اسب تركمن فرصت طلایی تحول اقتصادی خراسان شمالی

به گزارش ایرنا، در خراسان شمالی حدود یكهزار سر اسب تركمن نگهداری می شود كه ارزش این سرمایه نزدیك به 300میلیارد ریال است.
اسبداران خراسان شمالی بویژه در شهرستان مرزی و تركمن نشین راز و جرگلان با اتكا به علاقه شخصی خود اقدام به پرورش اسب می كنند و این نیروی انسانی علاقه مند، بزرگترین سرمایه صنعت اسب استان به شمار می رود.
از این رو صنعت پرورش اسب در استان می تواند به بهره وری و توجیه اقتصادی بالا دست یابد اما این قابلیت و ظرفیت برای جهش نیاز به مدیریت درست دارد.
اسب تركمن برای اینكه توانمندی خود را در عرصه اقتصاد به منصه ظهور برساند، باید زمینی باشد كه بتازد، پرش كند و زیبایی خود را به نمایش بگذارد اما این امكان در استانی كه خاستگاه این نژاد است، فراهم نیست.
اسب تركمن فرصت طلایی برای اقتصاد استان است و اهمیت این حوزه اقتصادی و اجتماعی در استان چنان است كه در سال های اخیر كارگروه خاصی در استانداری خراسان شمالی ذیل معاونت هماهنگی امور اقتصادی با حضور نمایندگان دستگاه های اجرایی و تشكل های اسبداران تشكیل شده تا به سیاستگذاری و برنامه ریزی برای توسعه این صنعت بپردازد.
در این سال ها چند دوره جشنواره زیبایی اسب در استان برگزار شده كه این جشنواره ها تاثیر زیادی در معرفی اسب داشته و علاوه بر آن سبب كمك به بازار و افزایش میزان خرید و فروش اسب شده است.

* حمایت از اسب تركمن در استان ضعیف است
یك سرمایه گذار اسب تركمن در بجنورد گفت: حمایت ها از اسب تركمن و صنعت اسبداری در استان ضعیف بوده است.
علی آرزومند اظهار كرد: هرچند در سال های اخیر، اقدامات خوبی در استان برای حمایت از اسبداران در حال انجام است اما نبود حمایت از این صنعت، اسبداران را در سراشیبی افول قرار داده است.
وی با انتقاد از نبود زیرساخت ها در خراسان شمالی برای اسبداران گفت: این استان كه خاستگاه اسب اصیل تركمن است اما با گذشت بیش از یك دهه از عمر این استان هنوز مكانی مناسب و استاندارد برای برگزاری كورس ندارد.
این اسبدار افزود: اسبداران ما نیاز به مكانی دارند كه اسب ها را نگهداری كنند اما بیشتر اسبداران ما مشكل تامین جایگاه دارند و از نبود جایگاه مناسب در رنج هستند.
وی گفت: با هزینه شخصی خود، یك واحد دامداری را اجاره و تبدیل به اصطبل نگهداری اسب كرده ام اما هزینه های بالای اجاره، نگهداری اسب، خوراك و دامپزشكی از اموری است كه به علت نبود چرخه مالی، بتدریج از عهده سرمایه گذار خارج می شود.
وی تاكید كرد: اسب تركمن زیبایی و قابلیت های خوب و فراوانی دارد كه كمتر مورد توجه قرار گرفته و متاسفانه به اقتصاد اسب تركمن نامهربانی و كم توجهی شده است.
آرزومند با بیان اینكه زیرساخت های صنعت اسب در استان، فراهم نیست اظهار كرد: باشگاه سواركاری، پیست اسب دوانی و مجموعه های سواركاری از جمله این زیرساخت ها است كه در استان ایجاد نشده است و اسبدار ما فرصتی برای نمایش توانمندی و قابلیت های تولید خود نداشته است.
وی افزود: نبود زیرساخت ها در استان سبب شده تا سرمایه گذار بخش خصوصی نیز تمایل و رغبت برای ورود به این صنعت نداشته باشد و فعالان نیز انگیزه ای برای توسعه كار و فعالیت ندارند.
این سرمایه گذار صنعت اسب گفت: اسب تا در زمینی نتازد، زیبایی و توان خود را به نمایش نگذارد، خریدار ندارد و گردش مالی در این صنعت اتفاق نمی افتد و به علت نبود این زیرساخت ها گردش مالی این صنعت در استان بسیار ضعیف است. اسبداران ما از درآمد ناچیز گلایه مندهستند.

