كارنامه دولت یازدهم درپارس جنوبی؛ برابری تولیدگازبا قطرپس از 12 سال

به گزارش روز سه شنبه ایرنا، با روی كار آمدن دولت یازدهم، روند توسعه فازهای پارس جنوبی شتاب گرفت زیرا با توجه به مشترك بودن این میدان بزرگ گازی و تولید حداكثری قطر از پارس جنوبی، ضرورت توسعه شتابان بزرگترین میدان گازی دنیا، بیش از پیش احساس می شد.
بر این اساس، اولویت بندی فازهای پارس جنوبی در دولت یازدهم سبب تسریع در روند اجرای پروژه های در دست اجرا در میدان عظیم گازی پارس جنوبی شد.
با تصمیم وزارت نفت در سال 1392، پنج فاز 12، 15، 16، 17 و 18 كه نسبت به سایر فازها پیشرفت بیشتری داشتند در اولویت اصلی و سایر فازها در اولویت بعدی قرار گرفتند.
در نتیجه این تصمیم، توسعه فازهای پارس جنوبی تسریع و فازهای مختلف این میدان برگ گازی، یكی پس از دیگری تكمیل شد و به بهره برداری رسید.
تخمین زده می شود با توسعه كامل فازهای پارس جنوبی ضمن تامین پایدار نیاز كشور به انرژی، سالانه ١١٢ میلیارد دلار درآمد عاید كشور شود.
میدان گازی پارس جنوبی، یكی از بزرگترین منابع گازی جهان است كه روی خط مرزی مشترك ایران قرار دارد؛ مساحت این میدان 9700 كیلومتر مربع است كه سهم متعلق به ایران 3700 كیلومتر مربع وسعت دارد. ذخیره گاز این بخش از میدان 14 تریلیون مترمكعب به همراه 18 میلیارد بشكه میعانات گازی است كه حدود هشت درصد از كل گاز دنیا و نزدیك به نیمی از ذخایر گاز كشور را شامل می شود.

**عقب ماندگی ایران از قطر در پارس جنوبی در دولت سابق
از جمله دغدغه های ایران در سال های گذشته، تولید حداكثری قطر از پارس جنوبی و از دست رفتن فرصت برداشت از این میدان مشترك توسط ایران بوده است.
با توجه به اینكه به دلیل شرایط فیزیكی، امكان مهاجرت گاز این میدان مشترك به كشور قطر وجود دارد، كارشناسان نسبت به لزوم توسعه هرچه سریعتر بخش ایرانی این میدان تاكید داشتند.
میدان گازی پارس جنوبی (در قطر، گنبدشمالی نامیده شده است) در سال 1971 كشف و در سال 1991 نخستین بار قطر برداشت گاز را از این میدان آغاز كرد؛ گاز تولیدی این میدان با تشكیل شركت گاز مایع قطر به ال.ان.جی تبدیل و محموله های ال.ان.جی به خارج صادر می شود.
به گزارش شركت نفت وگاز پارس، توسعه میدان گازی پارس جنوبی كه یكی از مهم‌ترین میدان‌های مشترك ایران است در سال‌های اخیر بیش از گذشته مورد توجه دولتمردان و سیاست‌گذاران كشور قرار گرفت.
تا پیش از آغاز به‌كار دولت یازدهم توسعه این میدان در قالب 10 فاز به بهره‌برداری رسیده بود و پیگیری‌ها برای توسعه 14 فاز ادامه داشت.
تشدید تحریم‌ها و كند شدن روند تامین تجهیزات، سوء مدیریت‌ها و برهم خوردن نظم زمان‌بندی بخش‌های توسعه‌ای، تعلل برخی پیمانكاران در آغاز به كار، اولویت‌ بندی نكردن و متمركز كردن امكانات و ظرفیت‌ها برای به تولید رساندن همزمان همه فازها از دلایل اصلی تاخیر در توسعه این میدان مشترك بود.
این شرایط در حالی در سمت ایران جریان داشت كه قطر تولید خود را با پیشی گرفتن 10 ساله از ایران به مرز 570 میلیون مترمكعب گاز در هر روز رسانده بود و ایران با میزان تولید حدود 270 میلیون مترمكعب از این مخزن مشترك و فازهای نیمه توسعه‌یافته، در بهره‌برداری از یكی از مهم‌ترین میدان‌های مشترك منطقه عقب مانده بود.

