زلزله خفیف سیاسی و چرخش به راست در آلمان

به گزارش ایرنا، پس از ماهها مبارزات انتخاباتی كه بسیاری آن را رقابتی سرد و كسل كننده توصیف می كردند، انتخابات پارلمانی فدرال آلمان روزیكشنبه برگزارشد و نتیجه آن ریزش آرای هر دو حزب اصلی آلمان و افزایش قابل ملاحظه آرای حزب ملی گرا و پوپولیست نوظهور در این كشور بود. دو حزب بزرگ و شریكان دولت ائتلافی كنونی آلمان در انتخابات روز یكشنبه میلیون ها رای را از دست دادند كه تنها بیش از 1.5 میلیون آن به سبد آرای حزب پوپولیست ' آلترناتیو برای آلمان ' واریز شد.
میزان مشاركت مردمی در انتخابات روز یكشنبه حدود 75.9 درصد اعلام شده كه نسبت به انتخابات چهار سال پیش افزایش داشته است. مشاركت در انتخابات سال 2013 در حدود 71.5 درصد بود.
هر چند حزب اتحاد دمكرات مسیحی آنگلا مركل (به همراه حزب خواهری خود سوسیال مسیحی ها) همچنان با حدود 33 درصد آرا قدرتمندترین حزب آلمان باقی مانده اما مساله مهم این است كه این حزب نزدیك به 9 درصد از آرای خود را از دست داده و بدترین نتیجه انتخاباتی از سال 1949 تا كنون را كسب كرد ودرواقع متحمل یك شكست سیاسی شد. حزب سوسیال دمكرات شریك ائتلافی حزب دمكرات مسیحی نیز بیش از 5 درصد از آرای خود را از دست داد و با كسب حدود 20 درصد از آراء ضعیف ترین نمایش انتخاباتی خود از سال 1933 تا كنون را داشت.
حزب 'سوسیال مسیحی' CSU در ایالت بایرن نیز با كسب 38.5 درصد آراء در این ایالت بدترین نتیجه دوران پس از جنگ را رقم زد هر چند كه آرای آن حدود 6 درصد بالاتر از آرای سراسری ائتلاف آن با حزب دمكرات مسیحی CDU/CSU است.
** ظهور حزب پوپولیست در آلمان
بدون شك برنده اصلی انتخابات آلمان حزب نوظهور 'آلترناتیو برای آلمان' AfD است كه چند ماه پیش از انتخابات سال 2013 تاسیس شد و آن سال با كسب 4.7 درصد آرا به علت نرسیدن به حد نصاب 5 درصدی موفق نشد وارد پارلمان شود. آرای این حزب این بار بیش از 8 درصد افزایش یافت و به 13 درصد رسید . بیش از یك میلیون رای از حزب دمكرات مسیحی مركل و حدود نیم میلیون رای نیز از حزب سوسیال دموكرات جذب حزب آلترناتیو برای آلمان شده است.
موفقیت حزب آلترناتیو برای آلمان با واكنش های زیادی همراه بوده است.در چند شهر آلمان تظاهراتی علیه این حزب شكل گرفته و برخی از رهبران احزاب از جمله 'مارتین شولتز' رهبر سوسیال دموكراتها از ورود راست افراطی به پارلمان انتقاد كرده وآن را شكستی برای سیاست درآلمان دانسته است. 'جم اوزدمیر' یكی از رهبران حزب سبزها نیز گفته 'ما در یك جمهوری در حال تغییر زندگی می كنیم ؛ نازی ها به بوندستاگ بازگشته اند' .
آنگلا مركل نیز یكشنبه شب گفت كه حزب آلترناتیو برای آلمان یك 'چالش' برای دولتش خواهد بود او تلاش خواهد كرد تا آرای جذب شده به این حزب را از طریق پرداختن به نگرانی ها و مشكلات رای دهندگان ، بازگرداند.
مناطق شرقی آلمان پایگاه اصلی قدرت حزب آلترناتیو برای آلمان است كه چهار سال پیش هم 5.9 درصد آرای این مناطق را كسب كرد و در انتخابات روز یكشنبه نیز حدود 21.6 درصد آرای شرق آلمان را كسب كرده و در این منطقه پس از حزب مركل دومین حزب قدرتمند آلمان است. ایالتهای شرقی آلمان همچنان از لحاظ استانداردهای اقتصادی پایینتر از ایالتهای غربی هستند و همچنین شمار كمتری از مهاجران بطور تاریخی وارد مناطق شرقی شده است.
