عمليات نصر8 ، آزاد سازي ارتفاعات و نفوذ به مواضع دشمن بعثي عراق

به گزارش ايرنا، عمليات پيروزمند نصر8 روز 29 آبان 1366 با رمز «يا محمدبن‌عبدالله» ادركني، ادركني، ادركني، در تداوم سلسله عمليات ها در جبهه شمال غرب كشور انجام شد.
ضرورت اجراي اين عمليات به منظور فراهم سازي عمليات هاي بزرگ و گسترده در اين جبهه بيش از پيش احساس مي شد و به همين دليل به رغم دشواري هاي موجود، عمليات نصر8 از سوي نيروهاي رزمي سپاه پاسداران طراحي شد.
در آبان ماه سال 66 ، پس ازكاهش بحران خليج فارس و قطع درگيري هاي ايران و آمريكا در دريا، بار ديگر جنگ زميني اولويت خود را بدست آورد و مجدداً تلاش درجبهه شمالي، اصلي شد.
در دو عمليات كربلاي 10 و نصر 4، منطقه شرق رودخانه قلعه چولمان تا سوركوه در منطقه سليمانيه عراق توسط رزمنددگان اسلام تصرف شده بود ؛ گسترش عمليات به سمت غرب و كوتاه كردن فاصله مواضع قواي منظم خودي كه در آن سوي مرز مستقر بودند و نيروهاي نامنظم قرارگاه رمضان و كردهاي معارض عراقي كه در عمق خاك عراق استقرار داشتند مستلزم عبور از رودخانه قلعه چولمان بود و عبور از اين رودخانه نيز منوط به تصرف ارتفاع گرده رش بود.
لذا عمليات نصر 8 براي تصرف اين ارتفاع با طراحي و فرماندهي سپاه پاسداران با اهداف گسترش وضعيت خودي در غرب منطقه عملياتي ماووت، با چند لشكر از نيروي زميني سپاه پاسداران آغاز شد.

*** مشخصات منطقه عملياتي نصر 8
منطقه عملياتي نصر 8 در شمال استان سليمانيه عراق توسط ارتفاعات بلند گرده رش، گوجار، قميش، دولبشك، الاغلو، ويولان، گرده شيلانو نيزدشت هرمدان و تپه هاي جنگاوي احاطه شده است.
در اين ميان، ارتفاع گرده رش از اهميت بيشتري نسبت به ساير ارتفاعات برخوردار است؛ چرا كه براي ورود به منطقه غرب رودخانه قلعه چولان و انجام عمليات هاي بعدي مي بايست اين ارتفاع تصرف مي شد.
پيشتر در ارتفاع گرده‌رش كه عمليات روي آن انجام گرفت عمليات‌هاي كربلاي 10 و نصر 4 انجام شده بود. ارتفاعات بلند گوجار، قميش، دولبشك، الاغلو، ويولان، گرده شيلان و نيز دشت هرمدان و تپه‌هاي چنكاوي اطراف اين منطقه را در غرب، شمال غرب و جنوب فرا گرفته‌اند.
رودخانه قلعه چولان، اين منطقه را به دو بخش شرق و غرب تقسيم مي‌كند كه در آن، ارتفاعات گامو، آمدين، ژاژيله، اسپيدار، دوقلو، قشن، و گلان واقع شده‌اند.
در مجموع، كوهستاني بودن، محدوديت عقبه، نداشتن جاده (به ويژه در ارتفاع گرده‌رش) و سرما از جمله ويژگي‌هاي جغرافيايي منطقه عملياتي به شمار مي‌رفتند.

