چرا اصولگرایان از موفقیت بازمانده اند؟

به گزارش گروه پژوهش و تحلیل خبری ایرنا، جریان های سیاسی در ایران اگرچه با واقعیت وجودیِ جامعه مدنی در قالب نهادها و احزاب سیاسی فاصله بسیاری دارند اما در خلاء این نهادها توانسته اند تا حدودی شاخص های جامعه مدنی را محقق سازند. اصولگرایی و اصلاح طلبی دو جریان اصلی در سپهر سیاسی ایران هستند كه هرچند از رسمیت یافتن ها كمتر از دو دهه می گذرد اما در همین دو دهه به میزان زیادی در هدایت آرای مردمی به ویژه در دوره های انتخاباتی مختلف تاثیر گذار بوده اند.
تا پیش از انتخابات ریاست جمهوری یازدهم، به نوعی اقبال عمومی در انتخابات مختلف اعم از مجلس شورای اسلامی، شوراهای اسلامی شهر وروستا و ریاست جمهوری موافق با جریان اصولگرایی بود اما از انتخابات سال 92 به بعد، آرای اكثریت جامعه ، دیگر با این جریان موافقت ندارد؛ نتیجه چند انتخابات اخیر موید این موضوع است.
ناكامی و عدم موفقیت های پی در پی اصولگرایان این پرسش را ایجاد می كند كه چه علل یا عواملی موجب شده است كه این جریان با این مساله مواجه شود؟ دیگر آنكه اصولگرایان برای رهایی از این وضعیت به اصلاحاتی نیازدارند؟ این پرسش ها پژوهشگر ایرنا را بر آن داشت در مصاحبه با «ناصر ایمانی» تحلیلگر و فعال سیاسی اصولگرا به واكاوی این موضوع بپردازد.
ایمانی با تایید اینكه اصولگرایان در چند انتخابات اخیر موفقیتی نداشته اند؛ تفرقه در جریان اصولگرایی، عدم اتخاذ سیاست های درست و ارائه تصویر نامناسب از خود در مواجهه با موضوعاتی همچون برجام، روابط و مناسبات بین المللی را به عنوان دلایل عدم موفقیت اصولگرایان در این مساله بر شمرد.

مشروح این گفت و گو در ادامه آمده است.
**ایرنا: به نظر می رسد جریان اصولگرایی در سال های اخیر به ویژه در چند انتخاباتی كه پس از سال 92 تاكنون برگزار شده است ناموفق یا به عبارتی ناكام بوده است. شما این ناكامی را چگونه ارزیابی می كنید؟
**ایمانی: انتخابات الزاما معنای ناكامی برای جریان سیاسی را ندارد. اگر دقت كنیم تا پیش از انتخابات 92 نیز جریان اصلاح طلب در چند دوره انتخاباتی موفق نبود. این الزاما به معنای ناكامی آن جریان نیست. مجموعه شرایط مختلفی كه اتفاق می افتد ممكن است به سمت و سویی هدایت شود كه مردم به جریان دیگری تمایل داشته باشند. چنانكه در دوره ای ممكن است یك جریان یا فردی با درصد بسیار كمی موفق می شود آرای 50 درصد را كسب كند، اما این به معنای موفقیت و كامیابی آن فرد یا جریان نیست.

**ایرنا: صعود و افول یك جریان سیاسی به علل و عوامل گوناگونی بستگی دارد، با توجه به عدم اقبال عمومی مردم به جریان اصولگرایی به ویژه در رویدادهای سیاسی در چند انتخابات اخیر، به نظر شما این مساله از چه علت هایی ریشه می گیرد؟
**ایمانی: اگر یك جمع بندی درباره انتخابات گذشته و جریان اصول گرا داشته باشیم؛ در برخی انتخابات تفرقه بین كاندیداهای اصولگرا، آنها را از راهیابی به ریاست جمهوری باز داشته است به طور مشخص این مساله را در انتخابات سال 92 شاهد بودیم. در دوره های دیگر اگر تدبیر درست تری برای كاندیداهای حاضر در صحنه اندیشیده می شد، شاید نتیجه انتخابات به گونه ای دیگر رقم می خورد. در انتخابات ریاست جمهوری 96 این موضوع آشكارا نمود می یابد. اتخاذ برخی تاكتیك های ناصحیح و نامناسب مانند كناركشیدن آقای قالیباف و كاندیداتوری آقای رییسی در این مساله موثر بود.
دیگر آنكه در این جریان كاندیداهایی كه جذابیت بیشتری برای مردم دارند هم به لحاظ ادبیات و هم به لحاظ سوابق انتخاب نشدند، در انتخابات مجلس شورای اسلامی سال 94 این مساله دیده می شود. در واقع كاندیداهایی باید معرفی شوند كه از دیدگاه مردم مطلوبیت داشته باشند. اگر چه مبنای مطلوبیت در نگاه مردم با سیاسیون تفاوت دارد، اما كاندیداهای معرفی شده باید میان مردم از جذابیت خاصی برخوردار باشند. جریان اصولگرا نتوانسته است كاندیدایی را معرفی كند كه از نظر مردم جذابیت و مقوبلیت داشته باشد.

