آلزايمر؛ اپيدمي تريليون دلاري كه سلامت عمومي كشورها را به چالش مي كشد

به گزارش ايرنا، بر اين اساس هزينه رويارويي با اين بزرگترين چالش سلامت عمومي كشورها، از ارزش كمپاني هاي بزرگي مانند گوگل، اپل و شركت نفتي اكسان نيز فراتر خواهد رفت.
هزينه هاي آلزايمر چالش هاي بي شماري را به طور مستقيم بر نظام هاي سلامت و اجتماعي تحميل مي كند و غيرمستقيم بر درآمد ملي كشورها تأثير مي گذارد؛ چراكه مبتلايان به دليل بيماري و خانواده هاي آنان به دليل مراقبت از آنان مجبور به ترك شغل خود و حضور در اجتماع مي شوند.
گزارشي در خصوص هزينه هاي آلزايمر در كشور انگليس نشان مي دهد كه 800 هزار نفر در سال 2012 ميلادي در انگليس به آلزايمر مبتلا بودند كه حدود 18 درصد كل بودجه سلامت اين كشور تنها صرف اين بيماران مي شود.
آلزايمر درمان قطعي ندارد و تحقيقات نشان مي دهند كه تنها مي توان با تمهيداتي از بروز اين بيماري پيشگيري كرد و از شتاب ان كاست؛ نبود روش هاي درماني براي آلزايمر اهميت پيشگيري از بروز و لزوم توجه بيش از پيش به اين مقوله را نمايان تر مي كند.
سازمان جهاني بهداشت در بيانيه خود به مناسبت روز جهاني آلزايمر (30 شهريورماه) اعلام كرده است:
پيشگيري و تشخيص زودهنگام آلزايمر به نفع اقتصاد كشورها است؛ افرادي كه بيماري آنان به موقع تشخيص داده مي شود، مي توانند از خدمات استفاده كنند و مدت طولاني تري به طور مستقل زندگي كنند؛ از اين رو بسيار حائز اهميت است كه مردم با علايم آلزايمر آشنا شوند و با مشاهده علايم زودتر به پزشك مراجعه كنند و كمك بگيرند.
اين بيانيه مي افزايد:
- تشخيص زودهنگام، فرصت مناسبي براي فرد مبتلا و مراقب او فراهم مي آورد تا در زمان باقي مانده براي يك زندگي معني دار برنامه ريزي كنند.
- تشخيص زودهنگام موجب مي شود تا فرد بتواند طولاني مدت مستقل زندگي كند، خطر ابتلا به افسردگي كاهش و كيفيت زندگي افزايش يابد.
- با تشخيص زودهنگام، افراد مبتلا مي توانند در تحقيقات شركت كنند تا روش هاي مراقبتي بهبود يابد و شايد درمان قطعي نيز يافت شود.

** آلزايمر
بيماري آلزايمر به مغز آسيب مي رساند. اين بيماري باعث از دست رفتن تدريجي و مداوم مغز شده و مي تواند روي صحبت كردن، فكر كردن و انجام فعاليت هاي روزانه تأثير بگذارد.
آلزايمر به مرور شديدتر شده و ميزان تحليل مغز بيشتر مي شود اما سرعت اين تحليل در بيماران مختلف متفاوت است. برخي افراد در همان مراحل ابتدايي بيماري توانايي انجام فعاليت هاي روزانه خود را از دست مي دهند اما برخي ديگر ممكن است در مراحل بعدي بيماري با اين مشكلات مواجه شوند.
از دست دادن خفيف حافظه و فراموشي در افراد بالاي 60 سال شايع است اما در همه افراد نمي تواند علامت شروع آلزايمر باشد؛ با اين حال بايد براي تشخيص دقيق تر فرد تحت معاينات پزشكي قرار گيرد.