* كمك به ارزش افزوده صنعت اسب
فرماندار راز و جرگلان نیز با تاكید بر اینكه صنعت پرورش اسب، یكی از ظرفیت های بسیار مهم برای رونق اقتصادی در این شهرستان است، آزمایش‌های ژنومیك را اقدامی ارزنده برای فعالیت اسبداران عنوان كرد.
محمد زارعی با بیان اینكه این اقدام گامی مهم برای افزایش ارزش‌افزوده این سرمایه‌های دامی است گفت: آزمایش‌های ژنومیك برای تعیین اصالت اسب‌ها در این شهرستان گامی مهم برای شناسنامه‌دار كردن و نیز حمایت از ذخایر ژنتیكی اسبان اصیل تركمن است.
ژنومیك شاخه ای از علم ژنتیك است كه پدیده ژنوم را مورد مطالعه قرار می دهد و هدف آن كاویدن ژن‌های یك موجود زنده به منظور بررسی وظیفه آنهاست.
ژنومیك در مرحله نخست، كارتوگرافی ژنوم و ساختار ژن ها را بررسی می نماید كه بدان مطالعه ژنومیك ساختاری اطلاق می شود. ژنومیك در مرحله بعدی به بررسی وظایف ژن‌ها نیز می پردازد كه بدان ژنومیك وظیفه ای گفته می شود.یكی از راه های مطالعه وظایف ژن‌ها، بررسی سازوكار بیان ژن‌ها است كه ژنومیك تظاهر گفته می شود.
فرماندار راز و جرگلان خاطرنشان كرد: برای اجرای طرح ژنوتایپینگ بر روی اسبان و صدور شناسنامه برای حفظ خلوص نژادی اسب به ازای هر سر اسب پنج میلیون ریال اعتبار نیاز است.
زارعی گفت: آزمایش های ژنوتایپینگ تاكنون بر روی 180 سر اسب انجام شده اما اجرای این طرح بر روی 430 سر اسب باقی مانده است.
شناسایی ژن اسب را ژنوتایپنیگ گفته می شود.
وی خاطرنشان كرد: اسب اصیل تركمن به‌عنوان یكی از ذخایر ژنتیكی استان، زمینه بسیار مناسبی برای توسعه اقتصادی بویژه در نقاط روستایی این شهرستان است.
فرماندار شهرستان مرزی راز و جرگلان با بیان اینكه در این شهرستان حدود 620 سر اسب نگهداری می شود افزود: این شهرستان رتبه نخست استان در پرورش اسب را به خود اختصاص داده است.
به گفته وی 242 نفر در به پرورش اسب مبادرت دارند.
وی تامین اعتبارات برای دادن تسهیلات ارزان قیمت را از درخواست های پرورش دهندگان اسب عنوان و اظهار كرد: تامین تسهیلات ارزان قیمت برای توسعه پرورش اسب و توسعه پایداری واحدهای پرورش و ایجاد اشتغال پایدار یكی از نیازهای رونق این صنعت است.
زارعی افزود: تامین اعتبار برای ایجاد پیست اسب دوانی باغلق و فعال كردن واحدهای پرورش اسب كمك به اقتصاد و معیشت مردم از دیگر درخواست های ما است.
فرماندار شهرستان راز و جرگلان اظهار كرد: تاكنون 36 نفر از پرورش دهدگان اسب به صندوق كارآفرینی امید برای دریافت تسهیلات به میزن 250 میلیون ریال معرفی شده اند اما متاسفانه تاكنون پاسخ قابل قبولی دریافت نشده است.
وی گفت: رئیس سازمان مدیریت و برنامه ریزی استان نیز برای كمك به تامین اعتبار لازم برای اجرای طرح ژنوتایپینگ اسبان در روستای تازه قلعه قول های مساعد داده است كه امید می رود به نتیجه برسد.
فرماندار شهرستان راز و جرگلان اظهار كرد: صنعت اسب تركمن به عنوان ذخیره ژنتیكی بسیار مهم می تواند اقتصاد استان بویژه اقتصاد روستاها را با جهشی رو به رشد، در مسیر پیشرفت قرار دهد اما نبود زیرساخت ها دست و پای این صنعت را برای این جهش بسته است.

