كارگران خوزستان بر مدار 50 درجه/ خلاء قانون كار در مناطق گرمسير

هفتم مرداد ماه امسال يك كارگر 55 ساله در كارخانه آلومينيوم سازي مسجدسليمان ساعت 16 هنگام كار در اوج گرما به دليل توقف عملكرد قلب و ريه جان خود را از دست داد.
يك كارگر 31 ساله نيز ساعت 16 دوشنبه 19 تير ماه امسال براثر گرمازدگي در يك كوره آجرپزي در حاشيه شهر كوت عبدالله شهرستان كارون در جنوب اهواز كشته شد و در تيرماه سال گذشته نيز نيز يك كارگر ساختمان بر اثر گرمازدگي در اهواز درگذشت.
خرداد ماه و تيرماه 95 اهواز هشت روز و در سال جاري نيز 24 روز دماي 49 درجه و بالاتر را تجربه كرده است.
تابستان هاي گذشته، ساعت كار اداري در خوزستان با كاهش همراه بوده است كه استانداري طي مصوبه اي زمان پايان كار ادارات را در روزهايي كه دما 49 درجه سانتيگراد و بيشتر از آن مي رسد ساعت 13 اعلام كرده است.
از 22 خرداد امسال كه ستاد بحران خوزستان كاهش ساعت اداري را اجرايي كرده، در 34 روز گرم، زمان كار اداري كاهش يافته است اگر چه شريعتي استاندار خوزستان پارسال تاكيد كرده بود كه اين مصوبه براي همه كارگران و كارمندان استان لازم الاجراست اما هيچگاه شامل كارگران نشده و كارمندان تنها مخاطب ستاد بحران بوده اند.
مدير كل مديريت بحران استانداري خوزستان در اين باره مي گويد: تعطيلي در ساعت 13 تنها شامل قسمت هاي اداري است و ستاد بحران نمي تواند كارخانجات و شركت ها را كه جزو بخش خصوصي هستند در شيفت توليد تعطيل كند.
كيامرث حاجي زاده مي افزايد: اطلاعيه ستاد بحران در زمينه كاهش ساعت اداري صرفا با هدف صرفه جويي در مصرف برق بوده است.
وي اظهار مي كند: وظيفه اداره كل مديريت بحران در زمان بالا رفتن دما اطلاع رساني و آموزش و هشدار به شهروندان است كه اين اقدام انجام شده و اگر كسي به اين مساله عمل نمي كند، ما مقصر نيستيم.
حاجي زاده تاكيد مي كند: تعطيلي و تغيير ساعت كاري كارگران جزو وظيفه ذاتي ستاد بحران نيست و اداره كار و بهداشت بايد در اين زمينه ورود كنند.
وي همچنين مي گويد: تا كنون نامه اي از خانه كارگر براي تغيير شرايط كاري كارگران در زمان افزايش دما نداشتيم.

*كارگران بحران
يكي از كارگران كارخانه فولاد مصوبه ستاد بحران استان را تنها به نفع كارمندان مي داند و مي گويد: اين مصوبه براي كارمندان كه در زير كولر كار مي كنند اجرا شده اما نسبت به كارگراني كه در حين كار بيهوش و يا خون دماغ مي شوند و جانشان در خطر است اجرائي نشده است.
او كه خواست نامش فاش نشود اظهار مي كند: حتي اگر بپذيريم كه تعطيلي مكرر با تداوم گرما غيرممكن است، اما راه هاي جايگزين ديگري براي كاهش فشار بر كارگراني كه در دماي بالا مجبور به كار هستند وجود دارد تا لااقل زندگي معمولي اين كارگران به بحران كشيده نشود.
همچنين دبير اجرايي خانه كارگر خوزستان پيش از اين از شوراي سلامت استان خواسته بود با توجه به اينكه فعاليت و كار كارگران در دماي بالا سلامت آنان را به خطر مي اندازد لازم است موضوع تعطيلي كارگران در دماي بالا را طرح و بررسي كنند.
آقايار حسيني گفته است: گرماي شديد در خوزستان آمار حوادث كار را بالا برده و كاهش دقت، افزايش ضريب حوادث و افزايش تلفات كارگران را در پي داشته همچنين كار در گرماي شديد باعث تحليل رفتن قواي جسمي، پيري زودرس و افزايش مرگ و مير كارگران در دوران بازنشستگي مي شود.

*بازوي مشورتي اختيار ندارد
با اينحال معاون فني مركز بهداشت خوزستان اگر چه مدعي است كه اين مركز بازوي مشورتي ستاد بحران است اما مي گويد: وظيفه مركز بهداشت توصيه و آموزش به شهروندان در زمان گرم شدن هواست و وظيفه اي در قبال شرايط كاري كارگران و تعطيلي آنها ندارد.
ناصر ضيغمي اظهار مي كند: ما تصميم گيرنده نيستيم و اين مساله از اختيارات ستاد بحران استان است و فقط در زماني كه طرف مشورت قرار بگيريم، پاسخ مي دهيم.
اين عضو دبيرخانه شوراي سلامت استان همچنين از آمار كارگران خوزستاني كه در تابستان دچار گرمازدگي شده اند اظهار بي اطلاعي مي كند و مي افزايد: سلامت و صيانت از كارگران از وظايف اداره كار است.

