خدادی: رسانه ها به جای بیان بدیهیات، زوایای پنهان جامعه و صدای مردم را منعكس كنند

به گزارش خبرنگار ایرنا، محمد خدادی روز پنجشنبه و در هفتمین روز از بیست وسومین نمایشگاه مطبوعات و خبرگزاری ها در نشست تخصصی «روزنامه نگاری از كارگزار تا حرفه ای» افزود: با یك دور باطل در فضای كنونی كارگزاری و حرفه ای گری رسانه ای روبرو هستیم.
وی ادامه داد: چون اثر نداریم یا اثرمان كم است، پول خوب به ما نمی دهند، چون پول خوب نمی دهند، حقوق خوب نمی توانیم بدهیم، چون حقوق خوب نمی توانیم بدهیم، نیروی ماهر در اختیار نداریم، چون نیروی ماهر نداریم، تولید خوب نمی كنیم، چون تولید خوب نمی كنیم، بنابراین اثر نداریم و این وضعیت اصلی رسانه های ما است.
مدیرعامل ایرنا گفت: آنچه در انتها به آن می رسیم این است كه امروز فعالیت در یك رسانه بیشتر یك شغل است تا حرفه، و درد از آنجا شروع شد كه در این شغل سقف و كف نامشخص است یعنی نه امنیتی برای این شغل و نه آینده ای و نه رشدی برای آن متصور است و نه حرمتی برای این شغل آن طوری كه انتظار می رفت در نظر گرفته شده است.
خدادی افزد: زمانی كه به خبرگزاری(ایرنا) رفتنم 24 ساله بودم، خاطرم هست در یك ساله اول اجازه ندادند كه كار خبری انجام دهم. شما باید خبرنویس می شدید یكسال خبر می نوشتی و به همراه یك نفر سر برنامه می رفتی تا این حرفه را فرا بگیری. خبرهایی كه شما در آن برنامه می آوردی پاره می كردند و سطل آشغال می انداختند و فقط غلط هایت را می گرفتند.
به گفته مدیرعامل ایرنا، امروز افراد به راحتی در مسند خبرنگاری، دبیری، سردبیری، مدیر مسوولی و صفحه بند مشاهده می شوند، اكنون این مشاغل هیچ مرتبه ای ندارد، زیرا عملا دانش رسانه داریم ولی مهارت رسانه نداریم یا كم داریم و در مدل مهارتی، مهارتمان را بومی نكرده ایم.
وی ادامه داد: سوال من این است كه امروز چرا كسی اگر خبرگزاری یا شبكه تلویزیونی را نبیند چیزی را از دست نداده است. یعنی نیاز و جای ما در رسانه ها كجا است؟ سوال این است كه صبح چند نفر از خانه بیرون می آیند یك روزنامه را می خرند یا اگر نخرند چه می شود؟
خدادی گفت: دنیایی كه امروز در آن زندگی می كنیم دنیای دیگری است. در گذشته و در دهه 50 یا 60 انحصار اطلاعات بود. در گذشته از اطلاعات به مخاطب می رسیدیم. اگر شما نمی گفتید، كسی نبود كه بگوید. امروز باید از مخاطب به اطلاعات برسیم، یعنی اینكه به چه كسی می گوییم، برای چه می گوییم و می خواهیم به چه اثری برسیم.
مدیرعامل ایرنا افزود: اساسا دغدغه ما در اداره رسانه نیست. اساسا رسانه ما كاركرد تخصصی ندارد و اساسا خبرنگار تخصصی نداریم و اصلا كار رسانه ای تخصص نیست و اصلا این تخصص مورد نیاز این جامعه نیست زیرا همه متخصص هستند!
وی ادامه داد: علت اینكه دولت و دستگاه های حاكمیتی به جای اینكه رسانه محور باشند، رسانه دار شده اند این است كه فكر می كنند كه داشتن یك رسانه مشكل آنها را حل می كند، یعنی صرف اینكه شما یك روزنامه داشته باشید یعنی افكار عمومی را در اختیار دارید و چون شما می بینید فكر می كنند كه همه می بینند و لذا آن چیزی كه شما می خواهید می شود.
