توسعه عدالت محور در سایه توانمند سازی بهزیستی و تامین اجتماعی

سازمان تامین اجتماعی یك نهاد بیمه گر و اجتماعی با كاركرد پوشش كارگران حقوق بگیر به صورت اجباری و صاحبان حرفه ها و شغل های آزاد به صورت اختیاری است كه در تیر 1354 هجری خورشیدی شكل گرفت.

این سازمان ساختاری عمومی و غیر دولتی دارد و می كوشد تا به عنوان نهادی كارآمد و پاسخگو، كیفیت زندگی و سطح معیشت و سلامت بیمه شدگان را ارتقا بخشد.

سازمان بهزیستی نیز دیگر نهاد حمایت گر است كه در 24 خرداد 1359 هجری خورشیدی برپایه مصوبه شورای عالی انقلاب و با ادغام 16 سازمان، نهاد، موسسه و انجمن آغاز به كار كرد. این نهاد با یاری همیاری مردم و مسوولان در مسیر پاسداری از ارزش های انسانی تشكیل شد و در جهت حمایت از قشرهای گوناگون گام بر می دارد.

اینك ادامه گفت وگوی پژوهشگر اطلاع رسانی ایرنا را با «حسین نحوی نژاد» معاون امور توانبخشی سازمان بهزیستی و «شهرام غفاری» رییس موسسه عالی پژوهش تامین اجتماعی می خوانیم.

حسین نحوی نژاد معاون امور توانبخشی سازمان بهزیستی با تشریح مهمترین خدمت هایی كه سازمان بهزیستی ارایه می دهد، گفت: در مجموع سازمان بهزیستی چند نوع خدمت برای معلولان ارایه می كند. بخش خدمات توانبخشی پزشكی نخستین خدماتی است كه در آن تلاش می شود، بهترین شرایط جسمی برای فرد فراهم شود و با پیشگیری از انزوای وی او را به میان جامعه باز گرداند. در این مورد چند موضوع اهمیت دارد. نخست كمیسیون های پزشكی است كه دست كم 2 هزار متخصص و كارشناس در آن فعالیت دارند. این گروه باید بر پایه توانمندی و عملكرد معلول و طبقه بندی های بین المللی به فرد رای دهند تا میزان توان و كارایی وی مشخص شود. بدین ترتیب می توان به راحتی درباره نوع خدمتی كه باید به این افراد ارایه شود تصمیم گیری كرد. موضوع دوم وسایل كمك توانبخشی به شمار می رود، به این معنی كه ابزارهای توانبخشی مناسب در اختیار معلولان قرار بگیرد. در این زمینه نیز بخش توانبخشی بر پایه سامانه ای كه نیاز معلولان در آن ثبت می شود، سالیانه نیازها را برطرف می سازد. محور سوم بحث های كلینیكی و توانپزشكی است كه مسوولیت فیزیوتراپی، كاردرمانی، گفتار درمانی و ... را به عهده دارد. این خدمت ها در مركزهای دولتی انجام می شود كه اینك نزدیك بر 500 مركز در كشور این خدمات را ارایه می دهند یا به شكل خرید خدمت صورت می گیرد به این معنی كه فرد به نهادهای غیردولتی مراجعه و سازمان توانبخشی هزینه آن را پرداخت می كند.

وی در ادامه افزود: بخش دوم توانبخشی اجتماعی به شمار می رود و این مهم شامل آموزش هایی است كه در مركزهای روزانه یا تقویت سازمان های مردم نهاد صورت می گیرد. اینك نزدیك به 950 مركز روزانه آموزشی، توانبخشی و حرفه آموزی در كشور مشغول به فعالیت هستند كه حدود 40 هزار معلول كشور از خدمات آنان برخوردار می شوند. در بخش توانبخشی اجتماعی موضوع مراقبت نیز اهمیت بالایی دارد، یعنی معلولانی كه خانواده ای ندارند تا از آنها نگهداری كند و همچنین سالمندان در مركزهای مربوطه نگهداری می شوند. در این زمینه نیز حدود 48 هزار معلول به صورت شبانه روزی تحت مراقبت قرار دارند.

معاون امور توانبخشی سازمان بهزیستی در زمینه مراقبت در منزل و آموزش مراقبان اظهار داشت: كمك هزینه تحصیل از دیگر خدمت های توانبخشی اجتماعی است كه اكنون نزدیك به 20 هزار معلول از این فرصت برای ورود به دانشگاه و ادامه تحصیل استفاده می كنند. كمك های موردی، تامین مسكن، ارایه مستمری و ... نیز نمونه های دیگر از این فعالیت ها به شمار می رود.

نحوی نژاد درباره مهمترین تغییرها و اقدام های مثبتی كه در یكسال گذشته در بخش بهزیستی صورت گرفته است، یادآور شد: مهمترین فعالیت تلاش برای بازنگری در قانون جامع حمایت از معلولان بود كه اكنون در مرحله های پایانی و آماده ارایه به صحن علنی مجلس است و در صورت تصویب زندگی معلولان بهتر از گذشته خواهد شد. نكته دوم موضوع غربالگری برخی اختلال ها همچون اوتیسم و آلزایمر محسوب می شود كه اینك روند اجرای آن آغاز شده است و پزشكان را در تشخیص و اقدام بهنگام یاری می رساند. یكی از دغدغه های دیگر، سه و نیم برابر شدن مستمری معلولان بود كه این امر با همكاری مسوولان امر در بودجه 1396 خورشیدی و برنامه ششم توسعه گنجانده شد. راه اندازی مركزهای نگهداری موقت نیز از دیگر دستاوردهای سال گذشته به شمار می رود.

