به گزارش ایرنا معادن ذغال سنگ كرمان قریب به نیم قرن گرمابخش صنعت فولاد كشور بوده و طی سالیان متمادی سرمایه گذاری‌های بزرگی در بخش تجهیزات و نیروی انسانی این حوزه انجام شده است.
اما این روزها این صنعت باسابقه كشور و استان حال و روز خوشی ندارد و در این میان كارگران بخش ذغال سنگ با سخت‌ترین شرایط در معادن استان در حال فعالیت هستند كه بیشترین آسیب را متحمل شده اند.
روزی را در میان كارگران معادن ذغال سنگ زرند سپری كردیم و از نزدیك سخت‌ترین كار دنیا را دیدیم و پای صحبت و درددل انسان‌هایی نشستیم كه با دست‌ها و صورت‌های سیاه بركت سفیدی نان را به خانه خود می‌برند.
داود مرادی كارگر معدن ذغال سنگ آب نیل كرمان نیز با اشاره به سختی كار كارگران بخش معدن گفت: تقریباً روزی بین 10 تا 12 ساعت در شرایط سخت معدن كار می‌كنیم و آسیب‌های زیادی ما را تهدید می‌كند.
وی بیان كرد: حقوقی كه به ما می‌دهند با همه مزایا و اضافه كاری حدود 2 میلیون تومان در ماه است كه در مقایسه با سختی كار ناچیز است و همین حقوق را هم چند ماه یكبار می‌دهند.
وی با انتقاد از قوانین بیمه كارگران معدن گفت: قبلاً شرایط بیمه آسان‌تر بود و با سابقه 20 سال كار بازنشسته می‌شدیم، اما این قانون در حال حاضر اجرا نمی‌شود و كارگران از نظر بدنی و روحی در حال فرسوده شدن هستند.
مرادی ادامه داد: تقاضا داریم مسئولان، شركت ذغال سنگ را به وضعیت قبل برگردانند و از زیر مجموعه صندوق بازنشستگی فولاد خارج كنند تا اوضاع بهتر شود.
وی با اشاره به فرسوده و از رده خارج بودن تجهیزات استخراج ذغال سنگ تاكید كرد: شیوه استخراج در معدن ذغال سنگ همان شیوه سنتی است و از تجهیزات مدرن استفاده نمی‌شود كه ظاهراً دلیل آن هم نداشتن سرمایه و هزینه زیاد است.
* ضرورت سرمایه گذاری جدید در بخش ذغال سنگ كرمان
مدیرعامل شركت ذغال سنگ كرمان گفت: استان كرمان بزرگ‌ترین پهنه ذغال كشور را دارد و امكانات و تجهیزات خوبی در این بخش موجود است، اكتشافات ذغال سنگ در كرمان مربوط به 50 سال قبل است و نیاز به هزینه برای اكتشافات جدید داریم.
ایرج فلاح افزود: از آنجا كه سرمایه‌گذاری مطلوب در معادن ذغال سنگ كشور بجز طبس صورت نگرفته بود پس از واگذاری معادن ذغال سنگ كرمان به بخش خصوصی دچار مشكلات عدیده شدند.
ایرج فلاح بیان كرد: همچنین واگذاری های این حوزه در قالب رد دیون دولت به تامین اجتماعی صورت گرفت و خیلی به نظر مبنای كارشناسی نداشته، چرا كه واگذاری معادن ذغال سنگ كرمان كه در سال واگذاری، زیان ده بوده به مجموعه صندوق بازنشستگی فولاد كشور كه متاسفانه خودش در سالهای واگذاری با مشكلات عدیده ای روبرو بوده خیلی كار مناسب و كارشناسی شده ای نبوده است.
وی تصریح كرد: مدیران معمولا دغدغه بیمه، تجهیزات و لوازم و دارائی و حقوق را نداشتند و در آن سالها رویكرد بیشتر اشتغال محور و خدمات رسانی بوده و می توان گفت طی 50سال فعالیت صنعت ذغال در كشور، نگاه تولید محور نبوده و تنها بر اساس رویكردی كه اشاره شد به صورت دولتی اداره می شد.
فلاح افزود: برخی از این معادن قادر به پرداخت حقوق و مزایای پرسنل نبوده و اكثریت معادن ذغال سنگ به دلیل تاخیر در پرداخت حقوق و مزایا كاركنان با حقوق معوقه چند ماهه پرسنل روبرو هستند و این موضوع برای كارگران زحمتكش كه در شرایط كاری خاصی در این معادن مشغول به كار هستند مشكلاتی ایجاد كرده است.
