با مصرف مواد دخاني انسان به دنياي دود وارد مي شود و در سايه رفتاري عادت گونه با هر نخ سيگار مقادير قابل توجهي سم را وارد بدن مي كند كه منشاء بروز طيف بزرگي از بيماري ها است.
محققان و متخصصان بر اين باورند كه مصرف مواد دخاني عامل بروز 14 نوع سرطان در بدن فرد و اطرافيان مي شود و حدود 40 درصد از سرطان ها ناشي از مصرف دخانيات است تا جايي كه حتي زندگي كردن با افراد سيگاري ريسك خطر ابتلا به سرطان ريه را تا 30 درصد براي غيرسيگاري هاي در تماس با مصرف كننده افزايش مي دهد.
بر اساس آمار وزارت بهداشت و درمان سالانه پنج ميليون نفر به دليل مصرف قليان جان خود را از دست مي دهند و پيش بيني مي شود تا سال 2020دخانيات عامل 13 درصد بيماري ها و مرگ و ميرها باشد.
بسياري تصور مي كنند دخانيات تنها كشيدن سيگار است اما، هر ماده يا فرآورده اي كه تمام يا بخشي از ماده خام تشكيل دهنده آن گياه توتون، تنباكو يا مشتقات آن باشد در زمره مواد دخاني طبقه بندي مي شود و مصرف آن همانند سيگار زيان هاي جدي براي سلامت دارد.
قليان از جمله ادوات خطرناك براي سلامتي است كه پايه آن تنباكو است و با كشيدن آن هزاران ماده سمي كه اشاعه دهنده انواع بيماري ها و سرطان هاست وارد بدن مي شود.
وزارت بهداشت و درمان و آموزش پزشكي اعلام كرده است كه مصرف دخانيات به صورت متوسط هشت تا 10سال مدت عمر مورد انتظار افراد را كاهش مي دهد و عامل خطر اصلي در 6مورد از هشت علت مرگ در جهان، دخانيات است.
سرپرست دانشكده علوم پزشكي خمين گفت: دخانيات به خصوص سيگار و قليان عامل 30 درصد سرطان‌ها است و اگر مصرف مواد دخاني كم و مهار شود، حجم زيادي از سرطان‌ها كاهش مي يابد.
دكتر جواد جواهري افزود: سرطان ريه از شناخته ترين و خطرناك ترين سرطان هاست كه رابطه مستقيم بروز آن با مصرف مواد دخاني به صورت علمي ثابت شده است.
جواهري اظهاركرد: 80 درصد موارد سرطان ريه به استعمال دخانيات ارتباط دارد و سالانه چهار ميليون نفر در جهان به علت مصرف مواد دخاني مي ميرند و بيش از 20 نوع از سرطان ها به نوعي با مصرف دخانيات در ارتباط است.
وي ادامه داد:استفاده از مواد دخاني خطر ابتلا به سرطان ريه را 10 برابر بيشتر از افرادي كه دخانيات استعمال نمي كند، افزايش مي دهد.
وي افزود: پژوهش هاي علمي مهر تاييد بر تاثير مستقيم مواد دخاني با سرطان‌هاي دهان، حنجره، بيني، لوزالمعده، مثانه، مري گذاشته است.
دكتر جواهري گفت: مصرف سيگار 70 درصد باعث سرطان ريه و 20 درصد امكان ابتلا به ديگر سرطان ها را افزايش مي دهد، بنابراين مصرف نكردن دخانيات عاقلانه ترين راه پشگيري از سرطان هاو ساير نارسايي ها در اندام هاي بدن است.
وي بيان كرد: تركيبات موجود در مواد دخاني بر سيستم تنفسي و ميزان اثر بخشي مكانيسم پاكسازي آن اثر مخرب دارد و با استنشاق دود سيگار حساسيت مژك ها در مجاري تنفسي كاهش يافته و ريه و ساير اندام هاي تنفسي نمي تواند خود را پاك نگه دارد.
وي گفت: مواد سرطانزاي موجود در دود سيگار با ضعف عملكرد مژك ها در ريه با مخاط لايه پوشاننده به مدت طولاني تري باقي مانده و زمان كافي براي نفوذ به داخل سلول ها را دارند و اين مواد به تدريج ماهيت سلول ها را تغييرداده و آن ها را به سلو ل هاي سرطاني تبديل مي كنند.
سرپرست دانشكده علوم پزشكي خمين خاطر نشان كرد: تركيبات شيميايي دود سيگار وقتي با استنشاق يا مصرف مستقيم وارد ريه مي شوند به علت فقدان خاصيت پاكسازي طبيعي مي توانند اثر سرطان زاي سيگار را تشديد كند.
