به گزارش ايرنا، در گذشته هاي نه چندان دور وجود تنور در خانه مردم بانه از ضروريات بود كه در گوشه اي از حياط خانه ها خودنمايي مي كرد و هر روز عطر خوش نان تازه در كوچه پس كوچه هاي شهر و روستاهاي اين ديار به مشام رهگذاران مي رسيد كه هنوز آثاري از تنور در برخي خانه هاي قديمي باقي است و خاطرات شيرين پخت نان را در خود محفوظ كرده است.
مادر بزرگ ها در سنين كودكي طرز تهيه نان را به دختران و زنان جوان آموزش مي دادند، دختران كوچك پا به پاي خواهران، مادر و مادر بزرگ با اشتياق تمام در تهيه نان كمك مي كردند تا آنها هم روزي بتوانند در تهيه نان مهارت پيدا كنند و ناني سالم و تازه را بر سر سفره خويش ببرند.
در بانه چند نوع نان محلي با تركيب آرد شكر، شير، خرما و گردو تهيه مي شود كه معروفترين اين نان ها، نان تيري سبوس دار يا همان نان لواش است، نان تيري ناني ساده است كه با آرد ساده سبوس دار تهيه مي شود.
با توسعه نانوايي هاي ماشيني سبك زندگي در شهر و روستاهاي بانه نيز دستخوش تغيير شد و زنان ديگر تمايلي به تهيه نان محلي از خود نشان نمي دهند و نان ماشيني جايگزين نان محلي در سفره ها شد و بساط پخت و پز نان در تنورهاي خانگي و عطر نان تازه در كوچه و محله بر چيده شد.
در چند سال اخير مردم به اهميت نان محلي و حاصل سال ها تجربه زنان اين ديار پي بردند و بار ديگر سفره هاي خود را با رنگ و بوي نان محلي مزين كردند.
اين روزها زنان در شهر و روستاهاي بانه براي تفريح و برون رفت از زندگي يكنواخت و كم تحرك امروزي نان محلي درست مي كنند و از سوي ديگر زنان كار آفرين نيز با همت و تلاش جمعي، اقدام به تشكيل نانوايي براي پخت و عرضه نان محلي كرده و روزانه نان توليد شده را از طريق سوپر ماركت ها توزيع مي كنند.
در تهيه نان محلي ابزار مخصوصي از جمله پنه، ره في يه، ئه سته ولك، تيروك و سركول استفاده مي شود و تنورهاي گلي توسط زنان سفالگر در روستاها ساخته مي شود، نان محلي تيري در صندوق هاي بزرگ چوبي خشك نگهداري مي شود.
يكي از بانوان كارآفرين بانه اي در ارتباط با چگونگي پخت نان محلي به خبرنگار ايرنا گفت: مادرم در هشت سالگي درست كردن نان را به من ياد داد البته پخت نان محلي مراحل زيادي دارد و من از همان دوران كودكي تمام مراحل آن را ياد گرفتم.
خاتون احمدي كه بيش از 70 سال سن دارد، افزود: آنقدر كوچك بودم كه وقتي مي خواستم نان در تنور بچسبانم يكي من را از پشت نگه مي داشت تا در تنور نيافتم.
وي با اشاره به مزاياي نان محلي تيري اظهار كرد: اين نان در گذشته از گندمي تهيه مي شد كه در آسياب هاي آبي، آرد مي شد و حداقل تا 6 ماه ماندگاري داشت و وقتي به نان كمي آب مي زديم بوي تازه خود را همچنان داشت.
احمدي ادامه داد: هنوز هم نان محلي براي بچه ها و نوه هايم درست مي كنم و كمتر نان از بازار مي خرم، اين نان از نان هاي كه در نانوايي ها تهيه مي شود كيفيت بهتري دارد و هضم و جذب آن نيز آسان تر است.
وي تاكيد كرد: تهيه نان و بسياري از كارهاي كه ما در گذشته ياد مي گرفتيم براي زنان و دختران امروزي اهميت ندارد و كمتر به اين موضوعات توجه مي كنند.
احمدي معتقد است: اين حرفه ما نبايد فراموش شود زنان و دختران جوان بايد كارهاي قديمي در كنار كار و تحصيل ادامه دهند و آن را به نسل هاي آينده انتقال دهند.
اين زن كارآفرين مي گويد: اكنون نان هاي محلي در تنورهاي قديمي تهيه نمي شود و مانند نان هاي ماشيني توسط بانوان خبره در نانوايي ها تهيه و با بسته بندي هاي مختلف در سوپر ماركت ها توزيع و بدست مصرف كنندگان مي رسد.
به گفته احمدي، گاهي به سفارش مصرف كنندگان و يا بنابر تقاضاي بازار در اين نانوايي ها انواع نان هاي سنتي يا گرده نيز تهيه مي شود.
يكي ديگر از بانوان كار آفرين بانه اي كه يك نانوايي سنتي را راه اندازي كرده و براي هشت زن سرپرست خانوار نيز شغل ايجاد كرده است، گفت: من در سال 90 اين نانوايي را با وام كه براي خياطي گرفته بودم با هدف اشتغالزايي زنان سرپرست خانواده و بنا بر ضرورت راه اندازي كردم.
پري حسني افزود: اكنون اين نانوايي براي هشت نفر از زنان سرپرست خانوار به صورت مستقيم اشتغالزايي كرده و افرادي هم به صورت غير مستقيم (توزيع نان) از اين طريق امرار معاش مي كنند.