** بازگشت دموكراتهای آزاد
حزب لیبرال 'دمكراتهای آزاد' آلمان كه در انتخابات سراسری ۲۰۱۳ ناكامی تلخی را تجربه كرد و با كسب 4.8 درصد آرا برای اولین بار در دوران پس از جنگ نتوانست وارد پارلمان آلمان شود، این بار حدود 11 درصد آرا را كسب كرد و در رتبه چهارم قرار گرفت و بار دیگر وارد پارلمان آلمان شد. این حزب با توجه به نقش مهمی كه در تشكیل دولت‌های ائتلافی در آلمان داشته به 'شاه‌ساز' شهرت یافته كه اشاره به نفوذ بالای آن برای كمك به قدرت رساندن احزاب دیگر دارد. دمكرات‌های آزاد هر چند تا كنون رهبری دولت را در دست نداشته اند اما در مجموع ۴۱ سال جزئی از دولت بوده‌اند و به این عبارت بیش از دیگر احزاب در قدرت حاكم سهم داشته‌اند.
حزب چپ و حزب سبزها نیز تقریبا نتیجه ای مشابه چهار سال پیش كسب كردند و هر كدام با كسب حدود 9 درصد آرا بار دیگر وارد پارلمان شدند و به این ترتیب تعداد احزاب حاضر در پارلمان آلمان با اضافه شدن احزاب AfD و دموكراتهای آزاد به 6 حزب افزایش یافت.
** چرخش به راست پارلمان آلمان و كار دشوار مركل برای تشكیل دولت ائتلافی
اكنون پارلمان آلمان آشكارا چرخش به راست را تجربه می كند. در پارلمان قبلی آلمان احزاب چپگرا اكثریت كرسی ها را داشتند اما در پارلمان آینده احزاب چپگرا در اقلیت خواهند بود كه علت اصلی آن عملكرد ضعیف سوسیال دموكراتها است.
بر اساس نتایج انتخابات روز یكشنبه ، حزب آنگلا مركل حدود 239 كرسی و حزب سوسیال دموكرات حدود 149 كرسی كسب می كنند. پس از آنها حزب AfD حدود 90 كرسی خواهد داشت و احزاب دموكراتهای آزاد و چپها نیز حدود 65 تا 80 كرسی خواهند داشت. با توجه به آرایش احزاب در پارلمان ، هیچ ائتلاف دولتی بدون رهبری حزب دمكرات مسیحی امكان پذیر نیست كه آنگلا مركل نیز در سخنان یكشنبه خود به این مساله اشاره كرد.
از سوی دیگر، حزب سوسیال دمكرات اعلام كرده كه تمایلی به حضور در دولت ائتلافی آینده ندارد و قصد دارد رهبری مخالفان دولت (اپوزیسیون) را بر عهده بگیرد. پیش از انتخابات نیز بسیاری از تحلیلگران بر این باور بودند كه سوسیال دموكراتها تنها در صورتی كه حدود24 تا 25 درصد رای كسب كنند در دولت ائتلافی باقی می مانند تا از قدرت و نفوذ كافی در برابر حزب مركل برخوردار باشند. البته جلوگیری از تبدیل شدن حزب AfD به حزب اصلی مخالف در پارلمان هم یكی از دلایلی است كه حزب سوسیال دمكرات ترجیح می دهد در مقام رهبر اپوزیسیون باشد. حزب اصلی مخالف در پارلمان آلمان جایگاه مهمی است كه آن حزب همواره اولین پاسخگو به دولت در مباحثات است و همچنین ریاست كمیته بودجه را در اختیار می گیرد.
در این حال تقریبا حتمی است كه دموكراتهای آزاد بار دیگر یكی از احزاب حاضر در دولت خواهند بود و ائتلاف موسوم به 'جاماییكا' ( به علت شباهت تركیب رنگ احزاب با پرچم كشور جاماییكا) متشكل از احزاب دموكرات مسیحی (سیاه) ، دموكراتهای آزاد (زرد) و حزب سبزها (سبر) محتمل ترین ائتلاف دولتی آینده خواهد بود. 'نیكلا بییر' دبیر كل این حزب عصر یكشنبه به شبكه ZDF گفت هنوز مشخص نیست كه آنها درصدد ائتلاف با مركل باشند و فعلا منتظر هستند تا ببینند شرایط چگونه است. اما تشكیل چنین ائتلافی كه تا كنون در سطح ملی در آلمان آزمایش نشده است ، برای مركل كار آسانی نیست و حضور دو حزب دموكراتهای آزاد كه حزبی طرفدار فعالیتهای اقتصادی و تجاری شناخته می شود با حزب سبزها كه طرفدار حفظ محیط زیست است در دولت ائتلافی ، بطور حتم چالشهایی برای دولت ایجاد خواهد كرد. هفته های آینده دوران مذاكرات آشكار و نهان رهبران احزاب سیاسی برای تشكیل ائتلاف خواهد بود و به گفته تحلیلگران مركل برای جذب حزب سبز به دولت ائتلافی باید امتیازهای بزرگی به این حزب بدهد و مذاكرات تشكیل ائتلاف ممكن است ماهها به طول انجامد.
