خطرات تكنولوژی برای كودكان را جدی بگیریم

به گزارش ایرنا استفاده از تكنولوژی از جمله تلفن همراه، رایانه و اینترنت كه در بین تمامی اقشار و سنین به ویژه جوانان رایج است، علاوه بر داشتن مزیت هایی، در صورت استفاده نامناسب و بیش از اندازه، معایب و آسیب هایی در زمینه های جسمی و روحی به ویژه در كودكان و نوجوانان به دنبال دارد.
امروز به هر جمعی كه وارد شویم نخستین چیزی كه توجه ما را به خود جلب می كند گوشی تلفن همراه است و گاهی افراد آن قدر غرق در گوشی های خود شده اند كه از اطرافیان خود غافلند و ارتباطات آنها ضعیف و ضعیف تر می شود.
حتی برخی از اعضای خانواده در یك خانه به جای ارتباط چهره به چهره از گوشی همراه و فضای مجازی برای برقراری ارتباط استفاده می كنند كه عواقب آن انزوای اجتماعی و كم شدن ارتباطات و عواطف است.
كودكان و دانش آموزان نیز وقتی به بزرگسالان خود نگاه می كنند به دلیل كنجكاوی تمایل به استفاده از این وسایل را دارند و گاهی حتی با اصرار از خانواده های خود طلب گوشی همراه و یا رایانه می كنند.
افراد اگر در سن كم از این ابزار استفاده كنند ناگهان با حجم وسیعی از اطلاعات، افراد ناشناس و حتی شایعه هایی روبه رو می شوند كه نحوه برخورد و استفاده مناسب از آنها را نمی دانند.
استفاده از گوشی همراه و رایانه در بین كودكان می تواند خطرساز باشد چون به راحتی به فضای مجازی اعتماد می كنند و ممكن است با افرادی آشنا شوند كه برای آنها مشكل ساز شوند اما نقش والدین و معلمان در این بین بسیار مهم است.
كارشناسان عوارض جسمی و روحی استفاده از این وسایل ارتباطی را در كودكی زیاد می دانند و بر این باورند والدین نقش مهمی در كنترل كودكان و كاهش آسیب ها دارند.
به گفته كارشناسان دانش آموزان امروز برای انواع آموزش های درسی خود از این وسایل استفاده می كنند كه در صورت استفاده مناسب و به اندازه می تواند مفید باشد اما در صورتی كه بیش تر از حد مورد استفاده قرار گیرد می تواند باعث تنبلی فكری شود.
دانشیار گروه روانشناسی بالینی دانشگاه شهید چمران اهواز در این خصوص اظهار كرد: كودكان نیازهای ویژه ای دارند كه باید به آنها توجه كرد؛ این نیازها با توجه به سن، جنسیت و عوامل اقتصادی و فرهنگی تغییر می كنند.
دكتر سودابه بساك نژاد ادامه داد: توجه به عوامل محیطی و فرهنگی كه كودكان در آن رشد می كنند در رشد هوشی و شخصیتی كودكان تاثیر دارد از جمله توجه به استفاده از رایانه، تلفن همراه، انواع آموزش ها و بازی هایی كه با استفاده از كانال های مختلف ارتباطی رایانه ای انجام می شود.
وی افزود: این سیستم جدید ارتباطی جذاب، پر بازدید و در دسترس است بنابر این هر فرد در هر شرایط سنی قادر به استفاده از آنهاست.

**تكنولوژی های جدید می تواند باعث شكل گیری شخصیت منفی در كودكان شود
بساك نژاد گفت: هر چند سیستم های رایانه ای و تكنولوژی جدید ارتباطی، راه های ارتباط را آسان كرده ولی مشكلاتی هم ایجاد كرده كه می تواند منجر به شكل گیری شخصیت منفی در كودكان شود.
عضو هیات علمی دانشگاه شهید چمران اهواز بیان كرد: همانند سازی با شخصیت های بازی های رایانه ای، اعتیاد به اینترنت، آشنایی با اطلاعات غلط و مفاهیم نامانوس از جمله مشكلات استفاده از رایانه به ویژه در سن كم است.