وی تاكید كرد: ادامه این وضعیت ممكن است موجب تعطیلی برخی از این معادن و در برخی دیگر باعث كاهش سرمایه گذاری و به تبع آن كاهش آماده سازی و كاهش تولید و نهایت كاهش اشتغال شود.
وی با اشاره به ضرورت نوسازی و احیای صنعت ذغال سنگ كشور تصریح كرد: براساس تحقیق دفتر پژوهش های زیربنایی و امور تولیدی مركز پژوهش های مجلس شورای اسلامی همه كشورهایی كه دارای معادن ذغال سنگ هستند به منظور توانمندسازی و ادامه بقای این صنعت اقدام به حمایت های متعدد از شركت هایی كه در حوزه اكتشاف و استخراج و فراوری فعالیت دارند می كنند.
فلاح ادامه داد: از جمله این حمایت ها، اهدای وام های كم بهره با عاملیت بانك های دولتی و اعطای ضمانت نامه های دولتی برای پوشش ریسك سرمایه گذاری در صنعت ذغال، تقبل هزینه های تحقیق و توسعه و معافیت های مالیاتی و پرداخت حق بیمه تامین اجتماعی كار فرمایان و یارانه مستقیم است.
وی تاكید كرد: در كشور ما هم با توجه به شرایط بسیار سخت كاری در معادن ذغال سنگ و مخاطرات زیاد و همچنین فرسودگی ماشین آلات و تجهیزات معدنی برای برون رفت از این وضعیت فعلی باید با حمایت دولت و در اختیار گذاشتن تسهیلات با نرخ پایین وطولانی مدت و یارانه مستقیم به ازای هر تن ذغال سنگ تولیدی و معافیت های مالیاتی و بیمه تامین اجتماعی (سهم كارفرما) و حذف برخی هزینه های اضافی از جمله حذف بخشنامه سال 93 دولت در خصوص 4 درصد مشاغل سخت و زیان آور صورت گیرد تا این صنعت بتواند از این وضعیت خارج شود.
مدیرعامل شركت ذغال سنگ كرمان با تقدیر از اقدامات انجام شده توسط نمایندگان مردم كرمان در مجلس شورای اسلامی و مدیران استان گفت: در سالی كه مزین به سال اقتصاد مقاومتی و تولید واشتغال است با افزایش تولید واشتغال ضمن تامین نیاز صنایع داخلی كشور از خروج ارز از كشور برای واردات این محصول جلو گیری به عمل آید.
مدیرعامل شركت معدنی سراپرده زرند نیز گفت: حدود 40 سال است در بخش معدن و ذغال سنگ مشغول فعالیت هستم و تقریباً 200 نفر زیرمجموعه این شركت فعالیت دارند. مشكلات صنعت ذغال سنگ استان و كشور به دو بخش داخلی و خارجی تقسیم می‌شود كه برای هر كدام باید برنامه‌ریزی جداگانه داشت.
محمد اسماعیلی افزود: در حال حاضر هشت معدن ذغال سنگ استان به صورت كامل تعطیل شده و سایر معادن نیز در آستانه تعطیلی است و با توجه به برنامه افزایش تولید فولاد در كشور قطعاً بخش فولاد در تولید با مشكل مواجه خواهد شد.
وی با بیان اینكه اشتغال در معادن ذغال سنگ بیشترین اشتغال استان در چند سال قبل را تشكیل می‌داد، افزود: در حال حاضر با تعطیلی معادن ذغال سنگ تعداد زیادی از كارگران و فعالان این بخش بیكار شده‌اند و مشكلات روز به روز بیشتر می‌شود.
*رفع موانع تولید در معادن
سرپرست سازمان صنعت، معدن و تجارت استان كرمان نیز گفت: 21 درصد استخراج كشور از این استان انجام و همچنین 36 درصد وصول حقوق دولتی از استان پرداخت می‌شود و برداشت‌های مهم منطقه ما مربوط به چهار ماده معدنی، مس، ذغال سنگ، آهن و كرومیت است.
مهدی حسینی نژاد افزود: توسعه فرش دستباف كرمان و راه‌اندازی و رونق معادن ذغال سنگ از برنامه‌های جدی سازمان صنعت، معدن و تجارت استان كرمان است كه تاكنون نزدیك به 150 جلسه برای رفع مشكلات ذغال سنگ استان برگزار شده است.
وی با اشاره به لزوم تغییر نگرش سنتی به مبحث معدن و معدنكاری، تصریح كرد: برندسازی محصولات یكی از برنامه‌های جدی سازمان صنعت، معدن و تجارت استان كرمان است.
