حماس و فتح؛ گام های آشتی

شبكه خبری 'بی بی سی عربی'، در گزارشی به شكل گیری حماس و سیر تحولاتی كه از آغاز تاكنون شاهدش بود، پرداخته است.
جنبش حماس كه كنترل حكومت نوار غزه را به دست داشت، به تازگی اعلام كرد كه كمیته اداری اش را در این منطقه منحل كرده و می خواهد با رقیب خود، جنبش فتح و تشكیلات خودگردان فلسطین به ریاست محمود عباس به منظور تشكیل دولت واحد ملی، وارد گفت و گو شود.
حماس با صدور بیانیه ای در بامداد روز یكشنبه از دولت وفاق ملی خواست كه وارد غزه شود و به سرعت به وظایف و اختیاراتش در این منطقه عمل كند.

**پیدایش حماس

حماس بزرگترین گروه اسلامی فلسطین است. نام اختصاری آن برگرفته از «حركت مقاومت اسلامی» است كه در سال 1987 میلادی پس از نخستین انتفاضه فلسطین علیه رژیم اشغالگر قدس در كرانه باختری و نوار غزه شكل گرفت.
حماس همواره در دو مسیر موازی به مقابله با رژیم صهیونیستی پرداخته است؛ یكی مبارزه مسلحانه با تشكیل شاخه نظامی اش تحت عنوان گردان های عزالدین القسام و دیگری از طریق فعالیت های اجتماعی.
حماس سال 2005 میلادی وارد میدان سیاست شد و در سال 2006 در انتخابات مجلس قانون گذاری فلسطین در مقابل جنبش فتح به پیروزی رسید؛ این در حالی بود كه این جنبش هنوز قدرت چندانی در غزه نداشت.
تل آویو ، واشنطن، اتحادیه اروپا، لندن و برخی كشورهای دیگر، حماس را یك گروه تروریستی می دانند كه طبق منشورش، متعهد به نابودی رژیم صهیونیستی است.
و اما طرفداران حماس، آن را یك جنبش مقاومت مشروع می دانند. حماس در ماه می (اردیبهشت / فروردین) 2017 میلادی برای نخستین بار سند سیاسی جدید خود را منتشر و در آن اعلام كرد: حماس در این سند ایجاد دولت موقت فلسطینی در مرزهای 1967 را بدون به رسمیت شناختن حق موجودیت رژیم صهیونیستی پذیرفته است.
بی بی سی در ادامه این گزارش نوشت: پیروزی غافلگیرانه حماس در انتخابات مجلس قانون گذاری فلسطین در سال 2006، تنش ها میان این جنبش با فتح را دو چندان كرد و منجر به ایجاد نزاع های شدید میان این دو رقیب در ژوئن (خرداد/ تیر) سال 2007 میلادی شد.

**گردان های عزالدین قسام، شاخه نظامی حماس

طی این سال ها رژیم صهیونیستی حماس را مسئول همه حملات انجام شده از نوار غزه علیه این رژیم دانست. حماس سه عملیات نظامی مهم در سال 2008، 2012 و 2014 علیه رژیم صهیونیستی انجام داد.
از سوی دیگر، نوار غزه 11 سال است كه از سوی رژیم صهیونیستی و مصر در محاصره است و سرنگونی حكومت محمد مرسی رئیس جمهوری سابق مصر در سال 2013، ضربه سختی به حماس وارد كرد.
حماس در سال 2014 توافقنامه صلحی با فتح به منظور تشكیل دولت وحدت ملی امضا كرد كه این توافقنامه به مرحله عمل نرسید.

