امنیت مواد غذایی با بهینه سازی محصولات كشاورزی

«دسترسی همه مردم در تمام اوقات به غذای كافی برای داشتن یك زندگی سالم» این جمله تعریفی از امنیت غذایی است كه بانك جهانی در 1986 میلادی در كنفرانس رم آن را تایید كرد.

مقدار عرضه مواد غذایی، كیفیت و پایداری در دریافت غذا را امنیت غذایی می گویند كه تعیین كننده امنیت ملی در هر كشوری محسوب می شود. بنابراین دولت ها باید در برنامه ریزی ها منافع مردم و خود را لحاظ كنند.

اشتغال‌زایی، افزایش درآمد خانوار، در دسترس قرار دادن مواد غذایی از راه كشت و فرآیندهای دیگر، ایجاد دسترسی به غذای متناسب با فرهنگ مردم از راهكارهای موثر ایجاد دسترسی به غذا به شمار می رود كه در ابعاد اقتصادی و فیزیكی مطرح می شود و به نوعی فرابخشی است.

هرگونه انحراف از تغذیه طبیعی را كه سبب در دسترس بودن بدن به مواد اصلی غذایی شود، سوء تغذیه می نامند كه یكی از دلیل های مهم بیماری های جسمانی و روانی نیز است. فقر از عمده ترین علت های سوء تغذیه در جهان محسوب می شود. از آنجایی كه جامعه سالم زیربنای توسعه هر كشوری به شمار می رود، یكی از راه‌های نیل به این هدف برخورداری از تغذیه سالم و در اختیار قرار دادن اطلاعات لازم درباره مواد غذایی به افراد جامعه است.

سازمان خواربار و كشاورزی ملل متحد(فائو) با هدف زدودن فقر و گرسنگی در جهان در 1945میلادی تشكیل شد. اعضای آن در بیستمین كنفرانس خود در نوامبر 1979میلادی، 16 اكتبر سالروز تاسیس این نهاد را «روز جهانی غذا» نام گذاری كردند كه همه ساله فائو شعاری با موضوع هایی همچون سوء تغذیه، گرسنگی و راه های بر طرف كردن كمبود مواد غذایی و كاهش گرسنگان جهان تعیین می كند.

در سال جاری عنوان «تغییر آینده مهاجرت، سرمایه‌گذاری در امنیت غذایی و توسعه روستایی» برای این روز در نظر گرفته شده است.

پژوهشگر گروه اطلاع رسانی ایرنا به مناسبت «روز جهانی غذا» با «حسین ایمانی» متخصص تغذیه رژیم درمانی و عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشكی تهران، به گفت وگو پرداخت.

- متن كامل گفت وگوی ایرنا را در ادامه می خوانیم:

***ایرنا: اصلاح الگوی تغذیه در حفظ و ارتقای سلامت افراد تا چه اندازه موثر است؟
** ایمانی: همه افراد باید در الگوی غذایی خود فاكتورهای موثر در سلامت بدن را لحاظ كنند تا علاوه بر شادابی و تحرك از تغذیه متنوع و متعادلی نیز برخوردار باشند. استفاده روزانه از چهار گروه اصلی غذایی در ایجاد تعادل در سلامتی و برنامه غذایی نقش مهمی دارد كه مردم در ایران به طور معمول این مهم را رعایت نمی كنند. این فاكتورهای مواد غذایی شامل گروه «نان و غلات، میوه و سبزی، شیر و لبنیات و گوشت» است. در هر گروه از مواد غذایی چند نوع املاح وجود دارد كه شاید در گروه غذایی دیگر نباشد. اگر یك فرد از گروه نان و غلات به میزان بیش از نیاز روزانه مصرف كند، نیاز فرد به دیگر گروه های غذایی مانند شیر و لبنیات تأمین نمی شود. تغذیه سالم یكی از مهمترین راه رسیدن به سلامت جسم است كه سبب تامین سلامت روان خواهد شد. بنابراین با آموزش تغذیه سالم به افراد از همان دوره كودكی با ایجاد رفتارها و عادت های غذایی درست می توان به سلامت نسل آینده كمك كرد و به جامعه ای به دور از هرگونه بیماری دست یافت.

عادت های غذایی همگی از درون خانواده ها شكل می گیرند و در مجموع این رفتارها و سنت ها در جامعه ای كه افراد در آن زندگی می كنند، به وجود می آیند. به طور كلی خانواده های ایرانی استفاده مناسب و بهینه از منابع غذایی نمی كنند و در برابر انواع بیماری ها قرار دارند. آموزش های لازم برای تغییر عادت های غذایی و برنامه ریزی مناسب از جمله مواردی به شمار می رود كه نیاز به فرهنگسازی از درون خانواده و نهادهای آموزشی دارد.

