بازار برنج گیلان، منتظر وضعیت جدید عرضه و تقاضا

استان گیلان 238 هزار هكتار شالیزار دارد كه از این اراضی، سالانه بیش از 700 هزار تن برنج سفید بدست می آید و به بازار عرضه می شود كه این مقدار، نزدیك به 40 درصد برنج كشور است. گیلان دومین استان تولیدكننده محصول برنج از نظر مقدار، پس از مازندران است و برنج این استان، كیفی ترین و پر طرفدارترین برنج محسوب می شود.
فصل زراعی گذشته به دلیل شرایط آب و هوایی مناسب، تابش كافی نور آفتاب و كاهش بارندگی ها یكی از سال های پر بركت و استثنایی از نظر تولید و برداشت برنج به شمار می رود و كشاورزان توانستند بدون خسارت های ناشی از بارندگی ها، هم از نظر مقدار و هم از نظر مرغوبیت، محصول خوبی تولید كنند.
با توجه به افزایش میل و ذائقه مصرف كنندگان ایرانی به رقم های داخلی برنج طی سال های اخیر، برنج تولید شالیكاران گیلانی از اقبال بیشتری نسبت به برنج های خارجی برخوردار بوده كه همین موضوع، پشتگرمی و امیدواری شالیكاران را درپی داشت اما امسال وضعیت به گونه ای دیگر رقم خورد و بنا به اظهار دست اندركاران تولید و فروش برنج در گیلان، وضعیت بازار باید به گونه ای باشد تا كشاورزان بتوانند به راحتی محصول خود را به نقدینگی تبدیل تا بخشی از مشكلات و بدهی های از قبل مانده خود را جبران و تسویه كنند.

** نارضایتی كشاورزان از ركود در بازار برنج
كارخانه های شالیكوبی از نیمه مردادماه بازگشایی شده و شلتوك (دانه قبل از جدا شدن از پوست) كشاورزان را تحویل می گیرند و بیشترین تبدیل و عمل آوری تا مهرماه انجام می شود.
سجاد قربانپور صاحب كارخانه برنجكوبی در منطقه شكاكم دهستان بازكیاگوراب از توابع شهرستان لاهیجان از جمله افرادی است كه می گوید برنج كشاورزان در كارخانه ها دپو شده و به فروش نمی رود.
وی اظهار داشت: 90 درصد برنج كارخانه، رقم های هاشمی و علی كاظمی است و بخش عمده شلتوك كشاورزان به برنج سفید تبدیل شده اما هنوز بازار برنج رونق نگرفته و با ركود مواجه است.
وی وضعیت بازار برنج در سال گذشته را بهتر از امسال می داند و می گوید: هم اكنون بازار برنج در گیلان بویژه در شهرستان های لاهیجان و آستانه آشرفیه راكد است و دلیل آن هم، واردات بی رویه و توزیع زودهنگام برنج خارجی در بازار در فصل برداشت و پایین بودن قدرت خرید مردم است.
به گفته قربانپور ، كارخانه های شالیكوبی مركز اطمینان بخش برای فروش برنج كشاورزان هستند و خریداران عمده، به خالص بودن برنج در كارخانه ها اعتماد بیشتری دارند.
وی خاطرنشان كرد: در كارخانه ها هم امكان نگهداری برنج شالیكاران برای مدت طولانی از نظر فضا و هم از نظر ماندگاری وجود ندارد و كشاورزان نیز برای تامین مایجتاج خود باید زود برنجشان را بفروش برسانند تا بتوانند نیازهای ضروری خودشان را تامین كنند.
به گفته این صاحب كارخانه شالیكوبی، اوج خرید برنج بیشتر در ماه های شهریور و مهر است كه 50درصد برنج معمولا در این مدت به فروش می رود اما امسال، برنج های داخلی از سوی خریداران از استقبال كمتری برخوردارند.
موسی اكبرپور كشاورز شالیكار لاهیجانی نیز می گوید: برداشت برنج امسال نسبت به سال گذشته 30 تا 40 درصد افزایش داشته و بیش از 80 درصد آن را ارقام هاشمی و علی كاظمی تشكیل می دهد.
وی افزود: قیمت هر كیلوگرم برنج هاشمی بین یكصد هزار تا 110 هزار ریال و علی كاظمی بین 95 هزار تا یكصد هزار ریال در كارخانه ها قیمت گذاری شده ولی كشاورزان حاضرند برنج خود را زیر این قیمت ها هم بفروش برسانند اما مشتری پیدا نمی شود.