**اولویت بندی فازهای پارس جنوبی با آغاز به كار دولت یازدهم
اهمیت این موضوع سبب شد تا دولت یازدهم توجه خاصی را به طرح‌های توسعه میدان مشترك پارس جنوبی معطوف كند و با وجود تشدید تحریم‌ها به‌ویژه در 2 سال نخست كار دولت، حداكثر تلاش خود را برای پیشرفت پروژه‌ها و برداشت بیشتر گاز از این میدان مشترك برای توسعه آن به كار گیرد.
نخستین گام در این راستا متمركز كردن امكانات موجود برای به بهره‌برداری رساندن هرچه سریعتر فازهای نیمه‌كاره بود كه در این زمینه فازهای 12، 15، 16، 17 و 18 با توجه به میزان بیشتر پیشرفت فیزیكی، در اولویت‌های توسعه قرار گرفتند.
متمركزسازی ظرفیت‌های موجود برای بهره‌برداری هر چه سریعتر از پنج فاز اولویت دار این میدان، سبب تزریق رونق اقتصادی به مجموعه صنایع مربوطه در كشور از صنایع لوله‌سازی تا تامین سكوها و دكل‌های بزرگ دریایی شد.
ابعاد گوناگون فعالیت‌های اجرایی در توسعه میدان پارس جنوبی و انجام پروژه‌های مختلف در زنجیره تولید گاز طبیعی از اعماق چندهزاری متری كف دریا تا نصب و احداث سكوهای دریایی، اجرا و نصب خطوط لوله زیردریایی، ساخت و احداث پالایشگاه‌های عظیم گازی و تأسیسات جانبی آن، خیل عظیم صنایع مختلف داخلی را در اقصی نقاط مختلف كشور به حركت درآورد و پیمانكاران داخلی و نیروهای انسانی متخصص و ماهر را مشغول به كار كرد و این رونق اجرای پروژه‌های توسعه‌ای در فازهای مختلف میدان پارس جنوبی به نمود وضعیت توسعه اقتصادی كشور تبدیل شد.

**تحقق اقتصاد مقاومتی در پارس جنوبی
این اقدامات سبب شد تا در پارس جنوبی اقتصاد مقاومتی به معنای واقعی محقق شود. تولید روزانه گاز كه در میدان گازی پارس جنوبی در ابتدای شروع به كار دولت یازدهم در حدود 270 میلیون مترمكعب در روز بود، با تكمیل و راه‌اندازی فازهای 12، 15 و 16 و بخشی از فازهای 17 و 18 تا یكسال پیش به 430 میلیون مترمكعب در روز رسید و در یكسال اخیر نیز با تكمیل فازهای 19، 17، 18، 20 و 21 كه به عنوان فازهای توسعه‌ای اولویت دوم مشخص شده بودند، این رقم به 570 میلیون مترمكعب در روز رسید و ایران پس از 12 سال در تولید گاز از میدان گازی پارس جنوبی با قطر برابر شد.
دستیابی به ظرفیت برابر برداشت از میدان مشترك پارس جنوبی در مقابل كشور همسایه با پشت سرگذاشتن میزان ظرفیت تولید روزانه 570 میلیون مترمكعبی كه خود رشد ظرفیت تولید به میزان تقریبی 300 میلیون مترمكعب را نسبت به مجموع ظرفیت محقق شده قبل از مرداد 92 در برداشته، یكی از دستاوردهای مهم دولت یازدهم است.

**شكسته شدن ركورد تولید در پارس جنوبی
مجموع میزان تولید گاز از میدان مشترك پارس جنوبی از بدو شروع پروژه‌های توسعه‌ای تا قبل از دولت یازدهم به میزان 596 میلیارد مترمكعب بوده، در حالی كه تنها در دولت یازدهم 516 میلیارد مترمكعب برداشت از میدان محقق شده است.
بدین ترتیب، تولید چهار سال اخیر معادل كل تولید 12 سال ماقبل آن بوده است. ارزش این افزایش تولید حاصله طی چهار سال اخیر بالغ بر 50 میلیارد دلار است.
در این میان، 155 میلیارد و 200 میلیون مترمكعب تولید گاز در سال 95 صورت گرفته كه با ثبت این رقم، ركورد تولید سالانه گاز از پارس جنوبی شكسته شد.
در سال 94 میزان تولید یك ساله گاز از پارس جنوبی 131 میلیارد و 500 میلیون مترمكعب بود كه این رقم با افزایش 23 میلیارد و 700 میلیون مترمكعبی، در سال 95 به 155 میلیارد و 200 میلیون مترمكعب رسید و موجب شد تا تولید تجمعی گاز از سوی ایران از این میدان مشترك گازی به 516 میلیارد مترمكعب در چهار سال اخیر و یك میلیارد و 112 میلیون مترمكعب در طول عمر این میدان در طرف ایرانی برسد.