*** ایرنا: به چه دلیل در ایران سلامت تغذیه ای دچار مشكل شده و بیشتر غذاهای فست فودی در سبد غذایی خانواده ها گنجانده شده است؟
** ایمانی: لبنیات و سبزیجات پخته و خام از مهمترین مواد غذایی هستند كه باید در سبد خوراكی خانواده ها گنجانده شوند. هنگامی كه سبك زندگی به طرف مدرن شدن پیش می رود، بحث الگوی تغذیه ای افراد نیز تغییر می كند و پیروی از الگوهای تغذیه ای ناسالم و نامطلوب سبب می شود كه افراد با بیماری های فراگیر روبرو شوند. امروزه علاقه افراد به ویژه كودكان به مصرف مواد فست فودی بسیار زیاد شده است كه برای حل این معضل خانواده ها باید در تغذیه آنها كنترل لازم را داشته باشند و الگوهای مصرفی خود را اصلاح كنند. فست فودها به علت مواد نگهدارنده‌ بسیاری كه در تركیب های خود، به هیچ عنوان مناسب نیستند و آسیب این نوع تغذیه ناسالم به همه بدن می‌رسد. مصرف زیاد غذاهای پركالری و پر چرب، خطر ابتلای افراد به چاقی را نیز افزایش می دهد كه این خود باعث بروز بیماری های پرخطر خواهد شد. جایگزینی غذاهای سبك و سنتی به جای انواع فست فودها می تواند افراد را از هرگونه بیماری ایمن كند و بایستی رعایت این موارد در زمره هدف های اصلی جامعه قرار گیرد.

*** ایرنا: امنیت غذایی از جمله مواردی است كه در دنیای كنونی به آن توجه بسیاری می شود، ‌در حالی كه كشورهای در حال توسعه اصلی ترین محور سوء تغذیه هستند، به نظر شما كشورها چگونه می توانند با توجه به این مهم از فقر غذایی در جهان بكاهند؟
** ایمانی:‌ مسوولان در تمامی كشورها به امنیت غذایی افراد جامعه خویش نظر و توجه خاصی دارند. امنیت غذایی هنگامی به دست می آید كه همه افراد بدون هیچ محدودیت به غذای سالم و كافی دسترسی داشته باشند كه بیشتر در كشورهای فقیر و در حال توسعه این مقوله در نظر گرفته نمی شود و این مساله ناشی از جمعیت بسیار و رشد ناكافی اقتصادی آنها است. تخریب كردن محیط زیست به دست انسان ها، آلودگی آب ها و ... همگی از جمله عواملی به شمار می رود كه تولید جهانی مواد غذایی و كشاورزی را با تهدید روبرو می كند. می توان با این مهم با برنامه ریزی درست و صحیح مسوولان، توجه مردم، رعایت صحیح منابع آبی و خاكی، جلوگیری از هر گونه اسراف مواد غذایی و ... مبارزه كرد.

***ایرنا: آیا محصولات كشاورزی و مواد غذایی حاصل از این مواد در رشد اقتصادی جوامع نقش دارند؟
** ایمانی: كشاورزی از اركان مهم توسعه اقتصادی هر كشوری به شمار می رود. انسان برای زندگی به غذای سالم نیاز دارد و این امنیت غذایی و سلامت غذایی همگی به تولیدهای بخش كشاورزی بستگی دارد و هر گونه تخریب و اختلال در این بخش تهدیدی برای كشورها محسوب می شود. در سال های اخیر كشورهای توسعه یافته با برنامه ریزی در جهت تولید محصول ارگانیك و سالم به این نتیجه رسیده اند كه استفاده از این محصولات سبب سلامت افراد جامعه خواهد شد، بنابراین تولید اقتصادی سالم در بخش كشاورزی سبب می شود تا بخش های دیگر جامعه نیز توسعه یابد.

*گروه اطلاع رسانی
خبرنگار: مریم همتی** انتشار دهنده: شهربانو جمعه
**پژوهشم**9117**2002**9131
*ایرنا مقاله كانالی برای انعكاس مقالات اندیشكده ها- پژوهشكدها- دانشكده ها- مراكز تحقیقاتی و رسانه های ایران وجهان*
Irnaarticle@