** بازار برنج، منتظر وضعیت جدید عرضه و تقاضا
اگرچه برنج داخلی، عطر و طعم ویژه ای دارد و به طور طبیعی، در استان تولیدكننده محصول برنج، نباید محصول مشابه خارجی عرضه شود ولی به دلیل قیمت پایین برنج های خارجی كه بین 35 هزار تا 55 هزار ریال عرضه می شوند، این نوع برنج ها در بازارهای شرق گیلان جولان می دهند.
حبیب جهانساز معاون بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهاد كشاورزی استان گیلان در این ارتباط به ایرنا گفت: نا هماهنگی در زمان و میزان واردات برنج به كشور، همه ساله مشكلات فراوانی را در بخش فروش محصول برنج تولید داخل فراهم می كند.
وی خاطرنشان كرد: در حال حاضر هر سال به مدت پنج ماه (از مرداد تا پایان آذرماه) واردات برنج به كشور با هدف حمایت از كشاورزان و فراهم آوری زمینه فروش محصول برنج تولید داخل ممنوع است و برای بقیه سال بر واردات برنج تقریبا نظارتی وجود ندارد.
به گفته جهانساز، فرمول كارشناسی برقراری تعادل در عرضه و تقاضای برنج در كشور این است كه هر سال میزان تولید و مصرف داخلی برآورد و كسری آن از طریق واردات جبران شود در حالیكه اكنون پنج ماه واردات برنج ممنوع است و در بقیه سال، بیش از میزان نیاز كشور برنج وارد می شود كه این بی برنامگی، ركود بازار برنج را در پی دارد.
وی با بیان اینكه سرانه مصرف برنج كشور 36 تا 37 كیلوگرم در سال برآورد شده، افزود: با این احتساب، میزان نیاز سالانه كشور حدود سه میلیون تن برنج است.
جهانساز ادامه داد: پنج ماه از سال واردات برنج ممنوع است و از آن طرف، دلالان و تاجران در بقیه سال به هر میزانی كه دلشان بخواهد، ثبت سفارش می كنند و میزان واردات هم هوشمندانه است تا بتوانند بازار برنج داخلی و خارجی را در دست داشته باشند.
وی در مورد علت ركود بازار برنج نیز گفت: 50 درصد برنج تولیدی امسال به دلیل تشنگی بازار به برنج مرغوب محلی، به فروش رفت و در حال حاضر با توجه به واردات برنج در بهار امسال و زمان اندك باقی مانده تا فصل جدید واردات برنج (اول دی ماه) بازار همچنان منتظر است تا وضعیت جدید عرضه و تقاضا را تجربه كند.
جهانساز بیان داشت: دولت بایستی در شیوه فعلی واردات برنج بازنگری كرده و میزان نیاز واقعی كشور را در طول سال وارد كند كه اگر اینگونه شود، هم دست دلالان و واسطه ها از بازار تا حدود زیادی كوتاه و هم تعادل و آرامش در بازار حكم فرما می شود و حقوق تولید كننده و مصرف كننده تا حدود زیادی رعایت خواهد شد.

پیش از این نیز غلامعلی جعفرزاده ایمن آبادی نماینده شهرستان رشت در مجلس شورای اسلامی گفت كه مركز تحقیقات كشاورزی، معتقد است تاكنون 470 بذر برنج تولید كرده اما متاسفانه این بذرها نتوانسته‌اند در راستای افزایش تولید، كارآیی مناسبی داشته باشند بنابراین برای رسیدن به خودكفایی برنج باید برنامه ریزی اجرایی و عملیاتی در دستوركار قرار گیرد.
وی اضافه كرد كه قیمت خرید تضمینی برنج باید تا پایان شهریورماه برای تامین اقتصاد كشاورزان تعیین شود تا كشاورزان، دغدغه فروش محصولاتشان را نداشته باشند و تنها به فكر كاشت، داشت و برداشت محصول باشند.
این عضو كمیسیون برنامه و بودجه مجلس یادآور شد: ما تا خودكفایی برنج تنها 500 هزار تن فاصله داریم بنابراین اگر مشكلات فرسودگی كارخانجات برنج را مرتفع كنیم، به سادگی به خودكفایی در تولید این كالای استراتژیك می رسیم، البته نباید اجازه داد واردات بی رویه نیز مسیر خودكفایی برنج را تحت تاثیر قرار دهد.
به گزارش ایرنا، بیش از 317 هزار بهره بردار بخش شالیكاری گیلان همه ساله برای كاشت برنج ، ابتدا در فصل زمستان دو نوبت زمین های شالیزاری را همزمان با بارش های زمستانه شخم می زنند تا هم زمینه نفوذ آب به خاك را فراهم آورند و هم نسل آفات باقیمانده در پوشش گیاهی نابود شود. شخم زمستانه در كاهش میزان نیاز شالیزارها به آب در فصل كاشت و داشت نقش مهمی دارد.
پس از آن در نیمه اول فروردین ماه، خزانه گیری نشاء برنج آغاز می شود و از نیمه دوم فروردین تا پایان نیمه اول اردیبهشت ماه، نشاء برنج دستی یا مكانیزه به زمینی كه از قبل با تیلر آماده و سپس آب تخت شده، منتقل می شود.
از نیمه دوم اردیبهشت ماه تا اواسط نیمه اول تیرماه نیز فصل داشت برنج است كه در این مدت، وجین و مراقبت های گیاهی انجام می شود. از اواخر نیمه دوم تیر تا پایان شهریورماه نیز به تناسب جدول زمان كاشت، فصل برداشت برنج در استان گیلان است.
استان گیلان بزرگترین تولیدكننده ارقام بومی و باكیفیت برنج در كشور است و رتبه اول كشور را از لحاظ سطح زیركشت و همچنین رتبه دوم تولیدكننده برنج بعد از استان مازندران را به خود اختصاص داده است.
ارقام هاشمی، علی كاظمی، صدری، حسنی و دیلمانی جزو رقم های كیفی و ارقام گوهر، سپیدرود و خزر جزو رقم های پرمحصول است كه در شالیزارهای گیلان كشت می شود.
بیشترین رقم های كشت شده برنج در این استان، رقم های كیفی هاشمی و علی كاظمی است كه افزون بر 85 درصد محصول برنج گیلان را شامل می شود. همچنین سال گذشته (1395) نخستین رقم مادری برنج پرمحصول گیلانه، در رشت برداشت شد. از خصوصیات بارز رقم گیلانه پا كوتاهی، زودرسی و كیفیت پخت بسیار مطلوب همانند ارقام محلی ایرانی با عملكرد بیشتر از ارقام بومی است.
گزارش از: فرهاد نظرپور - نصرالله ابراهیمی ** انتشاردهنده:امیرحسین كبیری
6029 / 2007/6070