به گزارش گروه پژوهش و تحليل خبري ايرنا، بر اساس گِلنبشته بابلي موسوم به سالنامه «نبونيد»، هفتم آبان (29 اكتبر) روز ورود كوروش نخستين پادشاه هخامنشي به بابل است؛ روزي كه بنا بر داده هاي تاريخي، به آزادي بردگان و نگارش استوانه بابلي كوروش انجاميد كه از آن بنام نخستين منشور حقوق بشر ياد مي شود.
در تقويم رسمي ايران هرچند روزي به نام كوروش وجود ندارد اما هفتم آبان ماه به طور غيررسمي به كوروش اختصاص پيدا كرده و همه ساله برخي از ايرانيان با حضور در پاسارگاد به بنيانگذار پادشاهي هخامنشي اداي احترام مي كنند. در سال هاي اخير اما برگزاري مراسم بزرگداشت كوروش با برخي رخدادها از جمله ازدحام جمعيت و به نوشته برخي رسانه ها سر دادن شعارهايي سياسي همراه بوده است؛ رخدادهايي كه اگرچه بخشي از آن را مي توان در واكنش به محدوديت هاي سختگيرانه امنيتي و انتظامي تلقي كرد، اما تحريك از بيرون به ويژه از سوي برخي شبكه هاي ماهواره اي نيز در آن بي تاثير نبوده است.
به گفته برخي صاحبنظران با مديريت صحيح مي توان بهانه به دست بيگانگان و فرصت طلبان نداد و از بروز رويدادهاي نامطلوب در مراسم بزرگداشت كوروش جلوگيري كرد. در اين مسير آگاهي بخشي به جامعه و تلاش براي ايجاد بسترهاي مناسب جهت برگزاري آرام و بي حاشيه بزرگداشت كوروش به عنوان رويدادي فرهنگي، مي تواند موثر واقع شود.
«علي اكبري» نماينده شيراز در مجلس شوراي اسلامي و «عباس نعيمي جورشري» جامعه شناس فرهنگي، در گفت وگو با پژوهشگر ايرنا، به بيان ديدگاه هاي خود در اين زمينه پرداختند.
** كوروش هم به مانند يكي از خدمتگذاران تاريخ ايران بايد تقدير شود
به گفته نماينده شيراز از آنجا كه موضوع بزرگداشت كوروش خاستگاه مردمي دارد، انتظار مي رود كه مسوولان و متوليان توجه بيشتري به مديريت درست آن از خود نشان دهند و قبل از اينكه بهانه به دست بدخواهان براي فتنه انگيزي و شيطنت نسبت به هويت و امنيت كشور بيافتد تدابير مناسبي بيانديشند.
مورخين، جامعه شناسان و اهالي فرهنگ بايد به موضوعاتي چون رويدادهاي تاريخ و نوع نگرش مردم به آنها توجه نشان دهند و درباره آنها تحقيق و تحليل ارايه دهند تا به آگاهي رساني جامعه در اينگونه مسايل افزوده شود. صدا و سيما و رسانه ها بايد در ميزگردهايي با حضور افراد مطلع اين مسايل را تحليل كنند.
آگاهي بخشي به جامعه در زمينه هاي مختلف از جمله مسايل تاريخي و فرهنگي مي تواند ديدگاه منطقي جامعه را تقويت كرده، از برخوردهاي احساسي بكاهد، به مديريت درست مسايل كمك كند و فرصت را از عده اي كه به دنبال بهانه براي ايجاد جريان هاي سوء عليه كشور هستند بگيرد.
نكته ديگر اينكه اگر از خدمت تقدير نشود خدمت گذاري از بين مي رود. بسياري هستند كه به اين مملكت خدمت كرده اند، كوروش هم يكي از آنها است. كوروش شخصيتي است كه هم به لحاظ سياسي و هم به لحاظ تدبيري كه در اداره امور داشته فرد قابل احترامي است. از اين رو به نظر من مقاماتي كه درگير مسايل نظامي، امنيتي و انتظامي كشور هستند بايد به گونه اي روز بزرگداشت كوروش را كنترل و مديريت كنند كه خللي به اداي احترام مردم به اين شخصيت تاريخي وارد نشود. متوليان امنيتي كشور نبايد به گونه اي با اين موضوع برخورد كنند كه هم واكنش مردم را در پي داشته باشد و هم موجب سوء استفاده بيگانگان شود.