جواهري خاطرنشان كرد: زنان سيگاري نيز مانند مردان سيگاري در معرض افزايش خطر ابتلا به سرطان ريه قرار دارند.
وي ادامه داد: عوامل ديگري كه مي توانند در افراد سيگاري و غير سيگاري سرطان ايجاد كنند شامل آزبست، كروم، نيكل، قطران و مشقات آن و رادون مي باشند.
وي اظهار كرد: احتمال بروز سرطان ريه در كارگراني كه با آزبست (پنبه نسوز) سرو كار دارند وسيگار مي كشند ، 50 برابر افراد غيرسيگاري است.
سرپرست دانشكده علوم پزشكي خمين خاطرنشان كرد: سرطان ريه شايع ترين علت مرگ ومير در زنان و مردان است و با مصرف نكردن انواع دخانيات تا حد زيادي قابل پيشگيري است.
يك متخصص بيماري هاي داخلي گفت:: مصرف دخانيات و الكل، چاقي، روابط جنسي ناسالم، آلودگي هوا، دود ناشي از سوخت خانگي، تزريقات آلوده و ريزگردها از عوامل مهم در شيوع بيماري سرطان هستند.
دكتر روح الله جمهوري گفت: 9 عامل مهم در شيوع بيماري سرطان نقش دارد كه مصرف مواد دخاني از علل برجستهآن است و گام نهادن در اين مسير يعني فرد با دست خود طول عمرش را كاهش مي دهد و كيفيت زيستي خود را با مخاطره همراه مي كند.
وي بيان كرد : دود سيگار سالانه 26 هزار كودك را در كشور دچار آسم مي كند و نيكوتين موجود در تركيبات آن حاوي چهار هزار نوع ماده سمي است.
اين پزشك متخصص خاطرنشان كرد:نيكوتين در دود قليان پنج برابر هروئين اعتياد آور و حاوي ماده سرطان زا بي شماري است و اينكه كشيدن قليان به تفنن و تفريح تبديل شده فاجعه بار است.
وي بيان كرد: مصرف هر بار قليان برابر با كشيدن 100 نخ سيگار است اما، مردم تصوير مي كنند قليان اعتياد ندارد و بدون ضرر است و با تكيه بر اين باور غلط كه دود تنباكو با آب در تماس است سلامت خود را به خطر مي اندازند.
جمهوري افزود:مصرف مواد دخاني ضمن آنكه بخش قابل ملاحظه اي از منابع مالي در سبد خانوار را مي بلعددر دراز مدت با از بين بردن سلامت هزينه هاي سرباز درماني را همراه دارد ، ضمن آنكه كيفيت زيست و عمر مفيد و سرمايه هاي جامعه را مي سوزاند و از بين مي برد.
وي خاطرنشان كرد: براساس اعلام سازمان بهداشت جهاني تا سال 2020 سرطان ها در راس عوامل مرگ دنيا قرار مي گيرند كه بار بيماري عمده اي به جامعه تحميل مي كنند و يكي از فاكتورهاي خطر اصلي آن گرايش به مواد دخاني در كنار ضعف خودمراقبتي و الگوي زندگي غلط است.
جمهوري اظهار كرد : اتخاذ راهبردهاي صحيح در كنار شيوه زندگي سالم از عوامل موثر در كاهش بروز سرطان است و اگر درمان هدفمند دنبال نشود، جامعه با روند رو به رشد اين بيماري و تلفات ناشي از آن مواجه مي شود.
كارشناسان و دست اندركاران امور سلامت و مسائل اجتماعي بر اين باورند كه اجرايي شدن قوانين در حوزه ممنوعيت مصرف مواد دخاني در اماكن عمومي و تداوم سياست ها در اين حوزه بايد با همراهي هدفمند و برنامه محور تشكل هاي مردمي در نهضت بدون دخانيات درهم آميزد تا سلامت افراد جامعه از اين منظر تهديد نشود.
پررنگ ديدن راهبردهاي پيشگيري و اگاهي بخشي با كمك نهادهاي اموزشي و رسانه هاي جمعي نيز از ضروريات جامعه در مهار معضل مصرف مواد دخاني است.
از دهم تا 16 تيرماه به عنوان هفته بدون دخانيات نامگذاري شده است.
7277/ 6013/خبرنگار: افسانه آروند***انتشاردهنده:مژگان حيدري
خمين - ايرنا - مصرف مواد دخاني از رفتارهاي پرخطر بهداشتي است كه در زندگي بسياري از مردم به صورت عادت شده و اين در شرايطي است كه مصرف كننده دخانيات نه تنها سلامت خود بلكه اطرافيانش را نيز به خطر مي اندازد.
