در ادامه اين گزارش آمده است: دامنه اين تبليغات پزشكي در دنياي مجازي، طيف زيادي از خدمات را دربرمي گيرد؛ از خدمات آرايشي و بهداشتي گرفته تا حتي عمل‌هاي جراحي. نكته قابل تامل اينجاست كه هيچ نظارت جدي هم روي تبليغات فضاي مجازي وجود ندارد.
اين تبليغات علاوه بر اين كه به اقتصاد ملي ضربه مي‌زند و موجب پديد آمدن اشتغال كاذب مي‌شود، در سطحي بالاتر موجب خواهد شد سلامت جامعه هم به خطر بيفتد. بسياري از خدمات پزشكي تبليغ شده در فضاي مجازي از سوي افراد غيرمتخصص انجام مي‌شود كه مي‌تواند بيمار را بيمارتر كند.
تبليغات فضاي مجازي، همه گروه‌هاي جامعه را تحت‌تاثير قرار مي‌دهد. هر فردي با هر سطح تحصيلاتي ممكن است تحت‌تاثير تبليغات پزشكي قرار بگيرد. دقيقا به همين دليل است كه در همه جاي دنيا، تبليغ مستقيم و غيرمستقيم خدمات پزشكي ممنوع است؛ مثلا تصور كنيد هر روز در مسير كارتان، با انبوهي از تبليغات عمل‌هاي زيبايي مواجه شويد. همين اتفاق بظاهر ساده مي‌تواند رگ خواب خيلي‌ها را به دست آورد تا راضي شوند تنشان را به تيغ جراحي بسپارند.
**چرا تبليغات پزشكي ممنوع است؟
بحث بر سر اين نيست كه فرد تا چه حد مي‌تواند خويشتندار باشد و در مقابل تبليغات وسوسه‌انگيز تبليغات عمل‌هاي زيبايي مقاومت كند، بلكه بحث بر سر اين است نبايد كلا فرصتي پيش بيايد تا فردي در مقابل اين تبليغات فريبنده قرار بگيرد.
بخصوص نوجوانان و جوانان، بيشتر از ساير گروه‌هاي جامعه در معرض تبليغات پزشكي در فضاي مجازي قرار دارند. اگر تا ديروز فقط تبليغات پزشكي، محدود به بيلبوردها و پلاكارد‌ها مي‌شد، اما حالا رفته رفته، بساط اين تبليغات به فضاي مجازي كشيده شده است.
اين‌كه فردي به خود اجازه مي‌دهد بدون داشتن دانش تخصصي در حوزه سلامت، در فضاي مجازي جولان دهد و در عرصه تبليغات پزشكي فعاليت كند، نشان‌دهنده ضعف نظارت‌ها در فضاي مجازي است.
علاوه بر فضاي مجازي، تبليغات حوزه پزشكي در شبكه‌هاي ماهواره‌اي نيز قوز بالاي قوز شده است. انواع و اقسام فرآورده‌هاي دارويي و همچنين خدمات پزشكي در شبكه‌هاي ماهواره‌اي تبليغ مي‌شود و جالب اينجاست كه فرد سفارش دهنده آگهي، شماره تلفن داخلي كشور را در تبليغاتش اعلام مي‌كند. يعني هويت فرد تبليغ دهنده هم كاملا معلوم است، اما با اين حال، تاكنون هيچ برخورد قطعي با اين گونه تبليغات گمراه‌كننده صورت نمي‌گيرد.
**مشتي نمونه خروار
به‌دليل سود بالاي تبليغات در حوزه پزشكي و نبود نظارت‌هاي جدي، خيلي‌ها وسوسه مي‌شوند دل به دريا بزنند و از اين آب گل آلود ماهي بگيرند. انبوه سايت‌هاي تبليغي و كانال‌ها و صفحات مجازي بخوبي مويد اين قضيه است كه رقابت در اين حوزه غيرقانوني، حسابي داغ است؛ به طور مثال، يكي از كانال‌هاي فعال در دنياي مجازي، حدود 500 هزار عضو دارد و به تبليغ كالاهاي سلامت محور مي‌پردازد، در حالي كه منشا توليد يا واردات اين محصولات تبليغ شده در كانال‌ها معلوم نيست.
در يكي از سايت‌هاي پربازديد در فضاي مجازي، تبليغات حوزه سلامت به راحتي چند كليك انجام مي‌شود. با يكي از آگهي‌دهنده‌ها كه حرف مي‌زنيم، شامپويي جادويي را تبليغ مي‌كند كه به قول خودش مي‌تواند به فاصله دو ماه، موهاي پرپشتي به ارمغان بياورد.
قيمت محصولش را 200 هزار تومان اعلام مي‌كند. وقتي از او مي‌پرسم اين شامپوها مجوز بهداشتي دارد يا نه، با اعتماد به نفس كامل مي‌گويد: اين شامپوها در سازمان غذا و داروي كشور آمريكا تائيد شده است و بابت مصرف آنها، خيالتان راحت باشد.