**پیامدهای زلزله سیاسی خفیف در آلمان
بسیاری از تحلیلگران قدرت گیری حزب آلترناتیو برای آلمان را با ورود بیش از یك میلیون پناهجو به آلمان از سال 2015 به این سو مرتبط می دانند اما صرفنظر از اینكه ریزش آرای احزاب بزرگ آلمان وتقویت حزب ملی گرای آلترناتیو برای آلمان بنا به چه عللی بوده است،اكنون این حزب یك واقعیت سیاسی ویك قدرت قابل اعتنا در عرصه سیاسی آلمان است كه حدود 90 نماینده در پارلمان آلمان خواهد داشت كه بسیاری از آنان افرادی با گرایشهای نژادپرستانه و افراطی و خارجی ستیز و دیدگاههای پوپولیستی هستند. موفقیت این حزب در آلمان نشان می دهد كه پوپولیسم به متغیر مهمی در سیاست اروپا تبدیل شده كه باید جدی گرفته شود.
روزیكشنبه، 'الكساندر گائولند' یكی از نامزدهای اصلی این حزب سخنانی بر زبان آورد كه برای بسیاری یادآور لفاظی های دونالد ترامپ در آمریكا بود. گائولند گفت: ' دولت آینده باید خودش را آماده نبرد كند ما او را راحت نخواهیم گذاشت؛ ما كشور و مردم خودمان را پس خواهیم گفت.' موفقیت حزب AfD با استقبال احزاب راست افراطی اروپا رو به رو شد بطوری كه 'مارین لو پن' رهبر جبهه ملی فرانسه و 'خیرت ویلدرز' رهبر حزب 'آزادی' هلند پیروزی حزب ملی گرای آلمان را تبریك گفته و آن را 'نماد بیداری مردم اروپا' توصف كردند. از سوی دیگر ، 'شورای مركزی یهودیان' در آلمان پیروزی این حزب را یك چالش بزرگ برای آلمان پس از جنگ قلمداد كرد .
در حالی كه با رای مردم انگلیس به خروج از اتحادیه اروپا و تنشهای ناشی از سیاست های دونالد ترامپ رییس جمهوری آمریكا، آلمان در نقش لنگرگاه ثبات در اتحادیه اروپا ظاهر شده است ، اكنون تضعیف احزاب بزرگ آلمان و تشكیل یك دولت ائتلافی متزلزل می تواند بر نقش اروپایی و جهانی آلمان نیز تاثیرگذار باشد. 'جوزف جوف' سردبیر نشریه 'دی تزایت' گفته كه دولت ائتلافی كه مركل به دنبال آن است به شدت بی ثبات خواهد بود.
كارشناسان سیاسی حضور دو حزب سبزها و دموكراتهای آزاد در دولت ائتلافی با محافظه كاران دمكرات مسیحی را بطور ذاتی بی ثبات می دانند . سبزها و دموكرات های آزاد در دو سر طیف سیاسی هستند و انتظار می رود كه درباره مسائلی مانند مالیات، انرژی ، اتحادیه اروپا و مهاجران اختلاف دیدگاههای آنها موجب تعلل كار دولت شود.
در سطح اروپا نیز نتایج انتخابات آلمان بر آینده 'منطقه یورو' تاثیرگذاراست بخصوص كه انتظار می رود ماههای آینده مذاكرات مهمی بین كشورهای كلیدی منطقه یورو بخصوص آلمان و فرانسه در خصوص افزایش یكپارچگی مالی در اروپا، اتحادیه بانكی و هماهنگی های سیاست های اقتصادی انجام شود. شبكه خبری بلومبرگ نوشته كه در پی انتخابات آلمان ، پول واحد اروپایی (یورو) ممكن است تحت فشار قرار گیرد و با افت ارزش رو به رو شود.
در ارتباط با مسائل جهانی از جمله ارتباط با روسیه و تحریم های روسیه نیز تغییرات سیاسی در آلمان می تواند تاثیرات خاص خود را داشته باشد و در دولت ائتلافی موسوم به جاماییكا (سیاه - زرد - سبز) ممكن است اختلافاتی در این خصوص بروز كند چرا كه دموكراتهای آزاد بر خلاف دموكراتهای مسیحی و سبزها اعتقاد راسخی به تحریم روسیه ندارند و بی تمایل به بازگشت به روابط عادی با روسیه نیستند. حتی حزب سوسیال مسیحی كه حزب خواهرخوانده حزب مركل در ایالت بایرن است نیز خواستار پایان دادن به تحریم های اتحادیه اروپا علیه روسیه است.
به هر روی آنگلا مركل در چهارمین دوره زمامداری خود به عنوان صدر اعظم آلمان دوران دشواری در پیش رو دارد تا بتواند ضمن غلبه بر اختلافات و چالشهای داخلی ، نقش آلمان در سطح اتحادیه اروپا و دیپلماسی چندجانبه جهانی را نیز حفظ كند.
اروپام**1078** گزارش از: بابك جعفری - انتشار دهنده: محمد حسن دوستارگان