به گزارش خبرنگار ایرنا،این همایش كه چهارشنبه شب در محل سالن سلمان هراتی اداره كل فرهنگ و ارشاد اسلامی مازندران در ساری برگزار شد، وضعیت منابع آبی مازندران با موضوع 'فرهنگ و محیط زیست '، ' چالش های آب در مازندران ' و ' كودك و طبیعت یك ضرورت تاریخی ' مورد بررسی قرار گرفت.
** نگاه افراطی و مسئولیت ناپذیری در قبال محیط زیست مازندران
دكتر علی نورانی استاد دانشگاه كشاورزی و منابع طبیعی ساری با بیان اینكه فرافكنی و عدم مسئولیت پذیری همواره از مشكلات جامعه امروز بشری است، گفت: آنارشیسم ذهنی و خودشیفتگی در انسان مراقبت از محیط زیست را كم رنگ و چالش های زیادی را بوجود آورده است.
وی اظهار داشت: در حالی كه انسان به پیشرفت های علمی بالایی دست یافته است اما آنچنان توهم دانایی در كشورمان بالا است كه آموزش عمومی در جامعه كارایی ندارد.
وی با بیان اینكه برای نجات مقولات زیست محیطی مازندران نقش فرهنگ احترام به طبیعت نقش اساسی و اصلی دارد، گفت: وضعیت فعلی محیط زیست استان در حوزه زمین و تغییر كاربری ها ، تخریب جنگل و مراتع ، آلودگی های صنعتی و سموم كشاورزی به آب و خاك و تجاز به حریم و بستر رودخانه ها و وضعیت نامناسب دفع زباله و سواحل دریای خزر نگران كننده است.
وی فعالیت تشكل های زیست محیطی را اثر گذار دانست و در عین حال گفت كه باید فرهنگ برخورد و رفتار مناسب با محیط زیست را به فرزندان خود در خانواده و مراكز آموزش ابتدایی ترویج و جدی بگیریم.
وی با بیان اینكه مازندران دیگر استان پر آب كشور نیست و منابع آبی آن آرام آرام رو به خشكی می رود ، گفت: اگر آگاهی بخشی و فرهنگ سازی بحران آب در استان مازندران در قالب همایش های علمی و هنری بیشتر اطلاع رسانی و ترویج نشود ، بحران خشكسالی جدی است.
**مدیریت منابع آبی مازندران ضعیف است
حسین كاویانی استاد دانشگاه مازندران كه با موضوع چالش های آب در مازندران ،انتقال سرشاخه رودها و انتقال آب دریای مازندران به فلات مركزی ( سمنان ) سخنرانی كرده بود وضعیت منابع آبی استان را نگران كننده خواند و گفت: بر اساس آمار هواشناسی در سال زراعی سال گذشته (مهر 95تا مهر 96)كاهش حدود 31درصدی بارندگی در مازندران سبب شد تا شدت و وسعت خشكسالی افزایش بیابد.
وی میانگین مجموع مقدار بارش در سال زراعی گذشته استان مازندران را 548.2 میلی متر اعلام كرد و بیان داشت: این مقدار نسبت به مشابه سال ماقبل 30.8 درصد و نسبت به مشابه دوره آماری بلند مدت 20.4درصد كاهش داشته است.
سال زراعی از ماه مهر هر سال اغاز و تا مهر سال بعد خاتمه می یابد.
وی به پراكندگی بارندگی در مازندران و اینكه بر خلاف دیگر استان ها كشور بارندگی در ارتفاعات استان كاهش چشم گیری یافته است، گفت:بارش سال زراعی گذشته مازندران از لحاظ مكانی بین199 میلی متر در ایستگاه كجور تا یكهزارو 228 میلی متر در نوشهر متغییر بوده است.
وی به شدت خشكسالی در شرق استان مازندران اشاره كرد و گفت: بطور كلی تمامی ایستگاه های سینوپتیك استان در سال زراعی گذشته با كاهش بارش روبرو بوده اند، به نحوی كه این كاهش بین 15 درصد در ایستگاه سیاه بیشه تا 60 درصد در ایستگاه گلوگاه در نوسان بوده است.
كاویانی توضیح داد: با توجه به وضعیت بارندگی در سال زراعی گذشته شرایط خشكسالی هواشناسی در استان بین نرمال در غرب استان، خشكسالی خفیف تا متوسط در مركز و خشكسالی متوسط تا شدید در شرق استان متغییر بوده است.
وی خشكسالی را یكی از بدترین دشمنان طبیعی زیست انسانی توصیف كرد و گفت :خشكسالی هواشناسی ،كشاورزی، هیدرولوژیكی (ذخیره آبهای سطحی و زیرزمینی)و خشكسالی اقتصادی و اجتماعی تقسیم بندی می شود.
این استاد دانشگاه گفت كه با توجه به كاهش بارندگی و بی توجهی به مدیریت منابع آبی ،مازندران خشكسالی هواشناسی را تجربه كرده و وارد خشكسالی كشاورزی شده و بزودی شاهد خشكسالی هیدرولوژیكی نیز خواهد شد.
وی در عین حال گفت كه مازندران از مناطق پربارش ایران است و پراكندگی بارندگی آن در فصول مختلف سال اگر با برنامه ریزی و مدیریت آب همراه شود ، می تواند از روند فزاینده تبخیر و خشكسالی جلوگیری شود.