* توجه به اسب تركمن باید بیشتر شود
معاون بهبود تولیدات دامی سازمان جهاد كشاورزی خراسان شمالی در این باره گفت: اسب تركمن، یكی از فرصت های اقتصادی در استان است و ارزش افزوده فراوانی می تواند برای مردم بویژه روستاییان داشته باشد به طوری كه هیچ شاخص پرورش دامی چنین ارزش افزوده ای ندارد.
علی مباركی اظهار كرد: یك راس گاوی شیری هلشتاین كه به پیك تولید رسیده است، اگر شناسنامه داشته باشد 10 تا 12 میلیون تومان از تولیدكننده خریداری می شود اما یك سر كره سه ماهه اسب تركمن كه شناسنامه داشته باشد، 12 تا 18 میلیون تومان ارزش گذاری می شود، بنابراین باید توجه به تولید اسب تركمن و جایگاه اقتصادی آن بیشتر شود.
وی با بیان اینكه این استان توانمندی خوبی در زمینه رونق صنعت اسب دارد افزود: این استان خاستگاه اسب اصیل تركمن بوده و مدعی هستیم خاستگاه اسبانی كه در میادین و كورس ها مقام می آورند، خراسان شمالی است.
رئیس هیات سواركاری خراسان شمالی خاطرنشان كرد: اكنون حدود یكهزار سر اسب نژاد تركمن در این استان نگهداری و پرورش داده می شود كه عمدتا در شهرستان راز وجرگلان، بجنورد و مانه و سملقان است البته در سال های اخیر متقاضیانی در جاجرم، شیروان و اسفراین به پرورش اسب تركمن روی آورده اند.
مباركی گفت: علاقه و فرهنگ مردم استان و شرایط آب و هوایی بستر و زمینه برای توسعه پرورش اسب تركمن در این منطقه فراهم كرده است و البته درسال های اخیر توجه مسئولان به اهمیت صنعت اسب در توسعه اقتصادی استان معطوف و پیگیری های خوبی در این زمینه انجام شده است.
وی درباره اقدامات انجام شده برای توسعه صنعت اسب در استان گفت: خراسان شمالی، تنها استانی است كه كارگروه اسب تشكیل داده و اعضای آن تاكنون مصوبات خوبی را گذرانده اند.
وی تصریح كرد: ایجاد و راه اندازی شهرك اسب یكی از مصوبه ها در این كارگروه است و این شهرك با ظرفیت پرورش 200 سر اسب در دستور كار است.
وی افزود: راه اندازی شهرك اسب در راز وجرگلان در كارگروه اسب تركمن مورد توافق قرار گرفته البته در این زمینه پیشنهاد ما، اجرای طرح شهرك اسب در كنار پیست اسب‌دوانی باغلق بوده اما هنوز زمین موردنظر و نیز آب موردنیاز در این منطقه تأمین نشده است.
رئیس هیات سواركاری خراسان شمالی خاطرنشان كرد: زمینی نیز در یكه سعود و غلامان توسط مردم پیشنهاد شده است اما به نظر می‌رسد ایجاد این شهرك در كنار پیست باغلق به ‌صرفه‌تر و اقتصادی‌تر باشد و طرح مزبور در مرحله جانمایی زمین است.