**عملیات های نظامی حماس علیه رژیم صهیونیستی

حماس كه پس از نخستین انتفاضه فلسطینی ها شكل گرفت، به عنوان مهمترین گروه فلسطینی مخالف معاهده اسلو میان رژیم صهیونیستی و سازمان آزادی بخش فلسطین ظاهر شد.
با وجود عملیات های فراوانی كه رژیم صهیونیستی علیه حماس انجام داد و نیز محدودیت های تشكیلات خودگردان، حماس توانست مخالفت خود را با معاهده اسلو از راه های مختلفی از جمله حملات انتحاری نشان دهد.
حماس در مارس (اسفند / فروردین) سال 1996، در واكنش به ترور یحیی عیاش یكی از فرماندهان این جنبش و مغز متفكر انفجارات و عملیات های انتحاری علیه رژیم صهیونیستی در سال 1995، چند اتوبوس صهیونیستی را با حملات انتحاری منفجر كرد كه در اثر آن 60 شهرك نشین كشته شدند.
این انفجارها، رژیم صهیونیستی را از سازش با فلسطینی ها منصرف كرد و موجب به قدرت رسیدن بنیامین نتانیاهو شد كه مخالف پیمان اسلو بود.
پس از شكست پیمان كمپ دیوید درسال 2000 و شكل گیری دومین انتفاضه فلسطینی ها، حماس نفوذ بیشتری پیدا كرد. در این میان، دست به ساخت و ساز چند بیمارستان و مدرسه برای فلسطینی هایی زد كه از فساد و ناتوانی تشكیلات خودگران فلسطین درمانده شده بودند.
بسیاری از فلسطینی ها، از حملات شهادت طلبانه حماس علیه رژیم صهیونیستی در سالهای آغازین پس از انتفاضه دوم استقبال كردند و آن را در راستای انتقام گیری از خسارتهایی كه رژیم اشغالگر قدس به آنها وارد كرده بودند و تداوم شهرك سازی ها در كرانه باختری، دانستند.
پس از وفات یاسر عرفات رهبر فتح در سال 2004، محمود عباس ریاست تشكیلات خودگردان را به عهده گرفت.
وی معتقد بود كه حملات موشكی حماس به رژیم صهیونیستی نتایج معكوس دارد و تنها خسارت محدودی به این رژیم وارد می كند كه در مقابل منجر به واكنش شدید ارتش اشغالگر علیه فلسطینان می شود.
اما پیروزی چشمگیر حماس در انتخابات مجلس قانون گذاری فلسطین در سال 2006 منجر به نزاع شدید با فتح شد. این جنبش به هیچ عنوان متقاعد نشد كه توافق های امضا شده تشكیلات خودگردان با رژیم صهیونیستی را بپذیرد و همچنین به شدت با به رسمیت شناختن این رژیم مخالفت كرد.
منشور تاریخی حماس، فلسطین را سرزمین اسلامی می داند؛ از این رو مخالف هر گونه توافق صلح دائم با دولت عبری رژیم اسرائیل است.
با این وجود، حماس پیشنهاد برقراری آتش بس 10 ساله با رژیم صهیونیستی را مطرح كرد كه طبق آن این رژیم می بایست از همه مناطق اشغالی سال 1967 كه شامل كرانه باختری، نوار غزه و قدس شرقی می شود، عقب نشینی كند. همچنین بر ضرورت بازگشت میلیون ها آواره فلسطینی كه پس از جنگ اعراب با رژیم صهیونیستی در سال 1948 مجبور به ترك خانه و كاشانه خود شدند، تاكید كرد.
این در حالی است كه در طی چندین سال حماس بسیاری از اعضا و رهبران خود را در ترورها و عملیات های امنیتی از دست داد. شیخ احمد یاسین در حمله موشكی رژیم اشغالگر قدس در مارس (اسفند /فروردین) 2004 و عبدالعزیز الرنتیسی در آوریل (فروردین / اردیبهشت) همان سال شهید شد.
از فرماشهادت الرنتیسی، خالد مشعل رهبری سیاسی حماس شد و پس وی نیز اسماعیل هنیه در می (اردیبهشت / خرداد) 2017 به عنوان رهبر جدید این جنبش تعیین شد.

**تحریم های اعمال شده علیه حماس

پس از پیروزی حماس در انتخابات 2006، این جنبش در معرض تحریم های فراوان سیاسی و اقتصادی ازسوی رژیم صهیونیستی و همپیمانان غربی آن قرار گرفت.
در پی بیرون رانده شدن فتح از غزه توسط حماس، رژیم اشغالگر قدس محاصره غزه را شدت بخشید و حملات موشكی فراوانی به این منطقه انجام داد.
به گفته منابع فلسطینی، از آغاز عملیات نظامی رژیم صهیونیستی علیه غزه در سال 2014، حماس سعی كرد كه آرامش خود را حفظ كند؛ به طوری كه گردان ها عزالدین حمله موشكی به سرزمین اشغالی انجام ندادند.
پس از گذشت 11 سال از محاصره غزه، امروز شرایط این باریكه از لحاظ بهداشتی، غذایی، معیشتی و انسانی در بدترین شرایط خود قرار دارد.
همسو با محاصره نوار غزه از زمین، دریا و هوا توسط رژیم صهیونیستی، مصر نیز در هماهنگی با این رژیم گذرگاه رفح را كه تنها راه ارتباطی ساكنان غزه با جهان خارج است بست و هراز گاهی برای موارد انسانی و معالجه بیماران این گذرگاه را به مدت محدود باز می كند.
خاورم**9329** 1049
مترجم: ندا بهبودی / انتشار دهنده : مریم كاظمی