** بزرگداشت كوروش نافي هويت اسلامي ما نيست
به گفته عباس نعيمي، روز بزرگداشت كوروش مشخصا بحثي است كه به هويت بر مي گردد. ما در زندگي روزمره خود با عناصر و نشانه هايي مواجه هستيم كه بخشي از آنها به تقويم باز مي گردد. به عبارت ديگر، تقويم هويت هاي پيشينيان ما را بازنمايي مي كند.
هويت امروز ما از سه بستر متاثر شده است. بستر نخست اين هويت به ايران باستان و بستر دوم به ايران پس از اسلام باز مي گردد. بستر سوم هويت امروزي ايرانيان اما آبشخورهاي غربي دارد و تاثيرگذاري اين بستر در نسل امروز بيشتر ديده مي شود.
بنابر اين، در تحليل هويت يك ايراني امروز با سه آبشخور مواجه هستيم و ذيل همين بحث مي توان روز كوروش را بررسي كرد و به اين سوال پاسخ داد كه مواجهه با اين روز بهتر است چگونه باشد.
اگر مديريت كلان هر كشور، ملت يا جغرافيايي تلاش كند كه يك وجه از وجوه آبشخوري هويتي را لغو، منع يا انكار كند بي ترديد، جامعه در برابر اين نگاه مقاومت يا شورش خواهد كرد. اين شورش تجلي هاي متفاوتي دارد و اعتراضات مدني، اعتراض در فضاي مجازي و ناخرسندي هاي روانشناختي مصداق هايي از اين شوريدن است.
من فكر مي كنم كه در برخوردهاي سختگيرانه با روز كوروش ما با اعمال سليقه رو به رو هستيم زيرا روز كوروش نافي هويت اسلامي نيست. اگرچه ممكن است برخي پارادايم ها در هويت ايراني و هويت اسلامي با يكديگر فاصله يا حتي اختلاف داشته باشند اما در موضوع كوروش موضوع اختلاف زايي وجود ندارد. اگرچه ما اطلاعات دقيقي درباره ايران باستان نداريم اما در همان اندازه اي كه مشخص است، شخصيت كوروش شخصيتي موجه و اخلاقي بوده است تا جايي كه شخصيت «ذوالقرنين» در قرآن كريم را به كوروش منتسب مي كنند.
به هر روي، مواجهه انسدادي و ممانعت گونه با رخدادهايي مثل روز كوروش، مواجهه اي نفي آميز است در حالي كه توسعه ايران به رويكردي انسجامي نياز دارد؛ رويكردي كه نه در صدد فاصله انداختن ميان هويت ها بلكه به دنبال ايجاد قرابت ميان هويت ها باشد. بنابر اين نه تنها نبايد موضوع بزرگداشت كوروش انكار شود بلكه متوليان بايد مردم را به برگزاري هرچه بهتر آن تشويق كند. چنين برخوردي انبساط و گشاده دستي مسوولان در قبال علقه هاي فرهنگي مردم را نشان مي دهد و بي ترديد به انسجام ملي و تسهيل مسير توسعه مي انجامد.
توجه به رويدادهاي فرهنگي كه با هويت جامعه ايراني گره خورده، همواره مورد تاكيد جامعه شناسان و پژوهشگران علوم اجتماعي و فرهنگي بوده است. از اين رو، برگزاري روز بزرگداشت كوروش كه بسياري آن را از نشانه هاي هويت تاريخي خود مي دانند اگر با رعايت اصول اخلاقي و قانوني صورت گيرد، مي تواند به جاي چالش زايي فرصت ساز باشد.
پژوهشم**9282**9279**خبرنگار: مهتاب افشين نسب**انتشار: سيدمحمد موسي كاظمي
ايرنا پژوهش، كانالي براي انعكاس تازه ترين تحليل ها، گزارش ها و مطالب پژوهشي ايران وجهان، با ما https://t.me/Irnaresearchهمراه شويد.
تهران- ايرنا- برگزاري مراسم بزرگداشت كوروش در هفتم آبان ماه چند سالي است كه با برخي چالش ها همراه است، حال آن كه از ديد برخي صاحبنظران از برگزاري مناسبت هايي از اين دست و مديريت آن مي توان براي اعتلا و غناي فرهنگ ايراني- اسلامي مردم ايران بهره جست.