عملیات قدس4،آزادی دریاچه ام النعاج/ مشاركت سپاه و نیروهای مردمی عراق

به گزارش روزیكشنبه ایرنا،این عملیات پیروزمندانه را بسیجیان ، رزمندگان نیروی زمینی سپاه پاسداران و مجاهدان عراقی كه در قالب تیپ 9 بدر، گرد هم آمده بودند، صورت دادند.
حمله رزمندگان در ساعت 24 روز اول مرداد ماه سال 1364 با رمز «یا محمد رسول‌الله (ص) » در حالی آغاز شد كه هواپیماهای پی.سی.7 عراق روزی یكی دو بار سطح منطقه و دریاچه ام‌النعاج را بمباران می‌كردند، ولی دشمن در زمان عملیات كاملا غافلگیر شد، به گونه‌ای كه بی‌سیم‌چی فرمانده نیروهای عراقی تسلیم نیروهای ایران شد.
دشمن نیز پس از سقوط بخشی از مواضع خود، اقدام به اجرای آتش توپخانه نمود و تردد رزمندگان اسلام را در منطقه با مشكل روبه‌رو ساخت، كه مقاومت نیروهای بسیج و سپاه باعث قطع این گلوله باران شد.
مهم‌ترین عوامل موفقیت این عملیات را می توان، شناسایی دقیق در محور غربی، ارتباط قوی بین نیروهای عمل‌كننده و فرماندهی، توجیه خوب نیروهای عملیاتی، فعال بودن پست شنود، سرعت عمل و هماهنگی مناسب غواصان، هماهنگی مناسب واحد ادوات با نیروهای عملیاتی نام برد.
به نقل از گزارش مركز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس (مركز مطالعات و تحقیقات جنگ) ، ویژگی مهم عملیات قدس 4 در مقایسه با دیگر عملیات‌های قدس (قدس 1، 2، 3 و قدس 5)، بافت و تركیب نیروهای عمل‌كننده در عملیات است.
در این عملیات، یگان عمل‌كننده (تیپ 9 بدر)، به جز فرمانده و برخی كادرهای آن، متشكل از 'نیروهای مجاهد عراقی' بود كه در طول جنگ از عراق اخراج شده و بعضاً خود پناهنده شده بودند. تركیبی از ارتشیان عراق و مجاهدین غیرنظامی كه به لحاظ بینش سیاسی و انگیزه حركت و جهاد مسلحانه، در جبهه حضور یافته بودند، تیپ بدر را تشكیل می‌داد كه قبل از اجرای عملیات قدس 4، پدافند همین منطقه عملیاتی را در هور به عهده داشت.

*** تشكیل تیپ بدر متشكل از مجاهدان عراقی
بر اساس همین گزارش،هرچند در میان صد هزار مهاجر عراقی، تشكیل یك تیپ نمی‌تواند درنظر اول آنچنان قابل توجه به حساب آید، ولی به‌هرحال می‌توان گفت نطفه یك حركت صحیح بسته شد و در صورت دقت و ممارست و ایجاد زمینه‌های مناسب و حذف عوامل بازدارنده، جای امیدواری داشت كه برای آینده انقلاب اسلامی عراق گامی برداشته شده است.
هسته اولیه این تیپ، دو سال قبل از این (1362) در شرق بصره شكل گرفته بود. در آنجا از تعدادی رزمنده مسلمان عراقی گردانی به نام شهید صدر تشكیل شد و در پدافند پاسگاه زید به كار گرفته شد. این گردان زیر امر لشكر ولی‌عصر(عج) قرار داشت. در عملیات خیبر صحبت تشكیل تیپ امام صادق(ع) از این نیروها بود كه مدتی بعد با تیپ امام حسن(ع) ادغام شدند و این تیپ در عمل پایدار نماند.
در عملیات بدر، این نیروها با عنوان گردان‌های شهید صدر در كنار لشكر 25 كربلا، قرارگاه نجف 2 را تشكیل دادند و اقدامات درخور توجهی از آنان مشاهده شد. بعد از عملیات بدر نیز مسئولیت پدافند قسمتی از هور را به عهده گرفتند و در تدابیر بعدی مسئولان سپاه، قرار شد كه تركیب این نیروها با نیروهای قرارگاه رمضان، تیپ بدر را بوجود آورد و عشایر مبارز تحت امر قرارگاه نصرت نیز در چارچوب این تیپ قرار بگیرند.