**ایرنا: اصولگرایان در برخی موضوعات همچون برجام با وجود آنكه پای منافع ملی در میان بود، آشكارا رویكردی تخریبگرانه در پیش گرفتند، این موضوع چه اندازه در عدم موفقیت این جریان در كسب آرای مردمی تاثیر گذار بوده است؟
**ایمانی: این مسائل به نوعی از عدم تنظیم رویكردهای سیاسی اصولگرایان نشات می گیرد. آنها در برخی مقاطع زمانی نتوانستند تصویر خوبی از خود نشان دهند. به طور مشخص در موضوع برجام، اصولگرایان با اینكه در مجموع موافق اجرای برجام بودند و این موافقت را با تصویب برجام در مجلس شورای اسلامی اعلام كردند، اما تصویری كه از خود نشان دادند مبین این موضوع نبود. از این رواین گونه برداشت می شد كه اصولگرایان با برجام، ارتباطات بین المللی و پیشرفت كشور سازگاری ندارند. همین موضوع باعث شد كه مردم به این جریان اقبال نداشته باشند.

**ایرنا: آیا می توان گفت عدم توفیق اصولگرایان بیشتر از علل و عوامل درونی این جریان ناشی می شود؟
**ایمانی: خیر. بخشی از این عدم موفقیت ناشی از اتهام ها و تهاجم سنگینی بود كه طرف مقابل به اصولگرایان وارد كرد و از آنها چهره ای ضد دموكراسی، ضد آزادی و آرامش و خشونت طلب ارائه كرد. اصولگرایان در مقابل هیچ برنامه ای برای حمایت از خود نداشتند. در واقع این دلیل عمدتا از بیرون به جریان اصولگرایی وارد شد.

**ایرنا: شما گفتید كه از بیرون جریان اصولگرایی، ضرباتی به آنها وارد شد، آیا این خود اصولگرایان نبودند كه باعث چنین ضرباتی به خود شدند؟
**ایمانی: اصولگرایان در زمینه دفاع از خود، عمكرد ضعیفی داشتند به ویژه در طرح این اتهامات كه آنها را به ضد برجام، ضدپیشرفت كشور و ضد سرمایه داری و ... معرفی می كرد، اصولگرایان نه تنها نتوانستند مواضع خود را به اثبات برسانند بلكه در مقام دفاع از اتهامات وارده نیز به درستی برنیامدند.

**ایرنا: با شرایطی كه اصولگرایان با آن روبرو هستند، آیا وقت آن نرسیده است كه این جریان در رویكرد ها و سیاست های خود بازنگری كند؟
**ایمانی: اصلاحات یك نیاز و ضرورت است كه در همه جریان های سیاسی باید به آن توجه شود و متوقف بر اصولگرایان نیست. اصلاح طلبان نیز با توجه به طیف های مختلف خود، نیازمند بازنگری و اصلاحات هستند. جریان اصلاح طلبی از طیف های سكولار تا طیف هایی كه فقط در روش های سیاسی با اصولگرایان اختلاف دارند را شامل می شود. در عین حال مساله بازسازی و اجماع درونی، امری دائمی و مستمر برای جریان های سیاسی است، اعم از اینكه درون قدرت باشند یا بیرون از قدرت. نباید اینگونه قلمداد شود كه چون فلان جریان خاص توانسته است آرای اكثریت را كسب كند نیاز به بازسازی و اصلاحات ندارد.

**ایرنا: با توجه به صحبت شما و اینكه بازنگری و بهسازی در همه جریان های سیاسی ضرورت دارد، در شرایط كنونی، جریان اصولگرایی به چه تغییرات، بازسازی و بازنگری هایی نیازدارد؟
**ایمانی: اصولگرایان باید در دو سطح این بازنگری را انجام دهند. نخست در سطح مبانی نظری است؛ نوع رابطه بین مردم و حكومت اسلامی، نوع رابطه نخبگان كشور با مردم و رابطه آنها با حكومت و كسانی كه در قدرت قرار دارند، اصولگرایان در این خصوص باید تدبیر بیشتری داشته باشند. در زمینه تشكیلاتی هم برای سازماندهی تشكیلات كه در واقع همه طیف های اصولگرا را در بر می گیرد؛ این جریان باید سازمانی را داشته باشد كه مورد قبول طیف های مختلف اصولگرایی باشد، دارای جامعیت و برنامه مدونِ طولانی مدت باشد نه اینكه فقط به آستانه انتخابات محدود شود.

**ایرنا: با توجه به این موضوع برای این بازنگری ها در آینده چه راهبردی را باید در پیش بگیرند؟
**ایمانی: همانطور كه گفته شد، بازنگری در مبانی با توجه به شرایط زمانی خاص جامعه نیازی است كه در این شرایط، ضرورت آن در جریان اصولگرایی احساس می شود. این به معنای آن نیست كه همه مبانی نظری این جریان نادرست باشد بلكه به معنای آن است كه برخی مبانی با توجه به شرایط خاص جامعه و تغییراتی كه در سطوح مختلف اعم از فرهنگی و طبقات اجتماعی به وجود می آید باید مورد مداقه مجدد قرار گیرد. همچنین آنها باید با توجه به مبانی اعتقادی كه هم مبانی نظری و هم تشكیلاتی نسبت به دین و حكومت اسلامی است بازنگری هایی را انجام دهند.
پژوهشم**3050**1601**خبرنگار: فاطمه دوله **انتشاردهنده : شهناز حسنی
ایرنا پژوهش، كانالی برای انعكاس تازه ترین تحلیل ها، گزارش ها و مطالب پژوهشی ایران وجهان، با ما https://t.me/Irnaresearchهمراه شوید.