارای سكنه هستند و در 398 روستا شبكه آبرسانی اجرا شده، 397 روستا چاه، چشمه و قنات دارند و آبرسانی به 117 روستا به صورت سیار و با تانكر انجام می شود.
خاش در 185 كیلومتری جنوب زاهدان مركز سیستان و بلوچستان واقع شده است.
7310**6081 خبرنگار: محمدامین میربلوچزهی ** انتشار دهنده: حیدر سرایانی
زاهدان - ایرنا - شدت گرما و تبخیر زیاد آب سبب مختل شدن زندگی روزمره مردم در نقاط شهری، روستایی و عشایری شهرستان خاش سیستان وبلوچستان شده است.