*** حضور نیروهای كادر سپاه برای انتقال تجربه به مجاهدان عراقی
در این تیپ، كادرهایی از سپاه نیز حضور داشتند كه بیشتر برای انتقال تجربه و نیز جهت استحكام بافت تیپ و قوام تشكیلات آن در كنار مجاهدان عراقی تلاش می‌كردند.
عملیات قدس 4 نخستین تجربه این تیپ در زمینه عملیات محدود به شمار می‌رود كه عملیات موفقی بود.
نیروهای تیپ شامل دو گروه می‌شدند؛ یك گروه نیروهای نظامی متشكل از افسران، درجه‌داران و سربازان عراقی بود كه اوایل جنگ پناهنده شدند، اینها افراد با ایمانی بودند كه بیشتر جنبه نظامی داشتند. گروه دوم نیروهای مردمی بودند كه بیشترشان تحصیلات بالایی داشتند (دانشجو و فارغ‌التحصیل مهندسی و رشته‌های دیگر) و دارای بینش سیاسی خوبی بودند.
فرماندهی تیپ بطور مطلوبی این افراد را با توجه به توانایی‌هایی كه داشتند به كار می‌گرفت.
قرار گرفتن برادران عراقی در رده‌های مسئولیتی با توجه به كیفیت‌های خوبی كه داشتند باعث شد كه خیلی متعهدانه با مسائل برخورد كنند. این كار روی نیروهای بسیجی عراقی نیز مؤثر بود و در هدایت و ارتباط نیرو با مسئولان تأثیر خود را نشان داد. در رده فرماندهان و معاونان گردان هم از برادران مجاهد عراقی استفاده شد كه در عملیات نیز خیلی خوب كار كردند. همین طور واحد اطلاعات و عملیات نیز نقش مؤثر و عملكرد مناسبی در عملیات ایفا كرد.
پس از عملیات بدر، گردان‌های شهید صدر، متشكل از نیروهای مجاهد عراقی كه عملیات موفقی در پاسگاه ترابه انجام داده بودند به اتفاق نیروهای قرارگاه رمضان، تیپ بدر را به فرماندهی شهید اسماعیل دقایقی (از برادران سپاه) تشكیل دادند. این تیپ با ایجاد كمین‌هایی در منطقه كار خود را شروع كرد و یك خط پدافندی تشكیل داد. پس از پدافند در هور، به وجود آوردن حالت تهاجمی به منظور منفعل ساختن دشمن به‌عنوان یك مسئله مهم مطرح شد و به همین دلیل گشت‌رزمی در هور در صدر كارهای این تیپ قرار گرفت.

*** تلفات دشمن
طی چهار روز عملیات، 1 فروند بالگرد،10 فروند قایق، چندین قبضه خمپاره‌انداز و چندین پایگاه شناور منهدم و گردان 2 از تیپ 117 دشمن متلاشی گردید.
علاوه بر آن 5 فروند قایق، شماری دستگاه‌های مخابراتی و تعدادی سلاح سبك و مقداری مهمات به غنیمت رزمندگان اسلام در آمد.
شمار تلفات دشمن در این عملیات 336 كشته ، زخمی و اسیر گزارش شده است.
بزرگترین دستاورد عملیات قدس 4، آزاد‌سازی دهها كیلومتر مربع از منطقه هورالهویزه عراق، دریاچه ام‌النعاج (بزرگترین دریاچه منطقه هور) و 20 پاسگاه آبی دشمن بود.
اجتمام / 1095** 1418
گزارش : رضا رضائی مجد** انتشار : مریم برزآبادی