** شيوع آلزايمر در ايران و جهان
طبق اعلام سازمان جهاني بهداشت، در كشورهاي كم درآمد و با درآمد متوسط، از هر 10 نفر يك نفر به بيماري آلزايمر مبتلا مي شود.
درحال حاضر، ۲۸ ميليون نفر در جهان مبتلا به آلزايمر هستند بدون اينكه از اين موضوع آگاه باشند. اين تعداد معادل سه ‌چهارم كل مبتلايان به آلزايمر است. مبتلايان به آلزايمر بالغ بر ۳۶ ميليون نفر هستند كه تخمين زده مي شود تا سال ۲۰۳۰ به بيش از ۶۵ ميليون نفر افزايش يابد.
در واقع هر ساله ۷٫۷ ميليون نفر به جمعيت مبتلايان به آلزايمر در جهان افزوده مي شود كه اين تعداد برابر جمعيت كشور سوئيس است.
درحال حاضر در هر چهار ثانيه يك نفر در جهان به بيماري آلزايمر مبتلا و در ايران در هر ۱۱ و نيم دقيقه يك نفر به جمع مبتلايان اين بيماري افزوده مي شود.
در ايران طبق برآوردي كه سال 2016 انجام شد، آلزايمر بعد از سكته هاي قلبي و مغزي، تصادفات جاده اي و پرفشاري خون، پنجمين علت مرگ و مير است و برآوردها نشان مي دهد كه بين 600 تا 700 هزار نفر در كشور به اين بيماري مبتلا هستند.
پيش بيني ها نشان مي دهند كه با توجه به رشد جمعيت سالمندان كشور، در سال هاي آتي ايران نيز با چالش مشكلات ناشي از آلزايمر مواجه خواهد بود؛ از اين رو به گفته كارشناسان و متخصصان اين حوزه لازم است از هم اكنون در اين زمينه چاره انديشي و برنامه هاي مدوني براي مواجهه علمي و پيشگيري از عوارض و هزينه هاي ناشي از اين بيماري تدوين شود.
به گفته دكتر زهرا نوع پرست مديركل دفتر توانبخشي روزانه و توان پزشكي سازمان بهزيستي كشور، از سال 1390 تا 1395 جمعيت سالمندان ايران از 2/8 به 3/9 درصد افزايش يافته است، درحال حاضر حدود هفت و نيم ميليون نفر سالمند در كشور داريم و تخمين زده مي شود كه تا اواخر نيمه اول قرن 21، اين ميزان به سه برابر افزايش يابد.
همچنين سازمان جهاني بهداشت اعلام كرده است كه در سال 2040 ميلادي جمعيت سالمندان ايران نسبت به كودكان اين كشور بيشتر خواهد بود.

** طرح جهاني براي مقابله با آلزايمر
سازمان جهاني بهداشت، طرح جهاني عملياتي آلزايمر را تصويب كرده كه طبق آن كشورها موظف به داشتن برنامه عملياتي دمانس تا سال 2025 ميلادي شده اند؛ بنابراين مسئوليت خطيري بر دوش دولت ها نهاده شده است كه راهبردهاي پيشگيري و اطلاع رساني را بهبود بخشند تا در نتيجه، تعداد بيشتري از بيماران شناسايي شوند.