* خراسان شمالی خاستگاه اسب اصیل تركمن
مباركی درباره دغدغه اسبداران گفت: با اینكه استان ما خاستگاه اسب اصیل تركمن است، زیرساخت ها برای توسعه این صنعت در استان وجود ندارد و دراین باره راه اندازی پیست از ضرورت های اولویت دار برای اسبداران است كه پیگیری های خوبی انجام شده است.
معاون بهبود تولیدات دامی سازمان جهادكشاورزی خراسان شمالی افزود: اولویت بعدی، ایجاد باشگاه های سواركاری است. استان ما در ایجاد این زیرساخت بسیار ضعیف است.
وی تصریح كرد: هنوز باشگاه آكادمیك در استان نداریم و معدود سرمایه گذاری های انجام شده نیز به صورت خودجوش و سنتی در حال فعالیت هستند، هنوز به جایی نرسیدیم كه اسبدار ما بتواند درآمد و ارزش افزوده عاید اسبداران كند.
وی در پاسخ به اینكه چرا بخش خصوصی تا كنون خوب وارد عرصه نشده است گفت: محدودیت زمین در بجنورد یكی از مشكلات در راه اندازی باشگاه ها است، زمین های قابل واگذاری كه دولت معرفی می كند، عمدتا در خارج شهر و در فاصله زیاد است كه سبب می شود سرمایه گذاران رغبتی برای سرمایه گذاری در این زمین ها نداشته باشند.
مباركی اظهار كرد: اكنون چند سرمایه گذار بخش خصوصی برای راه اندازی باشگاه مجوز دارند كه سرمایه گذار بجنوردی بخشی از كارها را در اطراف بش قارداش انجام داده و امید می رود این طرح تا پایان امسال به بهره برداری برسد، سرمایه گذار اسفراینی نیز پیگیر تاسیس باشگاه است و در شیروان هم ایجاد باشگاه در زمین هشت هكتاری در دست پیگیری است البته، تعدادی از باشگاه ها نیز بدون مجوز، در سطح كوچك در حال فعالیت هستند.

* باشگاه ها مجوز ندارند
رئیس هیات سواركاری خراسان شمالی با اشاره به اینكه 2 باشگاه سواركاری دراستان فعالیت دارند كه ثبت شده اما هنوز دارای مجوز نیستند، گفت: برای توسعه سواركاری در استان وجود همین باشگاه ها هم مطلوب است.
مباركی اظهاركرد: دستگاه های اجرایی متولی سخت گیری های بی مورد را برای راه اندازی باشگاه های سواركاری نداشته باشند، با راه اندازی باشگاه ها در بخش تولید و پرورش اسب اصیل تركمن در استان رونق خواهیم داشت.
وی ادامه داد: نداشتن مربیان آكادمیك و گواهینامه دار نیز از دیگر مشكلات موجود در هیات سواركاری است، در خراسان شمالی مربی با كارت مربی گری رسمی وجود ندارد.
مباركی از برگزاری نخستین دوره مربیگری درجه سه با همكاری فدراسیون سواركاری در آذرماه امسال خبر داد و گفت: علاقه مندان می توانند با مراجعه به سایت نسبت به ثبت نام اقدام كنند.
وی عنوان كرد: با داشتن مربیان گواهی نامه دار، باشگاه های سواركاری می توانند در زمینه های مختلف آموزش، پرش و كورس دخالت داشته باشند.
مباركی خاطرنشان كرد: ما در شهرستان های بجنورد، راز و جرگلان، اسفراین و جاجرم كه اسب سواری به نوعی در آنها نهادینه شده و علاقه مندان به نسبت خوبی دارد، هیات سواركاری فعال داریم اما در دیگر شهرستان ها به علت اینكه اسب دار و اسب سوار نداریم هنوز اقدامی انجام نشده است.

* نبود پیست استاندارد سواركاری در خراسان شمالی
رئیس هیات سواركاری خراسان شمالی نبود پیست سواركاری استاندارد در این استان را از مشكلاتی دانست كه استان از دیرباز با آن مواجه است و گفت: در این زمینه از زمین های مختلفی بازدید به عمل آمده است اما متاسفانه زمین های مد نظر یا بعد مسافت داشتند و یا استاندارد نبودند.