**كاهش مصرف سوخت مایع در نیروگاه‌ها
یكی دیگر از نتایج افزایش ظرفیت‌های تولید گاز در پارس جنوبی را می‌توان در حذف نگرانی از تأمین گاز بخش خانگی دانست.
تركمنستان در ابتدای فصل سرمای سال گذشته در حركتی به دور از اخلاق های تجاری و انسانی، گاز صادراتی به ایران را قطع كرد. اگرچه این قطع صادرات گاز بدون هرگونه اطلاع قبلی به ایران بود اما با تكیه بر افزایش ظرفیت‌های تولیدی كه در میدان گازی پارس جنوبی صورت گرفته بود، توانستیم زمستان 95 را بدون نگرانی از تأمین گاز بخش خانگی سپری كنیم.
تخصیص بیشتر گاز به واحدهای نیروگاهی و صنایع كه سبب كاهش مصرف سوخت مایع در این واحدها شد نیز از دیگر دستاوردهای توسعه‌ای پارس‌جنوبی در سال‌های اخیر به خصوص یك سال گذشته به شمار می‌رود. در حالی كه در سال 92 میزان 45 درصد سوخت مایع و 55 درصد گاز در نیروگاه‌ها مصرف می‌شد، این عدد در سال 95 به 88 درصد مصرف گاز و 12 درصد سوخت مایع رسید.
مصرف 45 درصدی سوخت مایع در نیروگاه‌های كشور به معنای سوزاندن حدود 18 میلیارد دلار ارزش معادل سوختی بود كه می‌توانست به جای سوختن در كوره‌های نیروگاهی به صادرات و درآمدزایی سالانه 18 میلیارد دلاری برای كشور تبدیل شود.
به عبارتی با رساندن مصرف 45 درصدی سوخت مایع به 12 درصدی در نیروگاه‌ها، امكان حدود 13 میلیارد دلار درآمدزایی سالانه با تخصیص سوخت مایع مصرفی نیروگاه‌ها به صادرات فرآورده‌های نفتی فراهم شد.
پیش‌بینی شده با تكمیل توسعه فازهای باقی مانده میدان گازی پارس‌جنوبی، امكان تخصیص 100 درصدی گاز به نیروگاه‌ها و صنایع و حذف سوخت مایع از سبد مصرف سوخت آنها محقق شود.

**قفل تولید نفت لایه نفتی پارس جنوبی باز شد
برداشت از لایه‌های نفتی پارس جنوبی نیز كه به یك آرزو برای كشور تبدیل شده بود، در یكسال اخیر محقق شد. با به كارگیری یك شناور پالایشی (FPSO) و تكمیل نصب تجهیزات سرچاهی و خطوط لوله انتقال، شاهد آغاز تولید نفت از لایه نفتی پارس جنوبی در اسفندماه سال 95 بودیم. طرح توسعه لایه نفتی پارس‌جنوبی با ظرفیت تولید 25 هزار بشكه نفت در روز با حضور رییس جمهوری در فروردین ماه سال جاری به بهر‎ه برداری رسید.
در عمل می‌توان گفت قفل تولید از لایه نفتی در یك سال اخیر و در دولت یازدهم باز شد. طرح مستقل لایه‎های نفتی پارس جنوبی از معدود طرح‎های توسعه‎ای است كه به صورت مستقیم از سوی شركت ملی نفت ایران اجرایی شد كه با باز تعریف اهداف پروژه و در اولویت قرار گرفتن آن سرانجام به آرزوی برداشت نفت از لایه نفتی جامه عمل پوشانده شد و به این ترتیب تولید آزمایشی در لایه نفتی، 29 اسفندماه سال گذشته همزمان با سالروز ملی شدن صنعت نفت آغاز شد.

**امضای قرارداد فاز بلاتكلیف پارس جنوبی
همچنین فاز 11 پارس جنوبی كه مرزی ترین فاز این میدان مشترك و تنها فازی است كه هیچ اقدام عملی برای توسعه آن انجام نشده بود، در دولت یازدهم و تیرماه سال جاری، قرارداد توسعه آن با كنسرسیومی متشكل از شركت توتال فرانسه، سی.ان.پی.سی ( CNPCI) چین و پتروپارس ایران به امضا رسید.
امضای قرارداد توسعه فاز 11 پارس جنوبی نوید درآمدزایی 80 میلیارد دلاری برای ایران را از این فاز مرزی میدان مشترك پارس جنوبی در طی 20 سال آینده داد. مقرر شده است با تولید 56 میلیون مترمكعب گاز غنی در هر روز از این فاز، شاهد درآمد 10 میلیون دلاری ایران در هر روز از میانه سال 1399 باشیم.

** 5 میلیارد دلار درآمد اضافه در یك سال اخیر
در مجموع در طی یك سال اخیر با تكمیل و بهره‌برداری از فازهای 17، 18، 19، 20 و 21 میدان گازی پارس جنوبی و تحقق تولید روزانه حدود 25 هزار بشكه نفت خام از لایه نفتی پارس جنوبی، حدود 5 میلیارد دلار درآمد بیشتر علاوه بر درآمدهای دیگر فازهای در مدار بهره‌برداری میدان مشترك پارس جنوبی عاید كشور شده است. این درآمدزایی در فازهای بهره‌برداری شده در طی یكسال اخیر، روزانه بیش از 30 میلیون دلار است.
میدان گازی پارس جنوبی به عنوان قطب انرژی كشور، هم‌اكنون بزرگ‌ترین كانون توسعه صنعتی و موتور اصلی توسعه اقتصادی ایران محسوب می‌شود كه علاوه بر پایان بخشیدن به سال‌های بحرانی تأمین تقاضای زمستانی گاز كشور، می‌تواند راه ورود ایران را به صحنه تجارت جهانی گاز و نقش‌آفرینی موثرتر در این عرصه فراهم كند.


برای آگاهی از آخرین اخبار اقتصادی ایران و جهان با كانال اقتصادی ایرنا در تلگرام همراه شوید:
IRNAeco@
https://t.me/irnaeco
اقتصام**2022**1561** تنظیم: میثم طاهری*انتشار:مژگان توانا