**استفاده بیش از پنج ساعت از اینترنت، اعتیاد است
وی اظهار كرد: استفاده بیش از پنج ساعت از اینترنت، اعتیاد تلقی می شود و بیشتر كودكان در هنگام استفاده از شبكه های اجتماعی رایانه ای زمان را فراموش می كنند و چنان غرق آن می شوند كه حتی بیرون رفتن از منزل، ورزش و تغذیه را رها می كنند.
بساك نژاد در خصوص عواملی موثر در روی آوردن كودكان به سمت تكنولوژی گفت: عامل فردی از جمله این عوامل است به این معنی كه برخی افراد به دلیل احساس تنهایی، سعی می كنند تا بدین طریق احساس حمایت به دست آورند و عامل دیگر اجتماعی است یعنی افراد دیگر، كودكان و نوجوانان همسال خود را تشویق می كنند تا به سمت تكنولوژی پیش بروند.
دانشیار گروه روانشناسی بالینی دانشگاه شهید چمران اهواز ادامه داد: احترام متقابل والدین و توجه به نیازهای كودك و نوجوان و در دسترس بودن والدین برای فرزندان توجه و گوش دادن به والدین نقش مهمی در پیشگیری از این آسیب های نوپدید دارد.
وی در خصوص نحوه مقابله والدین با این پدیده گفت:نخستین راه آگاهی و آشنایی والدین با رایانه و شبكه های اجتماعی بازی ها و برنامه هایی است كه كودكشان به آن علاقمند هستند.

** كودكان پیش از دوره پیش دبستانی نباید درگیر تلفن همراه و رایانه شوند
بساك نژاد اضافه كرد: توجه به استفاده از تبلت، تلفن همراه یا رایانه در سنین پیش دبستانی و مدرسه فقط برای آموزش مناسب است و پیش از آن كودك نباید درگیر آن شود چون از نظر روحی و روانی آمادگی لازم را ندارد.
وی افزود: از آنجا كه كودكان نحوه استفاده از این گونه وسایل را به خوبی نمی دانند دچار تنبلی می شوند.
وی بیان كرد: استفاده از رایانه و تبلت در سن پایین، باعث پیری زودرس می شود چون راه حل همه مسائل آماده است و فكر درگیر نمی شود.
بساك نژاد اظهار كرد: والدین از ابتدا برای كودك زمان بندی قائل شوند و محبت و توجه به كودك، ایجاد اعتماد در كودكان و همراهی با وی در انجام كارهای روزانه منجر به كاهش استفاده كودك از رایانه و شبكه های رایانه ای می شود.
یك متخصص اعصاب و روان نیز گفت: هر چیزی كه قابلیت ایجاد لذت و خوشایندی را در فرد داشته باشد احتمال وابستگی و اعتیاد و تكرار وسواس گونه را دارد و تكنولوژی تلفن همراه، بازی های رایانه ای، اینترنت و فضای مجازی نیز از این قاعده مستثنی نیستند.
دكتر شاهین نوروزی ادامه داد: در سنین پایین قدرت خود كنترلی هنوز پایین است و قسمت هایی از مغز كه مسئول كنترل احساسات و تكانه ها هستند رشد كافی نكرده اند.
وی افزود: خاطره خوشایند موارد فوق همراه پر كردن وقت، سرگرم شدن، رهایی از احساس بی حوصلگی و تمركز خوشایند در ذهن فرد، زمینه ساز رفتارهای شبه اعتیادی می شود و به تدریج از كنترل كودك خارج می شود.
نوروزی بیان كرد: استفاده از تكنولوژی در این سن و بیش از حد با تبدیل به عادت اجبار گونه باعث آسیب های مختلف اجتماعی، تحصیلی، خانوادگی و روانی می شود و كودك و نوجوان توان رهایی از این عادات تكراری را ندارد.
عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشكی جندی شاپور اهواز گفت: زمینه های استعداد وراثتی بیولوژیك، نوع مزاج فرد، پسیكو پاتولوژی زمینه ای (آسیب روانی) و محیط خانوادگی و اجتماعی و نوع فرزند پروری در شكل گیری این عادات بیمارگونه موثر هستند.

