استان خراسان رضوي هم اكنون بحراني ترين منابع آبي زيرزميني كشور را دارد به طوري كه افت سطح آبهاي زيرزميني در اين منطقه به يك متر رسيده است؛ از مجموع 37 دشت اين استان، 34 دشت وضعيت ممنوعه دارند. در حالي كه ميانگين بارندگي سالانه در كشور حدود 250 ميليمتر است اين رقم در خراسان رضوي 208 ميليمتر است.
علاوه بر اين سالانه وارد آمدن خسارت هاي ميلياردي به كشاورزان بر اثر خشكسالي، بارندگي هاي شديد و آسيب رسان بي موقع براي محصولات، سيلاب و غيره همه و همه موجب شده تا كشت گلخانه هاي شيوه اي نسبتا مطمئن براي كشت محسوب شود.
اعمال سياست هاي هوشمندانه در بخش كشاورزي از جمله گرايش به شيوه هاي نوين كشت و دوري از شيوه هاي سنتي مي تواند در بحراني ترين شرايط ممكن كه امروز در زمينه خشكسالي و كمبود آب در استان با آن روبه رو هستيم، نه تنها كمك حال بلكه راهگشا و گزينه اي براي خروج از بحران محسوب شود.
استان خراسان رضوي با بيش از 200 واحد گلخانه اي و 280 هكتار سطح زير كشت محصولات گلخانه اي رتبه دهم را در كشور دارد اما هنوز با توجه به استعدادها و ظرفيت هاي موجود در اين زمينه به جايگاه شايسته اين ظرفيت ها نرسيده است بنابر اين تلاش بيشتر در اين زمينه نيازي ضروري است.
اين استان با يك ميليون و 200 هزار هكتار كشتزار و 14.6 ميليون واحد دامي افزون بر 10 درصد توليدات زراعي، باغي و دامي كشور را دارد.
خراسان رضوي با توليد بيش از هفت ميليون تن انواع محصولات زراعي، باغي و دامي به ارزش ناخالص اقتصادي 95 هزار و 730 ميليارد و 423 ميليون ريال جايگاه تاثيرگذاري در اقتصاد ايران دارد.
*افزايش 5 برابري توليد در گلخانه هاي الگويي
مدير باغباني سازمان جهاد كشاورزي خراسان رضوي در اين زمينه گفت: كشت گلخانه اي از مزايا و فوايد فراواني برخوردار است و در اين زمينه خراسان رضوي جهش بسيار خوبي را تجربه كرده است.
هاشم نقيبي اظهار كرد: در ادامه توسعه كشت گلخانه اي در اين استان، ايجاد گلخانه هاي الگويي با هدف نشان دادن ظرفيت هاي توليد در اين نوع كشت، مورد اجرا قرار گرفت و براي نخستين بار در گلخانه هاي الگويي، خربزه مشهدي كشت و با ويژگي هايي از جمله كاهش مصرف آب، كاهش مصرف سم و افزايش توليد برداشت شد.
اين مسئول بيان كرد: در فضاي باز كشت اين محصولات در هر هكتار بين هشت تا 10 هزار متر مكعب آب مصرف مي كند و متوسط توليد آن 17 تا 18 تن در هر هكتار است.
وي گفت: اين در حالي است كه در كشت گلخانه اي ميزان مصرف آب با كاهش يك سومي، به سه هزار متر مكعب در هكتار و ميزان توليد نيز به 80 تا 90 تن در هكتار رسيده كه تقريبا افزايشي پنج برابري را تجربه كرد.
مدير امور باغباني جهادكشاورزي خراسان رضوي گفت: اولويت در كشت گلخانه اي انتقال محصولات صيفي به فضاي گلخانه اي است اما انتقال كشت محصولات باغي مانند انار، انگور و زردآلو در فضاي گلخانه نيز در استان انجام شده و با موفقيت همراه بوده است.
وي تاكيد كرد: در كشت گلخانه اي علاوه بر صرفه جويي چشمگير در مصرف آب و نيز افزايش توليد؛ از بسياري از خسارات ناشي از تنش هاي محيطي از جمله سرمازدگي، تگرگ زدگي و گرمازدگي جلوگيري مي شود و ميزان خسارات نيز به كمترين مي رسد.
*خراسان رضوي، رتبه نخست كشور در كشت گلخانه هيدروپونيك
اگرچه تقريبا 10 سال پيش بود كه كشت گلخانه اي در خراسان رضوي آغاز شد و به تعبيري در اين زمينه از بسياري از استان هاي كشور عقب بود اما امروز اين استان با برخورداري از 10 درصد سطح زير كشت گلخانه اي كشور، در زمينه كشت گلخانه صنعتي رتبه نخست را دارد.
مدير امور باغباني جهادكشاورزي خراسان رضوي با اشاره به رتبه نخست استان از نظر سطح زير كشت گلخانه هيدروپونيك (پيشرفته) در كشور، افزود: هم اكنون از مجموع 280 هكتار سطح زير كشت گلخانه و محيط هاي كنترل شده در استان حدود 18 درصد معادل 50 هكتار زير كشت گلخانه هاي صنعتي(هيدروپونك) است.
نقيبي بيان كرد: توسعه شيوه كشت گلخانه اي به شدت مورد حمايت است و هر سال سطح زيادي با اين حمايت ها زير كشت گلخانه اي مي رود.
وي با اشاره به اينكه سال گذشته بر اساس برنامه توسعه كشت گلخانه اي، سهم خراسان رضوي ايجاد 50 هكتار سطح زير كشت بوده است، افزود: با افزايش استقبال و برنامه ريزي موثر در اين زمينه پارسال 63 هكتار به مجموع سطح زير كشت گلخانه اي استان افزوده شد.