* گردش مالی در صنعت اسب مناسب نیست
رئیس هیات سواركاری خراسان شمالی در پاسخ به اینكه چرا اسبدار ما هنوز به درآمد مناسب دست نیافته است گفت: به خاطر نقصی كه در زیرساخت ها داریم، گردش مالی در صنعت اسب مناسب نیست، ما بهترین تولید را داریم و اسبان تولیدی استان، متقاضی زیادی در استان های دیگر دارد اما از آنجایی كه محلی برای نمایش و نشان دادن این تولیدات نداریم، اسبان با قیمت پایین از تولیدكنندگان خرید و با 1.5 برابر قیمت آن در خارج استان خرید و فروش می شود.
وی خاطرنشان كرد: پیست اسب، تنها مكان برای نمایش توانایی اسب است و این امكان برای اسبان ما مهیا نیست اما در تلاش هستیم تا این زیرساخت ها دراستان مهیا شود و اسب در داخل، بتازد و توانایی خود را به نمایش بگذارد تا با تكمیل شدن چرخه تولید اسب، خرید و فروش تولیدات در همین منطقه انجام شود. پیگیری های خوبی برای فراهم كردن زیرساخت ها در حال انجام است.

* صادرات اسب یك فرصت برای اقتصادی كردن اسب داری
مباركی با بیان اینكه یكی از شرایط خوب برای ایجاد ارزش افزوده، صادرات است افزود: پیگیری هایی برای صادرات اسب تركمن از گمرك استان توسط استان انجام شده و اكنون شرایط برای صادرات اسب تركمن از استان، مهیا است و محدودیتی در این زمینه وجود ندارد اما باید شرایط قرنطینه ای كشورهای مقصد نیز برای صادرات اسب در این استان فراهم شود.

* ارزش افزوده صنعت اسب خراسان شمالی نصیب دیگران می شود
مدیركل ورزش و جوانان خراسان شمالی نیز در این باره به خبرنگار ایرنا گفت: پتانسیل ها و ظرفیت های بسیار زیادی برای رونق صنعت اسبداری در این استان بویژه در شهرستان راز و جرگلان وجود دارد كه استفاده از این ظرفیت ها نیاز به برنامه ریزی دارد.
كوروش بهادری اظهار كرد: اسبداران ما بویژه اسبداران راز و جرگلان همواره در رقابت های كورس گنبد، حائز مقام های زیادی شده اند و بخش زیادی از جوایز را از آن خود كرده اند و این نشان از توانمندی و مهارت بالای اسبداران ما دارد.
وی افزود: در این میان برخی كاستی ها سبب شده تا اسبداران ما نتوانند به سود اقتصادی مناسب دست یابند و ارزش افزوده این صنعت نصیب سایر استان ها شده است.
وی تصریح كرد: نبود زیرساخت های مناسب برای پروش اسب و فعالیت در صنعت اسبداری همچون نبود مربی مناسب و نبود پیست اسب دوانی سبب خام فروشی در صنعت اسب شده است.
بهادری اظهار كرد: كره های اسب تركمن تولیدی این استان با قمیت بسیار پایین به استان های دیگر عرضه می شود و با خارج شدن از استان و با پرورش دادن و تربیت یافتن زیر نظر مربی های توانمند، 16 برابر ارزش افزوده پیدا می كنند.
مدیركل ورزش و جوانان خراسان شمالی تصریح كرد: هر سر كره اسب تركمن استان 50 میلیون ریال به خریداران خارج استان عرضه می شود و پس از چند ماه تربیت و پرورش به 800 میلیون ریال فروخته می شود در صورتی كه اگر زیرساخت ها برای تربیت اسب در استان وجود داشت این ارزش افزوده نصیب تولیدكنندگان خودمان می شد.
در خراسان شمالی سه هزار سر اسب وجود دارد كه یك هزار سر آن اسب اصیل تركمن است.
اخبار خراسان شمالی را در كانال تلگرامی اخبار ایرنا خراسان شمالی به نشانی 🆔 @IRNABOJNURD پیگیری كنید.
7185 / 6042 خبرنگار: كبری علی آبادی** انتشاردهنده: سیدحسین قدسی