حسینی نژاد تاكید كرد: برای آنكه بتوانیم مشكلات حوزه ذغال سنگ و صنایع وابسته به آن را برای كوتاه مدت، میان مدت و بلند مدت حل كنیم باید 40 میلیارد تومان برای آماده سازی، 20 میلیارد تومان در حوزه ایمنی و اعتباراتی نیز برای پرداخت مطالبات باقی مانده این شركت سرمایه‌گذاری شود.
فرماندار زرند هم با اشاره به اینكه مسئولان و مدیران كشوری باید در رفع موانع تولید در معادن بخصوص معادن استراتژیك مانند ذغال سنگ فعالیت كنند، ادامه داد: استخراج معادن ذغال سنگ نسبت به سایر معادن دارای اشتغالزایی بالایی بوده و 550 نوع ماده ارزشمند از جمله بنزن، اسیدهای مختلف، اسانس، عطر، شوینده‌ها، مواد اولیه دارویی و... از ذغال سنگ استخراج می‌شود.
حبیب‌الله خنجری افزود: این ماده بسیار ارزشمند به‌دلیل استفاده بالا و هزینه‌های سرمایه‌ای سنگین و هزینه‌های بالای مصرفی روزمره عمدتاً در بخش استخراج ضررده بوده و معدنكاران چندان رغبتی به كار در آن ندارند.
وی تصریح كرد: بیشتر معادنی كه مربوط به شركت ذغال سنگ است بخشی از آن در شهرستان زرند و كوهبنان است، به‌طوری كه تا سال 94 حدود 9 معدن و شركت ذغال سنگ در این منطقه وجود داشت كه در حال حاضر این معادن و شركت‌ها به‌دلیل موانع تولید به چهار مورد كاهش یافته است.
وی با بیان اینكه این چهار معدن استخراج ذغال سنگ در زرند هر كدام تقریباً بین 210 تا 250 نفر كارگر دارند گفت: علاوه بر این چهار مورد، شركت ذغال شویی هم در زرند با 400 نیرو فعال است،
وی خاطرنشان كرد: مشكلات معادن ذغال سنگ در این شهرستان در 4 بخش استخراجی ذغال سنگ شامل نبود نقدینگی، بیمه كارگران، پرداخت مالیات، افزایش نیافتن قیمت ذغال سنگ، نداشتن توانایی پرداخت حقوق كارگران توسط پیمانكاران، افزایش هزینه‌های تولید و قیمت لوازم و تجهیزات معدنی، وجود نداشتن طرح‌های توسعه‌ای در برخی معادن، سنتی بودن شیوه استخراج، قیمت پایین ذغال سنگ و تعیین نشدن قیمت واقعی آن، پرداخت نشدن مطالبات تولید‌كنندگان ذغال سنگ توسط خریداران و نامناسب بودن تجهیزات بهداشتی در اغلب معادن است.
فرماندار زرند با اشاره به درخواست‌های معدنكاران گفت: معدنكاران درخواست تخصیص یارانه دولتی به معادن ذغال سنگ به‌دلیل نداشتن سوددهی مناسب، درخواست اعطای تسهیلات حمایتی در جهت توسعه و نوسازی معادن، درخواست افزایش قیمت ذغال سنگ به میزان 20 درصد را دارند ضمن اینكه از سال 91 تاكنون این افزایش قیمت ذغال سنگ مصوب شده، اما صورت نگرفته و مهرسال گذشته قرار شد 9 درصد افزایش یابد كه هنوز محقق نشده است.
وی افزود: همچنین از خواسته‌های این معدنكاران وصول مطالبات حاصل از فروش ذغال سنگ از شركت ذغال سنگ كه تاكنون 20 درصد پرداخت شده، ایجاد سامانه مناسب و تخصصی جهت ارائه خدمات بازرگانی در زمینه تأمین تجهیزات معدنی ایمن و استاندارد است.
با توجه به اینكه طی سالیان متمادی تجهیزات، نیروی انسانی گسترده ای در بخش ذغال سنگ كرمان شكل گرفته است، لازم است از این منابع و امكانات صیانت شود تا ضمن جلوگیری از نابودی صنعت ذغال سنگ كرمان و بروز تبعات و آسیب های اقتصادی، امنیتی و اجتماعی شاهد ارتقا و به روز شدن این بخش باشیم.
گزارشگر:داود رجبی بهجت** انتشاردهنده : بهنام احمدی *
كرمان - ایرنا - ذغال سنگ كرمان به عنوان قطب ذغال كشور این روزها حال خوشی ندارد چرا كه در سالهای اخیر رو به افول گذاشته و مشكلات متعددی گریبانگیر این صنعت با سابقه استان شده طوری كه ادامه فعالیت این حوزه را در معرض تهدید جدی قرار داده است .
