به گزارش روز یكشنبه گروه علمی ایرنا از ستاد ویژه توسعه فناوری نانو ریاست جمهوری،عادات نامطلوب غذایی در شیوه زندگی كشورهای در حال توسعه از جمله ایران، علاوه بر اینكه تهدیدی برای سلامتی كودكان و نوجوانان محسوب می‌شود، سایر افراد را هم در معرض ابتلا به انواع بیماری‌ها قرار می‌دهد.
در دنیای امروز كه كار و تحصیل بیش از پیش مورد توجه اقشار مختلف جامعه به‌ویژه زنان و جوانان قرار گرفته است، فرصت آشپزی بسیار محدود شده و مصرف غذاهای آماده رواج یافته است. این روزها یكی از راه‌های آسان برای تهیه غذا، استفاده از كنسرو آن‌هاست. مطالعات محققان حوزه غذا و دارو نشان می‌دهد كه استفاده از غذاهای كنسرو شده در بلندمدت باعث ایجاد مشكلات متعددی در انسان می‌شود. برخی از این مشكلات به استفاده از مواد خطرناك در تولید قوطی‌های كنسرو برمی‌گردد.
دكتر هادی میرزاجانی با اشاره به ماده خطرناك بیسفنول A به‌عنوان یكی از مواد پركاربرد در تولید قوطی‌های كنسرو گفت: این كار تحقیقاتی با هدف پایش غلظت ماده خطرناك بیسفنول A در غذاهای كنسرو شده و نوشیدنی‌های موجود در ظروف پلاستیكی بوده است. روش‌های ارائه شده قبلی به آزمایشگاه‌های بسیار مجهز نیاز دارند و بسیار هزینه‌بر هستند. همچنین از بازه تشخیص و دقت بالایی نیز برخوردار نیستند. بنابراین در این كار تحقیقاتی تلاش كردیم تا با طراحی و ساخت یك زیست نانوحسگر ارزان و سریع، مشكلات روش‌های قبل در شناسایی این ماده خطرناك را مرتفع كنیم.
وی از هزینه بسیار پایین این حسگر به‌عنوان یك نكته جالب توجه یاد كرد و افزود: هزینه ساخت این حسگر، حتی در ابعاد آزمایشگاهی در حدود 30000ریال است كه اگر به تولید انبوه برسد، قطعاً كمتر نیز خواهد شد. مورد مهم دیگر تجهیزات مورد نیاز برای ساخت این حسگر است. با توجه به فرآیند ساخت پیشنهادی، كل تجهیزات اولیه برای ساخت حسگر با مبلغی بالغ بر 200 میلیون ریال قابل تأمین است. استفاده از این روش ساخت نیز به حساسیت بسیار بالا و زمان آشكارسازی بسیار پایین در حد 20 ثانیه منجر شده است.
میرزاجانی استفاده از فناوری نانو را یكی از دلایل اصلی بالا بودن دقت این حسگر دانست و افزود: در ساختار این حسگر از آپتامر به‌عنوان مولكول پروب استفاده شده است. آپتامرها ساختارهای نانومتری هستند كه از یك طرف به سطح الكترود حسگر متصل می‌شوند و طرف دیگر در داخل محلول حاوی ماده شیمیایی شناور می‌شوند. برای یك حسگر با كاربرد خاص، آپتامرها می‌توانند طوری انتخاب شوند كه دارای قابلیت اتصال و گزینش پذیری بالایی نسبت به یك مولكول خاص باشند.
حسگر ساخته شده دارای محدودیت آشكارسازی (Limit of Detection) aM 152/93 ، بازه خطی fM 1 تا pM 10 و مدت‌زمان آشكارسازی 20 ثانیه است.
بیسفنول A در حجم زیادی برای تولید پلاستیك‌های پلی كربنات و رزین‌های اپوكسی مورد استفاده در محصولات پلاستیكی، دیواره قوطی‌های كنسرو، ظروف غذا و نوشیدنی‌ها و اسباب‌بازی مورد استفاده قرار می‌گیرد. در غذاهای كنسرو شده این ماده به‌راحتی می‌تواند وارد مواد غذایی موجود در قوطی شده و موجبات اختلال در سیستم غدد درون‌ریز را فراهم كند.
این تحقیقات حاصل تلاش‌های دكتر هادی میرزاجانی- دانش‌آموخته مقطع دكترای دانشگاه صنعتی سهند تبریز- دكتر اسماعیل نجفی اقدم و دكتر حبیب بدری قوی فكر- اعضای هیأت علمی دانشگاه سهند تبریز- است. همچنین همكارانی از دانشگاه تنسی آمریكا در این طرح همكاری داشته‌اند. نتایج این كار در مجله Biosensors and Bioelectronics با ضریب تأثیر 7/780 (جلد 89، سال 2017، صفحات 1059 تا 1067) منتشر شده است.
علمی**1023**1440
تنظیم:ابوالقاسم تیموری** انتشار: گلشن
تهران- ایرنا-محققان دانشگاه صنعتی سهند تبریز و دانشگاه تنسی آمریكا موفق به ساخت یك نانوحسگر زیستی شدند كه می‌تواند نوعی ماده خطرناك موجود در غذاهای كنسرو شده را فقط در مدت زمان 20 ثانیه با دقت بالایی شناسایی كند.