** انزوای اجتماعی و بی قراری از جمله عوارض تلفن همراه در سن پایین است
وی اضافه كرد: وابستگی روانی، افسردگی، اضطراب و بی قراری، افت عملكرد تحصیلی، انزوای اجتماعی، اختلال در روابط اجتماعی، علاقه نداشتن به امور طبیعی و خوشایند زندگی مانند ورزش و روابط با دیگران، تفریحات، اختلال در خواب، اشتها، ایجاد چاقی و بی تحركی و احتمال گرایش به عادات بد دیگر همچون مصرف سیگار و قلیان از جمله عوارض استفاده از تلفن همراه و دیگر تكنولوژی ها در سن پایین است.
نوروزی بیان كرد: والدین باید با روش های فرزند پروری مناسب، ارتباط خوب و موثر با كودك ونوجوان، وجود مقررات مشخص در خانواده، قوانین مشخص و محدود كردن زمان استفاده از تلفن همراه، اینترنت و بازی های رایانه ای، كودكان خود را مراقبت كنند.
این متخصص اعصاب و روان گفت: مشخص شدن عواقب رعایت نكردن مقررات فوق مانند محروم سازی از برخی امور خوشایند، اجتناب از تنبیه فیزیكی و خشونت و ارائه نكردن الگوی خشن و نامناسب از والدین و جدیت همراه با مهربانی و ارزش بخشیدن به الگوی درس خوانی و سختكوش بودن در یك بستر تربیتی مناسب باعث پیشگیری و درمان خواهد شد.
كارشناس مسئول فرهنگی كانون پرورش فكری كودكان و نوجوانان خوزستان نیز در خصوص برخی راهكارهای آموزشی و فرهنگی در این باره گفت: دور نگهداشتن كودكان از این وسایل غیر ممكن است اما آموزش استفاده كمتر مقدور و منطقی است.
شعله پرند اظهار كرد: از موثرترین راه های ایمن نگداشتن، آموزش آنها از سنین پایین و آشنایی و افزایش آگاهی كودكان درباره خطراتی است كه امكان مواجه شدن با آنها در فضای مجازی وجود دارد.
وی افزود: دستگاه های مربوطه باید منابع آموزشی كه چگونگی شناسایی تهدیدها، خطرات و اقدام های ضروری برای مقابله با این پدیده را نشان می دهد برای والدین تهیه كنند.
پرند ادامه داد: آموزش كودكان با توجه به افزایش سن آنها باید مورد بازبینی قرار گرفته و به روز شود و والدین به آنها آموزش دهند كه مخاطبان آنها در فضای مجازی همانی نیستند كه اعلام می كنند.
این كارشناس مسئول گفت: آموزش به كودكان برای محرمانه نگهداشتن اطلاعات خصوصی و ملاقات نكردن حضوری با افراد دنیای مجازی نیز اهمیت دارد و در صورت تهدید از طرف این افراد به سرعت و بدون ترس با خانواده صحبت كنند.

** كتابخوانی و افزایش مراكز تفریحی سالم از راهكارهای دوركردن كودكان از تلفن همراه
وی بیان كرد: كمك به ترویج گیم نت هایی كه كنترل می شوند، افزایش مراكز تفریحی سالم و با قیمت مناسب برای كودكان و نوجوانان و برگزاری كلاس های آموزش كار با گوشی ها و برنامه های آن برای والدین و تاكید بر نصب برنامه های كنترل كننده برای فرزندانشان از جمله راه های كم كردن عوارض استفاده از تلفن همراه و اینترنت برای كودكان و دوری آنها از این ابزارها است.
پرند اظهار كرد: فعالیت های كتابخوانی، انیمیشن نمایش خلاق، نقاشی، كاردستی و نوشتن خلاق داستان نویسی از جمله فعالیت هایی است كه به ویژه در كانون پرورش فكری، می تواند كودكان را سرگرم كند.
3004 / 6037
تهیه كننده: خاطره غفاری ** انتشار دهنده: عبدالحمید راجی