** برنامه هاي ايران براي مقابله با آلزايمر
در راستاي اعلام سازمان جهاني بهداشت مبني بر مسئوليت كشورها براي تدوين برنامه هايي در راستاي مقابله با آلزايمر، در ايران نيز برنامه هايي تدوين و آغاز شده است كه ازجمله آن تدوين سند ملي دمانس، امكان سنجي تست هاي تشخيصي، انجام غربالگري، قانون جامع حمايت از معلولان و راه اندازي رشته طب سالمندي در دانشگاه ها است.
- تدوين سند ملي دمانس با همكاري انجمن آلزايمر ايران و وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكي آغاز شده است؛ اقدامات كارشناسي اين سند در انجمن آلزايمر انجام و پيش نويس آن سال گذشته به وزارت بهداشت ارائه شده است تا پس از تصويب توسط شوراي معاونان و وزير بهداشت اجرايي شود.
در حال حاضر، اين سند مراحل كارشناسي را مي گذارند و انتظار مي رود وزارت بهداشت به زودي با تصويب و تخصيص بودجه، اين طرح را در كشور نهادينه و همگام با كشورهاي ديگر به افراد مبتلا و مراقبان ياري رساند.
- مطالعات نشان مي دهند كه تشخيص به موقع آلزايمر مي تواند معلوليت ناشي از آن را به مدت پنج سال به تعويق بياندازد؛ از اين رو در ايران طرح غربالگري مبتلايان به آلزايمر از حدود دو سال گذشته آغاز و اكنون فاز يك آن در استان تهران به اتمام رسيده است.
هدف از اين طرح شناسايي به موقع سالمندان مبتلا يا در شرف ابتلا به آلزايمر است كه با همكاري سازمان بهزيستي كشور و انجمن آلزايمر ايران در حال اجرا است و قرار است پس از تهران در چهار استان ديگر اجرا شود و سپس در سراسر كشور به شناسايي بيماران بپردازد.
- انجمن آلزايمر ايران با مشاركت سازمان بهزيستي كشور طرحي را در مورد امكان سنجي تست هاي تشخيص و انجام غربالگري از تيرماه 1394 در دست اقدام دارد كه مراحل پاياني را مي گذراند تا با به دست آمدن نتايج آن و تهيه تست شاخص (Gold Standard) و همكاري سازمان هاي مرتبط، برنامه غربالگري در سراسر كشور اجرايي شده و تشخيص زودهنگام، درمان مؤثر، كاهش ابتلا و صرفه جويي كلان اقتصادي در آينده كشور محقق شود.
- قانون جامع حمايت از معلولان از ديگر برنامه هاي درحال تصويب در مجلس است كه يك بخش آن مربوط به سالمندان است و در آن بهسازي در خصوص معابر خيابان ها الزامي شده است.
كمك هزينه نگهداري و پرستاري از سالمندان نيز در اين قانون ديده شده است به اين صورت كه به افرادي كه از سالمندان نگهداري مي كنند، حق پرستاري اعطا شود.
- راه اندازي رشته طب سالمندي از حدود پنج سال گذشته در ايران و تربيت 9 نيروي متخصص در اين زمينه از ديگر اقدامات كشوري در رابطه با بيماري آلزايمر و ساير بيماري هاي دوران سالمندي است كه با توجه به افزايش رشد جمعيت سالمندان كشور، به نظر مي رسد بايد به گسترش اين رشته و تربيت پزشكان و پرستاران متخصص در حوزه سالمندان توجه بيشتري شود.

** شعار روز جهاني آلزايمر سال 2017
سازمان جهاني بهداشت، جمله 'مرا به ياد داشته باش' را به عنوان شعار روز جهاني آلزايمر در سال 2017 ميلادي تعيين كرده است؛ اين شعار با هدف ترغيب افراد به توجه بيشتر به علامت هاي هشداردهنده بيماري تدوين شده است و همچنين اينكه آنهايي را كه به اين بيماري مبتلا هستند، به خاطر داشته باشند.
توجه به علايم و پرهيز از عوامل ايجادكننده بيماري آلزايمر با توجه به نبود درمان قطعي براي اين بيماري، اهميت بسيار زيادي دارد؛ علاوه بر عوامل ژنتيكي، بسياري از عوامل مانند بي سوادي، چاقي، كاهش فعاليت بدني، كاهش تعاملات اجتماعي، مصرف سيگار و ابتلا به بيماري هاي قلبي، مغزي، ديابت و چربي خون بالا از جمله علل اكتسابي است كه جداي از عوامل ژنتيكي مي تواند سبب بروز آلزايمر شود.
از اين رو؛ مي توان نتيجه گرفت كه علاوه بر وظيفه دولت ها در زمينه پيشگيري و تشخيص به موقع بيماران، عموم مردم نيز بايد با افزايش آگاهي خود نسبت به اين بيماري از عوامل ايجادكننده آن پرهيز كرده و وظيفه فردي و اجتماعي خود را در اين زمينه انجام دهند.
علمي**1834
خبرنگار: ناهيد شفيعي*انتشار: محتشمي پور