خدادی گفت: اكنون در رسانه ها به شدت دنبال معروفیت هستیم تا مقبولیت. نگاه رسانه ما نگاه تبیینی و اقنایی نیست به همین دلیل است كه عمدتا نظر منتشر می كنیم تا خبر. رسانه های ما اكنون عمدتا به یك خیابان یكطرفه ای برای بیان اظهارنظر مقامات، كارشناسان و اندیشمندان تبدیل شده اند و جایی برای «خط برگشت» یعنی مردم عملا وجود ندارد یا بسیار اندك است.
مدیرعامل ایرنا افزود: روزنامه ها در گذشته ستونی داشتند كه انعكاس صدای مردم بود كه امروز این موضوع كمتر دیده می شود. یعنی اینكه در یك سیكل معیوبی افتاده ایم كه هیچ راهی نداریم مگر اینكه از این سیكل بیرون بیاییم.
وی ادامه داد: برای اینكه رسانه اثرگذار شود یك راه بیشتر وجود ندارد و آن هم تخصصی شدن آن است. همچنین نباید رسانه های كپی داشته باشیم. اكنون 200 روزنامه در كشور منتشر می كنیم تفاوت این 200 روزنامه ما در چیست؟
خدادی تصریح كرد: در عنصر جذابیت خبری و رسانه ای، نسخه و مدل ما سبك دهه 50 تا 60 است و این اتفاق در سبك تیتر و لید زدن و حتی واژه هایی كه استفاده می كنیم، مشاهده می شود.
وی یادآور شد: زمانی كه به عنوان مدیرعامل وارد خبرگزاری ایرنا شدم، حتی مبدا و منبع خبر را از خبر، خبرگزاری برداشته بودند. یعنی مهم نبود كه مبدا و منبع خبر كجا است. اكنون اگر به محتوای روزنامه ها توجه كنید، اصلا منبع خبر در خبرها ذكر نمی شود یعنی معلوم نیست كه مطلب را خود روزنامه تولید كرده یا از جایی برداشته اند.
مدیرعامل ایرنا گفت: در كشور عمدتا نظرات را تولید می كنیم و كمتر به اطلاعات می پردازیم. معتقدم تولید اطلاعات باید منجر به قضاوت، و قضاوت منجر به تصمیم شود و نیز تصمیم منجر به اقدام شود. در حقیقت باید فرصت قضاوت برای مردم فراهم كند.
خدادی افزود: تولید اطلاعات حلقه های مفقوده ای دارد. باید زاویه های پنهان جامعه توسط رسانه مورد موشكافی قرار گیرد، نه بدیهیات یا تبلیغات، محور كار رسانه شود.
وی ادامه داد: ظاهرا قرار است رسانه ای داشته باشیم كه خود را در آن مطرح كنیم كه امروز عملا این موضوع با رسانه داری دستگاه ها، روی داده است. رسانه ها امروز جای احزاب نشسته اند و عملا تریبونی برای انتقال نظرات جناج ها، سیاسیون و...، عملا وظیفه بلندگو را ایفا می كنند نه اینكه خود زوایای پنهان را پیدا كنند و نادیده ها را ببینند. البته به صورت عام این نكته را می گویم اگر چه رسانه هایی نیز در كشور هستند كه متفاوت عمل می كنند.
مدیرعامل ایرنا افزود: موضوع اول ما این است كه اساسا قرار بوده چه كار كنیم و امروز چه كار می كنیم؟ باید این فاصله را پیدا كنیم. مطمئن باشید كه اگر در جایگاه نیاز و تقاضا منطق حضور ما معنا پیدا كند، حتما همانطور كه مردم پول می دهند كه بروند دكتر دندان معیوب خود را ترمیم كنند، هزینه رسانه را هم پرداخت می كنند.