يكي ديگر از شركت‌هاي مشهور كه تبليغاتش در بيلبوردهاي شهري هم ديده مي‌شود، محصولات لاغري را به فروش مي‌رساند. روال كار به اين شكل است كه مخاطب، شماره تلفن را وارد مي‌كند سپس اين شركت به خريدار زنگ مي‌زند. از اپراتور اين شركت درباره سلامت اين محصول لاغري مي‌پرسم، او از اين محصول به عنوان «معجون قرن» ياد مي‌كند و مي‌گويد: از عصاره چاي سبز به همراه برخي مواد معدني، يك محصول طبيعي درست شده كه مي‌تواند ماهانه حداقل 12 كيلوگرم از وزن را كم كند.
**ادعاهاي غيرعلمي در حوزه فرآورده‌هاي پزشكي
در حالي كه حجم زيادي از تبليغات آنلاين محصولات پزشكي، به محصولات لاغري زودهنگام ارتباط دارد، اما دكتر ضياءالدين مظهري، استاد دانشگاه و متخصص تغذيه در گفت‌وگو با جام‌جم، اين ادعاها را دور از واقعيت علمي مي‌داند و مي‌گويد: اين كه ادعا كنند با خريد اينترنتي يك دارو و بدون نياز به ورزش و تغيير سبك زندگي، فرد در مدت كوتاهي بيش از ده كيلو لاغر مي‌كند، ادعاي علمي نيست. حتي اگر اين اتفاق هم بيفتد، عوارض بسيار جبران ناپذيري روي سلامت افراد بر جاي خواهد گذاشت.
كاركرد اين فرآورده‌هاي اينترنتي به اين شكل است كه به گفته مظهري، آب بدن از دست مي‌رود و فرد احساس مي‌كند وزنش كم شده است، در حالي كه اين كار، عوارض بسياري دارد و مثلا مي‌تواند موجب اختلال تيروئيد شود.
**درمان مجازي اعتياد!
با گشتي در فضاي مجازي و شبكه‌هاي اجتماعي و همچنين نگاه به شبكه‌هاي ماهواره‌اي مي‌توانيد با انبوهي از تبليغات درمان ترك اعتياد روبه‌رو شويد. ترك اعتياد فرآيندي پيچيده، علمي و زمانبر است، اما اين كه فردي به خودش اجازه مي‌دهد در فضاي مجازي، داروي ترك اعتياد بفروشد و آزادانه فعاليت كند، ناشي از ضعف ساختارهاي قانوني براي مقابله با اين‌گونه سودجويي‌هاست.
مدير يكي از سايت‌هاي پربازديد فروش داروهاي ترك مصرف مواد مخدر، در توضيح محصولاتش مي‌گويد: بيشتر تركيبات داروهاي ترك اعتياد از «ديفنوكسيلات»، ترامادول، متادون و كدئين تشكيل شده است كه خود اين مواد هم اعتيادآور است، اما ما داروي گياهي را به فروشنده مي‌فروشيم كه در كمتر از يك ماه مي‌تواند اعتيادش را ترك كند.
همايون هاشمي، عضو كميسيون بهداشت و درمان مجلس در گفت‌وگو با جام‌جم از زاويه ديگري به اين موضوع نگاه مي‌كند و مي‌گويد: به‌طور كلي، فروش هرگونه دارو در فضاي مجازي ممنوع است، حال مي‌خواهد داروي واقعي باشد يا داروي تقلبي.
به گفته هاشمي، اين كه داروي ترك اعتياد در فضاي مجازي يا عطاري‌ها به فروش برسد، تهديدي براي سلامت جامعه است و مي‌تواند فرد معتاد را از روند درمان، دورتر كند. در اين شرايط به گفته اين نماينده مجلس، ضرورت دارد نهادهاي قانوني وارد گود شوند و اجازه ندهند سودجويان به بهانه كمك به ترك اعتياد، كيسه بدوزند و درمان‌هاي غيرعلمي را ترويج بدهند.
از سوي ديگر، نبايد از خاطر برد كه فرآيند درمان ترك اعتياد، يك فرآيند علمي است كه نياز به مشاوره و روان درماني دارد و صرفا مصرف قرص و دارو نمي‌تواند كمكي به ترك اعتياد كند.
به هر حال، فروش دارو در اينترنت، فرآيندي است كه در همه جاي جهان رواج پيدا كرده است و نمي‌توان اين جرم اينترنتي را به صفر رساند، اما مي‌توان با كنترل و نظارت بيشتر و همچنين با آگاهي بخشي و فرهنگ سازي در جامعه، عرصه را بر تبليغات فرآورده‌ها و خدمات پزشكي محدود كرد.
*منبع: روزنامه جام جم؛ 1396،6،9
**گروه اطلاع رساني**2059**1732 انتشاردهنده:ليلا رضوي
تهران- ايرنا- روزنامه جام جم در گزارشي، نوشت: براساس قانون نظام پزشكي، تبليغ خدمات پزشكي به هر نحوي ممنوع است، اما جالب است در فضاي مجازي، نه تنها تبليغات پزشكي موج مي‌زند، بلكه حتي افراد غيرپزشك هم وارد گود شده‌اند و تبليغ مي‌كنند.