وي با اشاره به كيفيت و ماندگاري نان سنتي تيري نسبت به نان هاي ماشيني اظهار كرد: نان محلي با خمير مايه سنتي تهيه مي شود به هين دليل ماندگاري بيشتري نسبت به نان هاي ماشيني دارد ضمن اينكه 15 درصد سبوس دارد كه با توجه به اهميت غذايي سبوس، مصرف روزانه اين نوع نان به همه افراد توصيه مي شود.
وي يادآور شد: يكي از مشكلات نداشتن مجوز براي فعاليت است و دستگاه هاي اجرايي ذيربط با ما همكاري نمي كنند در حاليكه اين نانوايي توانسته اشتغالزايي خوبي ايجاد كند اما هيچ حمايتي از ما نمي شود.
حسني اضافه كرد: من آرد آزاد براي تهيه نان مي خرم و سهميه آرد دولتي و يارانه ايي ندارم بنابراين قيمت نان توليدي ما بيشتر است و مجبوريم آن را با قيمت بالاتري از ساير نان ها بفروشيم.
وي گفت: با وجود پيگيرهاي زياد براي صدور مجوز تاكنون هيچ ارگاني همكاري نكرده است حال آنكه اگر مجوز داشته باشيم مي توانيم براي 15 نفر شغل ايجاد كنم، كارگران را بيمه كرده و نان بيشتري توليد و عرضه كنيم.
اين بانوي كارآفرين كه سرپرست خانوار است، افزود: دوست دارم زنان شغل مناسب داشته باشند و عزت نفس آنها در جامعه حفظ شود براي كمك به اين زنان هر كاري كه بتوانم انجام مي دهم.
يكي از كارشناسان تغذيه در گفت و گو با خبرنگار ايرنا هم گفت: قوت غالب مردم كردستان نان و فرآورده هاي آردي است كه بخش عمده اي از نيازهاي انرژي و پروتئين بدن را تامين مي كند و بخشي از ويتامين هاي گروه «ب» و كلسيم و آهن را از اين طريق جذب بدن مي شود.
نامق رشيدي افزود: دانه گندم از سه قسمت اصلي جوانه، آندوسپرم و سبوس تشكيل شده كه سبوس خارجي ترين لايه دانه گندم است و نان هاي كه حاوي سبوس باشند نان سبوس دار گفته مي شود.
وي با اشاره به تحقيقات محققان در بحث اهميت سبوس اظهار كرد: يكي از فوايد سبوس فيبر موجود در آن است كه به دستگاه گوارش كمك مي كند، مانع از يبوست مي شود و از بيماري هاي روده بزرگ بويژه سرطان پيشگيري مي كند به همين دليل سبوس به طلاي گياهي معروف است.
اين كارشناس تغذيه يادآور شد: مصرف نان سبوس دار براي كودكان مفيد است چرا كه سلول هاي عصبي آنها در حال رشد است و آهن موجود در سبوس سبب هوش زياد و رفتارهاي خوب در كودكان مي شود.
وي اضافه كرد: كساني كه مي خواهند وزن خود را از راه درست كاهش دهند مي توانند نان سبوس دار را در برنامه غذايي خود بگنجانند چون سبوس موجود در نان باعث القاي حس سيري در فرد مي شود.
رشيدي به ديگر فوايد مصرف نان سبوس دار اشاره كرد و افزود: نان سبوس دار سبب كاهش جذب كلسترول و چربي خون مي شود و بطور غير مستقيم از بروز بيماري هاي قلبي و عروقي جلوگيري و سكته هاي قلبي را مهار مي كند، جذب قند خون با مصرف سبوس كاهش يافته و از ديابت هم پيشگيري مي كند ضمن اينكه مصرف نان سبوس دار به علت داشتن ويتامين «ب» سبب شادابي پوست و جواني مي شود.
به گفته وي، مطالعات اخير نشان داده كه مصرف نان سبوس دار از ابتلا مردان به سرطان پروستان و سرطان سينه در زنان پيشگيري مي كند با اينكه مصرف بيش از حد سبوس هيچ عارضه چشمگيري ندارد اما سبب نفغ شكم و شكم درد در افراد محدودي مي شود.
در بانه گرايش مردم به مصرف نان محلي بيشتر شده و زنان زيادي هستند كه به سفارش مشتريان خود نان محلي در خانه تهيه و از اين را امرار معاش مي كنند و 2 نانوايي سنتي ديگر با حمايت اداره بهزيستي و كميته امداد امام (ره) براي زنان سرپرست خانوار فعاليت مي كنند.
بانه با 158 هزار نفر جمعيت در 270 كيلومتري غرب سنندج قرار دارد.
خبرنگار:زينب طلايي ** انتشار دهنده: مجيد سليماني
7469/9102
**آگاهي از آخرين اخبار استان كردستان در كانال زير:
@IRNASANANDAJ
https://telegram.me/joinchat/DHygAj7hzZXSBJmWuX3Bvg
انتهاي پيام /*
سنندج - ايرنا - با همت تعدادي از بانوان كار آفرين و توانمند بانه اي، پخت و عرضه نان محلي سبوس دار بعد از 2 دهه غيبت در اين شهرستان آغاز شد تا بار ديگر نان با كيفيت و مغذي سر سفره بانه اي ها باشد.