**طرح های انتقال آب مساوی است با از بین بردن سرمایه اجتماعی
دكتر محمود شارع پور ،جامعه شناس و استاد دانشگاه كه با موضوع پیامدهای انتقال آب دریای خزر مازندران به استان سمنان صحبت كرده است، گفت :انتقال آب بین حوزه ای به لحاظ اقتصادی و اجتماعی بسیار پر هزینه است و تجربه جهانی نشان داده است این طرح ، معایبش بیشتر از مزایای آن است.
وی افزود : به عنوان یك جامعه شناس باید بگویم مطالعات گسترده ای در انتقال آب بین حوزه ای از لحاظ اجتماعی و جامعه شناختی تاكنون انجام داده ام و به این نتیجه دست یافته ام كه طرح انتقال آب دریای خزر به استان سمنان به هیچ عنوان برای این 2استان مفید نخواهد بود.
شارع پور گفت : در مجموع 365 طرح انتقال آب در جهان انجام شد كه نمونه های آن در استرالیا ، اسپانیا و شیلی است و تمام این طرح ها اوضاع را پیچیده تر كرده اند و اصل مشكل همچنان حل نشده باقی مانده است.
وی افزود : در هر طرحی كه در این زمینه در دنیا اجرا شد ، به طور مشترك ابتدا مطرح می كردند كه هزینه طرح را كسانی كه از آب استفاده می كنند ، می پردازند ، اما در عمل بار مالی بردوش دولت ها افتاده است.
او ادامه داد : نكته مهم دیگر مشترك در تمامی این طرح ها هم این بود كه برآورد هزینه ابتدای كار با هزینه انجام شده در پایان كار بسیار فاصله داشت یعنی برآوردها بسیار كمتر از اصل هزینه بوده است.
شارع پور گفت :یكی از مشكلات انتقال آب این است كه در حوزه دریافت كننده آب ، قیمت زمین ها رشد می كند ، شهرها توسعه می یابد ، جمعیت زیاد می شود و اتفاقات دیگری می افتد كه در نهایت نتیجه آن از هم گسیختگی است .
وی افزود : به لحاظ اجتماعی در تمام كشورهای دنیا اجرای این گونه طرح ها ، تنش منطقه ای با دولت را به همراه داشته است و علتش هم این است كه این كار تخریب سرمایه اجتماعی برای مبدا انتقال آب به شمار می رود و باعث نابودی اجتماعات مردمی در استان اهداء كننده آب و گسترش مهاجر در آن مناطق می شود .
شارع پور گفت : در استان دریافت كننده آب هم شما با افزایش میزان مصرف و تغییر كاربری زیاد اراضی مواجه می شوید كه هزینه مالی زیادی را به دنبال دارد و به تبع آن فساد مالی در اجرای این چنین طرح هایی گسترده است.
این جامعه شناس افزود : انتقال آب دریای خزر به سمنان یك طرحی است كه بسیار برای كشور هزینه دارد و در نهایت جز تخریب محیط زیست و بروز تنش های اجتماعی و نابودی دریای خزر چیز دیگری به ارمغان نمی آورد.
وی با بیان اینكه نظام جمهوری اسلامی برای استادان دانشگاه ها هزینه كرده است و همه اساتید به این ملت بدهی دارند و این بدهی ها با گسترش دانش و فرهنگی علمی قابل پرداخت است، گفت: تحقیقات نشان داده است كه پتانسیل خشونت در كشورمان بیشتراز كشورهای دیگر است و به طور یقین طرح انتقال آب دریای خزر علاوه بر درگیری بین مردم 2 منطقه با دولت نیز انجام می شود.
شارع پور بیان داشت: عاقلانه ترین راه این است كه درمرحله اول مدیریت تقاضای آب در مناطق دارای مشكل بررسی و سیاست گذاری شود و همچنین سیاست رشد جمعیت شهر نشینی ،الگوی كشت و كاربری زمین های كشاورزی باید در منطقه دریافت كننده آب اجرایی شود.
وی گفت: اینكه توسعه صنعتی و كشاورزی از جمله كشت خربزه در استان سمنان مورد تاكید باشد، نشانه بی توجهی و عملیاتی نكردن راهكار های پیش از اجرای انتقال آب است.
وی احیاء قنات ها و ترمیم شبكه آب از دیگر راهكار های قبل از اجرای انتقال آب دانست .
نیاز سالانه آب شرب شهرها و روستاهای استان مازندران 360 تا 400 میلیون مترمكعب است.
بر اساس آمارهای رسمی، توان بالقوه آب مازندران در حد 6 میلیارد و 600میلیون مترمكعب در سال است كه از این مقدار چهار میلیارد و 900میلیون مترمكعب آب های سطحی و بقیه آب های زیرزمینی است.
مازندران حدود سه میلیون و 200 هزار نفر جمعیت دارد كه 45 درصد آنان در بیش از سه هزار و 200روستا زندگی می كنند.
خبرنگار: سید رضا هاشمی كروئی ** انتشار دهنده: محسن حسن نیا
6990/1899
ساری –ایرنا- اعضای تشكل های محیط زیست مازندران ،دغدغه كمبود آب و بحران های ناشی از آن در این استان را در قالب 'همایش آب ، محیط زیست و پیامدهای آن ' مورد بررسی قرار دادند.