** سازمان تامین اجتماعی؛ نهادی برخاسته از همبستگی و اتحاد جمعی
شهرام غفاری رییس موسسه عالی پژوهش تامین اجتماعی در ادامه به نقش تامین اجتماعی بر تحقق اقتصاد مقاومتی مقوله اشاره كرد و یادآور شد: در این موضوع كه تامین اجتماعی می‌تواند در تحقق برخی از هدف های اقتصاد مقاومتی نقش مهمی ایفا كند، تردیدی وجود ندارد. تامین اجتماعی در تحقق رشد اقتصادی، عدالت اجتماعی، كرامت انسان به‌ عنوان محور توسعه و سرافرازی ملی نقشی اساسی دارد. به بیانی واضح، مهم‌ترین كاركردهای سازمان تامین اجتماعی در تحقق هدف های اقتصاد مقاومتی شامل «توزیع مجدد درآمدها، افزایش تولید و فعالیت ‌های تولیدی به واسطه تامین آرامش فكری كارفرمایان و بیمه‌شدگان مولد و شاغل در كارگاه‌ها و سرمایه‌گذاری‌های مستقیم در بخش تولید» می شود.

همچنین مدیریت مصرف با پس‌انداز مقداری از درآمد بیمه‌شدگان به‌عنوان حق بیمه با گسترش رفاه اجتماعی و ایجاد امنیت مالی در شرایط بروز مخاطرات اقتصادی و اجتماعی و دوران سالمندی در مسیر دستیابی به آرمان های اقتصاد مقاومتی می كوشد. بدین شكل به منظور تحقق سیاست ‌های اقتصاد مقاومتی مرتبط با تامین اجتماعی ضرورت دارد از ظرفیت ‌های سازمان تامین اجتماعی به ‌عنوان یكی از مهم‌ ترین نهادها در حوزه بیمه‌ای كشور به‌واسطه پوشش نزدیك به 41.4 میلیون تن را در 1394 خورشیدی تحت به شایسته‌ترین شكل بهره برد.

وی در ارتباط با بر اینكه بیمه تامین اجتماعی به چه میزان می‌تواند در كارگشایی از صنایع داخلی اثر گذار باشد،گفت: بیمه‌های اجتماعی به صورت ذاتی از ابعاد مختلفی بر رشد تولید اثر مثبت خواهند گذاشت. نخست آنكه بیمه‌های اجتماعی با تقویت همبستگی اجتماعی و پیوندهای عاطفی و اخلاقی میان افراد جامعه، سرمایه اجتماعی را ارتقا می‌دهد، بنابراین رشد و توسعه فعالیت‌ های اقتصادی را تسهیل می‌بخشد. دوم آنكه به دلیل بهبود كیفیت زندگی بیمه‌شدگان بر انباشت سرمایه انسانی و رشد بهره‌ وری نیروی كار اثر مستقیمی دارند كه این امر به رشد تولید كمك می‌كند. سوم، طرح‌های تامین اجتماعی به‌ویژه مستمری، ذخایری را ایجاد می‌كنند كه تا زمان بازنشستگی، ازكارافتادگی و مرگ زودهنگام اندوخته می‌شود. این ذخیره ها سرمایه‌های ملی انباشته‌شده‌ ای هستند كه می‌توان از آنها در جهت رشد تولید داخلی استفاده كرد. افزون بر آن، سرمایه‌گذاری ذخایر تامین اجتماعی در طرح‌ های زیربنایی بلندمدت كه بازده اجتماعی بالایی دارند، سبب تقویت رشد تولید بخش خصوصی و درنهایت رشد اقتصادی در بلندمدت خواهد شد. در آخر می توان گفت، پرداخت مستمری به بازنشستگان تحت پوشش، ایجاد امنیت درآمدی در دوران سالمندی را به دنبال خواهد داشت و به افراد كمك می‌كند سطح مصرف دوران پیش از بازنشستگی خود را تا میزان زیادی حفظ كنند. این امر از كاهش تقاضا برای كالاها و خدمات در دوران بازنشستگی جلوگیری می كند و بدین ‌ترتیب، تولید با كمبود تقاضا و سپس ركود روبرو خواهد شد.

غفاری با اشاره به اینكه علاوه بر این كاركردهای ذاتی بیمه‌های اجتماعی، سازمان تامین اجتماعی در حمایت از تولیدكنندگان داخلی در شرایط ركود پیشتاز بوده است. بیان داشت: زمانی ‌كه فشار ناشی از تحریم‌ها و ركود اقتصادی در سال‌های گذشته شمار بسیاری از كارگاه و كارخانه‌ها در سطح كشور را به ورطه تعطیلی و ورشكستگی رساند، سازمان تامین اجتماعی با هدف حمایت از تولید، طرح بخشودگی جرایم بیمه‌ای كارفرمایان را اجرا كرد تا با كاهش بدهی‌های كارفرمایی به حمایت از كارآفرینان اقدام كند. افزون ‌بر این، سازمان تامین اجتماعی بنا به ماهیت خود كه بر پایه مشاركت سه ‌جانبه كارفرمایان، بیمه‌شدگان و دولت اداره می‌شود، به دنبال گفت وگو با شریكان اجتماعی خود به‌منظور رفع مشكل ها است.

*گروه اطلاع رسانی
خبرنگار:سیده مریم سیدان**انتشار دهنده: شهربانو جمعه
پژوهشم**9368**2002**9131
ایرنا پژوهش، كانالی برای انعكاس تازه ترین تحلیل ها، گزارش ها و مطالب پژوهشی ایران وجهان، با ما https://t.me/Irnaresearchهمراه شوید.