*** وضعيت دشمن در منطقه عملياتي
مسئوليت منطقه عملياتي به عهده سپاه يكم ارتش عراق بود؛ كه با يگان‌هاي سازماني و نيروهاي جيش الشعبي از ارتفاع گرده‌رش حفاظت و دفاع مي‌كرد. ميزان حضور دشمن در منطقه، در اين زمان عادي قلمداد مي‌شد و از آنجا كه در اواخر پائيز و فصل زمستان، مطابق تجربه سال‌هاي گذشته، عمليات بزرگ ايران در جبهه جنوب انجام مي‌شد، دشمن به تدريج نيروهاي خود را به آن جبهه اعزام كرد.
«اما اين نقل و انتقال كند انجام مي‌شد از اين رو، برخلاف عمليات كربلاي 10 كه در اوايل بهار همين سال صورت گرفت، حضور دشمن در منطقه بيشتر و سازمان يافته‌تر بود».
علاوه بر اين، عليرغم اهتمام وافر قرارگاه نجف نسبت به رعايت غافلگيري و اعمال حفاظت عملياتي، به دليل حضور دشمن روي ارتفاع گامو و ارتفاع قميش، اقدامات و نقل و انتقال يگان‌هاي خودي در معرض ديد نيروهاي عراقي قرار داشت و به همين دليل، دشمن به طور نسبي هوشيار بود.
اين وضع به طور خاص چند روز قبل از شروع عمليات، تشديد شد و نيروهاي در خط دشمن به حفر كانال، احداث سنگر، افزايش موانع مصنوعي و فعاليت كمين پرداختند. عراقي‌ها، همچنين، نيروهاي يگان‌هاي مستقر در ارتفاع گرده‌رش، را افزايش دادند.

*** شرح عمليات نصر 8
نيروها با حركت از محورهاي مختلف پس از 5 تا 8 ساعت راهپيمايي، در نزديكي مواضع دشمن استقرار يافته و به انتظار فرمان آغاز عمليات نشستند.
سرانجام عمليات در ساعت 01:16 بامداد 29 آبان ماه 1366 آغاز شد و يگان هاي عملياتي به طور هماهنگ و هم زمان به مواضع دشمن يورش بردند و پس از يك ساعت موفق شدند قلل 1424، 1426 (قله اول)، 1418 (قله دوم) و 1391 (قله سوم) و قرارگاه تاكتيكي تيپ 39 را تصرف كنند.
از ساعت 5 صبح، دشمن با بكارگيري عناصر باقيمانده از تيپ 39 پاتك كرده و توانست يكي از يگان هاي خودي را حدود 300 متر عقب براند.
با روشن شدن آسمان، پاتك دوم عراق نيز شروع شد كه با مقاومت قواي خودي سركوب گرديد. پس از آن، هيچ تحرك موثر و مهمي از دشمن در طول روز اول مشاهده نشد.
در شب دوم، نيروهاي خودي مجددا وارد عمل شده و سه قله ديگر گرده رش را تصرف كرده و در نهايت موفق شدند به طور كامل اين ارتفاع را در اختيار بگيرند.
دشمن كه ارتفاع گرده رش را از دست داده بود، از روز سوم عمليات شروع به پاتك براي بازپس گيري اين ارتفاع كرد كه هر يك از آن ها با مقاومت طرف مقابل خنثي شد.
از روز دوم آذرماه 1366 نيروهاي اتحاد ميهني كردستان عراق روي ارتفاع ويولان وارد عمل شد. اين اقدام موجب شد دشمن توجه خود را به آن محور معطوف كنند و پس از دو روز درگيري آن ها را به عقب براند.

***نتايج عمليات موفقيت بار رزمندگان اسلام
رزمندگان اسلام درعمليات نصر 8، به طور صددرصد به هدفهاي خود دست يافتند. در واقع، با تصرف ارتفاع گرده‌رش، يك سرپل مناسب و جاپاي مطمئن در آن سوي رودخانه قلعه چولان، براي اقدامات بعدي به دست آمد.
در اين عمليات، دشمن متحمل تلفات نيروي انساني و تجهيزات زيادي شد و200تن از آنها نيز به اسارت نيروهاي خودي درآمدند.
همچنين، تيپ‌هاي 39، 74، 77 و 83 و برخي يگان‌هاي ديگر دشمن آسيب ديدند. علاوه بر اين، مقداري از سلاح، مهمات و تجهيزات دشمن نيز منهدم و يا به غنيمت گرفته شد.
دراين عمليات مناطقي از شهر ماووت، ارتفاعات 1426 ، 1428 ،1391 و چندين پاسگاه مرزي عراق بر روي ارتفاعات گرده رش، روستاهاي گمالان زور، گمالان خوارد، برگر بالا، برگر پايين، ازاد شد و چندين دستگاه تانك ونفربر، انواع ماشين آلات مهندسي و راهسازي، چندين قبضه آتشبار توپخانه، چندين انبار مهمات و دهها دستگاه خودرو نظامي يگانهاي منهدم شد.
انهدام تيپ 29 از لشگر 44 ، انهدام تيپ هاي 603 ، 83 ، 77 پياده انهدام يك گردان كماندويي از سپاه يكم ، انهدام سه گردان توپخانه ، انهدام يك گروهان تانك ، انهدام گردان كماندويي لشگر 44، تعداد كشته و زخمي بيش از 2000 نفر، غنايم تعدادي تانك ، دهها دستگاه خودرو ، مقدار زيادي انواي خمپاره انداز ، يك دستگاه رادار رازيت و مقدار زيادي انواع سلاح سبك از دستاوردهاي اين عمليات توسط رزمندگان اسلام بود.
در مجموع عمليات نصر 8 پس از يك هفته با موفقيت كامل پايان يافت.