وي گفت: امسال نيز سهم استان ايجاد 100 هكتار سطح زير كشت گلخانه است كه اميد مي رود با توجه به روند موثر و مطلوب آغاز شده، شاهد پيشرفت بيش از برنامه باشيم.
* صرفه جويي 10 درصدي آب در كشت گلخانه اي
در حالي كه 60 درصد اضافه برداشت از مخازن آب زيرزميني در خراسان رضوي مربوط به بخش كشاورزي است، وجود شيوه هايي كه موجب صرفه جويي در مصرف آب مي شود و توجيه اقتصادي نيز دارد مورد اقبال فراوان قرار مي گيرد كه كشت گلخانه اي از جمله اين شيوه هاست.
مدير باغباني سازمان جهاد كشاورزي خراسان رضوي در اين زمينه گفت: با كشت گلخانه اي نسبت به شيوه هاي سنتي كشاورزي، در مصرف آب 10 درصد صرفه جويي مي شود.
هاشم نقيبي افزود: با توجه به بحران آب در استان خراسان رضوي و ضرورت مديريت مصرف آب، توسعه كشت گلخانه اي به دليل ويژگي هاي مثبت و صرفه اقتصادي در دستور كار قرار گرفته است.
وي با بيان اينكه در اين راستا جهاد كشاورزي به صورت جدي از كشاورزان حمايت مي كند، اظهار كرد: در كشت گلخانه اي توليد به ازاي هر واحد آب در مقايسه با فضاي باز و كشت سنتي 10 برابر مي شود.
وي با اشاره به آغاز روند توسعه كشت گلخانه اي در اين استان گفت: در اين راستا روند انتقال سبزي هاي برگي و برخي درختان ميوه مانند انگور، انجير، آلبالو، گيلاس، هلو و زردآلو به داخل گلخانه آغاز شده كه با پرداخت تسهيلات بانكي اين روند تقويت مي شود.
نقيبي افزود: توليد محصول خارج از فصل، مقاومت محصول و مصون بودن باغ ها از تنش هاي محيطي از جمله گرما، سرما و تگرگ از ديگر مزيت هاي كشت گلخانه اي است.
*توليد 27هزار تن صيفي گلخانه اي
نقيبي با اشاره به اينكه افزايش بهره وري و توليد از مهمترين ويژگي هاي كشت گلخانه اي است، افزود: هم اكنون در استان حدود 27 هزار تن صيفي مانند خيار، گوجه فرنگي، فلفل، بادمجان و سبزي از گلخانه ها برداشت مي شود.
وي افزود: علاوه بر اين 69 تن توت فرنگي،741 تن انواع گياهان دارويي و چندين تن محصولات باغي از اين روش كشت در استان برداشت مي شود.
وي اظهار كرد: همچنين سالانه حدود 16 ميليون گل شاخه بريده در استان توليد مي شود كه 99 درصد اين ميزان در شيوه كشت گلخانه اي و با كيفيت عالي توليد مي شود.
نقيبي ميزان ايجاد اشتغال در گلخانه هاي استان را نيز مطلوب دانست و افزود: هم اكنون 1100 بهره بردار كشت گلخانه اي در استان فعاليت دارند.
وي با بيان اينكه هر هكتار گلخانه براي 10 نفر به صورت مستقيم و غيرمستقيم ايجاد اشتغال مي كند، افزود: اين شيوه كشت در استان براي پنج نفر به صورت مستقيم و براي همين تعداد به صورت غيرمستقيم ايجاد اشتغال كرده است.
* كشت گلخانه اي اولويت جدي براي خراسان رضوي
رئيس سازمان جهاد كشاورزي خراسان رضوي نيز با اشاره به مزاياي كشت گلخانه اي، توسعه اين كشت را از اولويت هاي اين استان در سال جاري اعلام كرد.
مجتبي مزروعي افزود: در اين راستا توسعه كشت گلخانه اي در استان در قالب 2 برنامه با جديت دنبال مي شود.
وي ميزان برداشت آب از منابع زيرزميني و چاههاي خراسان رضوي را حدود پنج ميليارد متر مكعب ذكر و بيان كرد: با توسعه كشت گلخانه اي به ميزان قابل توجهي در مصرف آب صرفه جويي مي شود.
رئيس سازمان جهاد كشاورزي خراسان رضوي افزود: با استفاده از كشت گلخانه اي رشد محصولات كشاورزي تا 60 برابر و ميزان بهره وري آن نيز 30 برابر كشت سنتي افزايش مي يابد.
وي ادامه داد: با توجه به كاهش فراوان مصرف آب در كشت گلخانه اي، اين نوع كشت در وضعيت موجود به مراتب سودآورتر و مناسبتر خواهد بود.
مزروعي گفت: در كشت گلخانه اي كيفيت محصولات به مراتب مطلوب تر و سالم تر از ديگر شيوه هاي كشت به ويژه از نظر ارزش غذايي است و در بخش صادرات نيز تقاضاي فراوان براي اين نوع محصولات وجود دارد.
7496/5132
خبرنگار: آرزو جاوداني ** انتشار دهنده: علي اصغر ايزدي
مشهد- ايرنا- كشت گلخانه اي با توجه به ويژگي هايي چون صرفه جويي چشمگير در مصرف آب و فراهم كردن امكان كشت تقريبا همه نوع محصول و افزايش بهره وري به دليل كاهش ميزان تهديدات و خسارات با انجام مراقبت ها و كنترل هاي لازم، يكي از مهمترين راه ها و گزينه هاي موجود در شيوه كشت است.