خدادی ادامه داد: حاكمیت باید از رسانه داری به رسانه مداری برسد. حاكمیت امروز به این نتیجه رسیده كه با داشتن رسانه، خود جای رسانه صحبت كند و عملا دسترسی رسانه ها برای دریافت اطلاعات به دستگاه ها بسته شده است. رسانه ها عملا بیرون اتاق، برای اعلام تصمیم آنها هستند و حتی یك پله جلو رفته اند جای رسانه ها خبر می نویسند و می گویند ما خبر را روی سایت خود می گذاریم شما بردارید، كه اساسا دیگر شما هیچ نظری هم ندارید یعنی شما وظیفه كپی پیست مطلب ما را متناسب با خواست، ادبیات و قرائت ما تنظیم كنید و فقط شما یك طوطی انتقال دهنده هستید و این كار باعث شده كه كارایی رسانه از بین برود.
وی گفت: اصولا رسانه های تخصصی نداریم و علاقه ما به سیاست بر می گردد. مشكل ما در رسانه مانند مشكل ما در اقتصاد است. نسل قدیم روزنامه نگار باید تكرار شود كه بداند برای ارائه یك مقاله باید یك هفته وقت بگذارد. سه بار مقاله اش پاره شود و حتی ممكن است كه مطلب نوشته شده، استفاده نشود. شما اگر اكنون با یك روزنامه نگار این برخورد را كنید، می دانید چه واكنشی نشان خواهد داد.
مدیرعامل ایرنا افزود: در اقتصاد دلال پروراندیم، در خودروسازی به جای تولید، سوار كردن قطعات و واردات را یاد گرفتیم، كشاورز به جای اینكه تولیدكننده باشد شهرنشین شد و روزنامه نگار ما عملا تبدیل به دلال رسانه شد. هیچ مشكلی ندارد كه مقاله اش را از روی كسی بنویسد یا این مطلبی كه می نویسد از بدیهیات باشد.
خدادی ادامه داد: جالب اینجاست متولیان این حرفه هم گله ای جدی از این وضعیت ندارند. امروز بین خبرگزاری با سایت، بولتن با روزنامه، روزنامه با مجله، مجله با ماهنامه، ماهنامه با هفته نامه تفاوت نمی گذاریم. امروز اگر مطلبی می نویسید نقل مستقیم و غیرمستقیم آن مهم نیست.
وی گفت: معتقدم یك خط خبر بهتر از یك صفحه خبر است. باید دنبال سبك توِییتری برویم زیرا خواننده شما امروز یك صفحه خبر نمی خواند، یك خط خبر می خواهد. امروز او، خود جای خبرنگار نشسته است.
خدادی افزود: شبكه های اجتماعی عضو خانواده رسانه هستند، پس این شبكه ها شریك ما هستند نه رقیب، باید تلاش كنیم با تقسیم نقش از این فرصت استفاده كنیم و در تولید محتوا از بستر ارزشمند شبكه های اجتماعی، به بلوغ و دوره جدید رسانه ای برسیم.
مدیرعامل ایرنا ادامه داد: روزآمدی، كارآمدی، تغییر مهارت، بومی سازی مهارت و اثر رسانه – مخاطب شناسی –، تخصصی شدن و بازتعریف تكالیف رسانه های رسمی سنتی بومی و... نیاز جدی امروز رسانه ها است.
وی گفت: مردم امروز در دنیای متفاوت زندگی می كنند و دسترسی به اطلاعات مانند اكسیژن تبدیل به یك نیاز حیاتی شده، پس رسانه بعنوان مهمترین متولی تولید اطلاعات باید در دنیای جدید نقش، سهم و تكلیف خود را باز شناسی كند و تا زمانی كه رسانه ها خود، دلش برای خودش نسوزد و دغدغه اصلی خودش نباشد، دیگران دلشان برای آنها نخواهد سوخت.
بیست وسومین نمایشگاه مطبوعات از پنجم آبان ماه در مصلای امام خمینی(ره) گشایش یافت و فردا(جمعه) پایان می یابد.
سیام / 1058 / خبرنگار: محمد افضلی / انتشار: امید غیاثوند