*يك ميليون كارگر در انتظار عدالت
در خوزستان 900 هزار نفر شاغل مشمول تامين اجتماعي هستند.
فعالان كارگري معتقد هستند بر اساس ماده 7 قانون نحوه جلوگيري از آلودگي هوا در شرايط بحران، دانشگاه علوم پزشكي با همكاري محيط زيست و وزارت كشور بايد نسبت به تعطيلي كارگران و كارمندان اقدام كند؛ اگرچه مشكل اين است كه قانون در اينجا صراحتا به افزايش دما اشاره نكرده و همين مساله باعث شده، گرما مورد غفلت قرار گيرد.
ماده 41 قانون كار همچنين تعيين حقوق كارگران را بر اساس مناطق مختلف و شرايط آب و هوايي عنوان كرده كه اين ماده قانوني نيز رعايت نشده است.
مديركل تعاون، كار و رفاه اجتماعي اما مي گويد: در قانون، كار در شرايط گرماي شديد پيش بيني نشده و هيچ قانوني در زمينه تغيير شرايط و يا كاهش ساعت كار در دماي بالا و مناطق گرمسيري وجود ندارد.
سيد نور محمدپور مي افزايد: بخشنامه اي كه از سوي ستاد بحران استانداري ابلاغ مي شود، براي صرفه جويي در مصرف برق و كاهش ساعت كار كارمندان است و ما حتي در شرايط گرد و غبار دستورالعمل و يا شيوه نامه و قانوني نداريم كه كارگاه هاي خصوصي را مجبور به تعطيلي و يا كاهش ساعت كاري كارگران كند.
وي اضافه مي كند: قانون كار تنها مشاغل سخت و زيان آور را پيش بيني كرده كه براي آنها 36 ساعت كار در نظر گرفته است و در خوزستان نيز برخي مشاغل را در اين دسته قرار داده ايم.
محمدپور تغيير در زمان كار كارگران هنگام افزايش دما را مستلزم تصويب قوانين و اصلاح قانون كار مي داند و مي گويد: تصويب راهكار و تغيير در شرايط كار كارگران در مناطق گرمسير نيازمند ورود نمايندگان مجلس به اين موضوع و بررسي كارشناسي است.
به گفته وي، مشاغلي كه خطر جاني و بيماري براي كارگران را به دنبال دارد بايد در شوراي عالي حفاظت فني مطرح و درباره آنها تصميم گيري شود.
محمدپور اظهار مي كند: كاهش و يا تغيير ساعت كاري براي واحدهاي صنعتي و كارگاهي از اختيارات بخش خصوصي است كه مدعي هستند با تعطيلي متضرر مي شوند به طوري كه اين واحدها براي زمان هاي گرد و غبار نيز مطالبه خسارت مي كنند.
وي اذعان كرد: همه قبول دارند كه كار در دماي 51 درجه براي برخي مشاغل كه در فضاي باز هستند و يا كاركنان كوره هاي ذوب و پتروشيمي ها بسيار سخت و طاقت فرساست بنابراين نياز است كه اين موضوع به صورت كارشناسي بررسي شود تا هم جان كارگران حفظ شود و هم واحدهاي توليدي متضرر نشوند.

*خلاءقانوني براي گرمسيرها
عضو كميسيون اجتماعي مجلس شوراي اسلامي همچنين معتقد است: قانوني براي كارگران مناطق گرمسير وجود ندارد و نوعي خلاءقانوني در اين زمينه مشاهده مي شود.
علي ساري با اشاره به اينكه اهواز عنوان گرم ترين شهر جهان را در روزهاي اخير داشته، تاكيد مي كند: دماي بالا در خوزستان بايد به عنوان يك فاكتور محيطي كه قابل حذف و تغيير نيست مورد توجه قرار گيرد.
نماينده اهواز، كارون، باوي و حميديه در مجلس شوراي اسلامي، با بيان اينكه بايد از تمام ظرفيت هاي قانوني خود استفاده كنيم، وعده مي دهد كه بهبود شرايط كاري كارگران خوزستاني را در كميسيون هاي مجلس طرح كند.
ساري همچنين تصريح مي كند: آمارها نشان مي دهد كه در صورت عدم علاج اين مساله انسان هاي بيگناه صرفا براي تامين روزي، جان خود را از دست مي دهند بنابراين بايد از سوي متوليان حقوق اين افراد تضمين شود.

*كارگران گرمترين شهر دنيا
خوزستان، دومين استان صنعتي كشور، هميشه يك استان گرم و با شرايط متفاوت آب و هوايي بوده است.
اهواز كه تا كنون 2 بار لقب آلوده ترين شهر جهان را كسب كرده، امسال عنوان گرم ترين شهر جهان را نيز دريافت كرده است. با اين حال مسئولان ابايي ندارند كه توپ را به زمين ديگران بيندازند و بگويند هنوز هيچ قانون و يا بخشنامه اي براي نجات جان كارگران استان هاي گرمسير در كار نيست.
7151/6064
خبرنگار: نادره وائلي زاده** انتشار دهنده: كبري آقازري