*** موفقيت كامل ايران و واكنش رسانه‌هاي خارجي
درآن زمان ، اكثر تحليلگران نظامي سياسي جهان، انجام عمليات در مناطق شمال‌غرب را فريب ارزيابي مي‌كردند و معتقد بودند هدف اصلي ايران تصرف بصره بوده ضمن اينكه اخبار خليج فارس ديگر اخبارجنگ را تحت الشعاع قرار داده بود.
روزنامه 'ميدل ايست اكونوميك دايجست' دراين باره نوشت: «نيروهاي مسلح عراق درسراسر جبهه جنگ در آماده‌باش كامل به‌سر مي‌برند. هدف احتمالي ايران شهر بصره خواهد بود كه عراقي‌ها مي‌كوشند بار ديگر تدابير دفاعي پيش‌بيني شده را به‌كارگيرند. همچنين 'اينديپندنت' روزنامة ديگر لندن با اشاره به اين نكته كه عراق يك شبكه ديگر از مواضع دفاعي منطقه بصره ايجاد كرده است نوشت: «ايران به فشارهاي مداوم رزمندگان خود مبني‏بر ‏دست زدن به حملات پياپي جهت درهم شكستن خطوط دفاعي عراقي‌ها تا عملي ساختن يك رسوخ پيروزمندانه، متكي خواهد بود. عكس‌هاي ماهواره‌اي نشان‌دهندة آمادگي گسترده ايراني‌ها براي دست زدن به يك حمله جديد در جبهه جنوبي است.»
اين روزنامه همچنين درمقاله‌اي ديگر نوشته بود: «ايران حملات آزمايشي خود را در نقاط ديگر به‌عمل مي‌آورد تا تعادل عراقي‌ها را به هم بزند. اما در واقع در اطراف بصره و در جبهه جنوبي است كه نبرد واقعي صورت خواهد گرفت. هدف ايران بر آن است كه جنوب عراق و بصره را از ساير نقاط عراق جداكند.»
از سوي ديگر درگيري نظامي در خليج‌فارس كه موجب تشديد حملات عراق به نفت‌كش‌ها و مقابله به مثل ايران و نيز حضور نظامي امريكا شده بود، باعث توجه بيشتر فرماندهي سپاه به آن جبهه شد. حدودا، از تيرماه سال 1366 با دخالت امريكا، جنگ ايران و عراق به طور محدود، جنبه بين‌المللي به خود گرفت.
اسكورت نفت‌كش‌هاي كويتي با ناوهاي ايالات متحده و فشار بيشتر بر روي ايران باعث شد كه نيروي دريايي سپاه در خليج‌فارس فعال شود و اين روند كه با حمله امريكا به چاه‌هاي نفتي ايران، تعرض به كشتي‌ها و حمله موشكي ايران به كشتي‌هاي امريكايي همراه بود، حدود سه ماه به درازا كشيد. پس از آن، بار ديگر فرماندهان سپاه توجه خود را به جبهه زميني معطوف كرده و در راستاي استراتژي عملياتي شمال غرب، عمليات نصر 8 را به عنوان سرپل عمليات بزرگ زمستاني طرح‌ريزي كردند.
اجتمام / 1095 /1724
گزارش : رضائي مجد ** انتشار : حسين فتح الهي