به گزارش روز چهارشنبه خبرنگار ایرنا، طی چند سال اخیر با گذر از هر گوشه و كنار شهر، مكانی به چشم می خورد كه هر كدام در فضایی استاندارد یا غیر استاندارد، نام تماشاخانه خصوصی را بر سر در ورودی خود نصب كرده و نمایشی را برای اجرا بر صحنه دارند.
این راهی است كه مسئولان فرهنگی برای بهبود اوضاع تئاتر پیش گرفته اند تا هم مسئولیت این بخش را به صنف تئاتری ها واگذار كنند و هم گامی را در راستای گسترش تماشای تئاتر در بین شهروندان برداشته باشند و از دیدگاهی دیگر خواسته دیرینه اهالی تئاتر برای واگذاری مدیریت این عرصه به خود هنرمندان را به ثمر برسانند.
هدف دیگر ایجاد این تماشاخانه ها ایجاد فضایی برای فعالیت هنرمندان تازه كار بود تا با بودجه اندك برای كسب تجربه در مسیر هنری كه فرا گرفته اند از جمله كارگردانی، نمایشنامه نویسی و بازیگری گامی برداشته باشند تا هنرمندان پیشكسوت بتوانند به راحتی تئاتر را به نسل بعد از خود بسپارند.
با گسترش هر روزه تماشاخانه های خصوصی نه تنها از بار انتظار نمایش ها در پشت درهای تالارهای دولتی كم شده است بلكه هر نمایشی با هر كیفیتی می تواند پس از دریافت مجوز شورای ارزیابی نمایش خود را به صحنه ببرد كه به گفته مدیر كل هنرهای نمایشی در این زمینه «تضمین كیفیت آثار نمایشی برعهده دولت نیست».
بر همین اساس كارگردانان تئاتر معتقدند كه نمایش ها برای در نوبت نماندن اجرا گاهی مجبور می شوند هر شرطی را برای صحنه سالن های خصوصی بپذیرند.
این اوضاع كه شامل استفاده از بازیگر مشهور، افزایش قیمت بلیت و استفاده كمتر از دكور می شود گاهی می تواند به كیفیت اثر لطمه وارد كند و اجراكنندگان می پذیرند كه نمایشی به اصطلاح بفروش را به صحنه ببرند تا هزینه تماشاخانه خصوصی را بپردازند.
این وضعیت تماشاگر را نیز آزرده خاطر می كند و ممكن است به جای جذب مخاطب، موجب زدگی آنان از این هنر اصیل شود.
ایوب آقاخانی نویسنده و كارگردان تئاتر، معتقد است كه تماشاخانه های خصوصی تنها توانسته اند در آمار افزایش سالن های نمایش و اجرای بیشتر تئاتر، تغییر ایجاد كنند اما در بهبود اوضاع این حوزه تاثیری نداشته اند.
این هنرمند در گفت وگو با خبرنگار فرهنگی ایرنا تصریح كرد: فضاهای كنونی سالن ها سطح استاندارد و توقع مخاطبان و كارگردانان را پایین آورده است زیرا شایستگی تماشاخانه شدن را ندارند.
وی با بیان اینكه سالن های كنونی با روحیه دلال مسلكانه، كیفیت را قربانی مقبولیت می كنند، گفت: تئاتر زیر این هجمه ها و كمبود شایستگی ها كمر خم كرده است زیرا این روند نه تنها نفعی برای تئاتر ندارد كه این هنر را متضرر نیز می كند.
اردشیر صالح پور مدرس و پژوهشگر تئاتر نیز افزایش تماشاخانه های خصوصی را نشان دهنده توسعه كمی می داند كه درعین حال، به معنای رشد و بالندگی برای این هنر نیست.
وی در گفت وگو با خبرنگار فرهنگی ایرنا افزود: تماشاخانه ها اكثرا دانشجویی، به دلیل حمایت نشدن از سوی هیچ نهادی با مشكلاتی از جمله كرایه هنگفت فضای اجاره شده، دریافت وام های كلان و كمبود تماشاگر مواجه هستند كه در صورت رفع نشدن آنها با ورشكستگی مواجه خواهند شد و مسیر خصوصی سازی تئاتر متوقف می شود.
به گفته صالح پور، مسئولان در گزارش های خود از آمار این تماشاخانه ها برای بهتر نشان دادن كارنامه خود استفاده می كند اما كوچك ترین نقشی برای سرپا ماندن این مراكز ایفا نمی كند.
در این میان، شاهین چگینی رئیس صنف تماشاخانه های خصوصی با بیان اینكه پس از تشكیل این صنف انجمن، مراحل یكپارچگی و یكسان سازی تماشاخانه های خصوصی در دست انجام است، تصریح كرد: بر همین اساس قراردادهای تماشاخانه دارها و گروه های نمایشی با بندهای مشترك انجام خواهد شد تا با تفسیر قانون، هر تماشاخانه معاهدات خود را انجام ندهد.
وی با بیان اینكه 12 تماشاخانه تاكنون عضو صنف شده اند، اظهار كرد: پس از مشخص شدن درجه كیفی سالن، قیمت بلیت ها با توجه به استانداردسازی و درجه بندی تعیین می شود تا تماشاگر با اطلاع از وضعیت سالن و قیمت مناسب به تماشای نمایش بنشیند و این موضوعات آسیبی به هنر تئاتر وارد نكند.
چگینی با بیان اینكه مشكلات موجود از جمله بودجه ناعادلانه، نبود حمایت و كمبود امكانات برای استانداردسازی و بهبود وضعیت سالن ها و اجراها با پیگیری قابل كاهش است، خاطرنشان كرد: آشفتگی های مالی برای تقسیم كمك هزینه ها به تماشاخانه دارها و گروه های نمایش وجود دارد كه بخش خصوصی مجبور به تامین هزینه های خود از گیشه، گروه های غیر تئاتری یا نمایش های بی كیفیت می شود و این موضوع باعث آسیب جدی به تئاتر شده است اما اگر هدایت بودجه از سرآغاز درست انجام شود با بحران كمتری در این زمینه رو به رو خواهیم شد.
وی با اشاره به افزایش تعداد تماشاخانه ها و تغییر نكردن آمار تماشاگران تئاتر خاطرنشان كرد: تماشاگران، امروز حق انتخاب سالن نمایش را دارند و از فضای نامناسب استقبال نمی كنند، در نتیجه سالن بدون استاندارد و امكانات به زودی از چرخه تماشاخانه ها حذف می شود كه این كار از سوی مخاطب تئاتر انجام می شود.
همچنین مهدی شفیعی مدیركل هنرهای نمایشی این روند را مسیری كه باید طی می شد، دانست و تصریح كرد: تماشاخانه دارها مسیر خوبی را طی كردند و امروز كیفیت رو به رشد و تخصصی تری را پیش گرفته اند كه موجب استقبال خوب مخاطبان شده است.
وی با بیان اینكه به گسترش ظرفیت های آموزشی و آموزش عالی برای هنر تئاتر نیاز داریم، اظهار كرد: متناسب با این ظرفیت ها باید سالن و زیرساخت وجود داشته باشد تا هم جامعه از سود آن بهره مند شود و هم فرصتی برای عرضه آثار خلاقانه هنرمندان و گروه های نمایشی باشد
شفیعی با بیان اینكه تمامی هنرمندان تئاتر به عنوان اعضای تاثیرگذار جامعه باید مسئولانه به اتفاقات نگاه كنند، تاكید كرد: داشتن نقد مشكلی ایجاد نمی كند اما نباید با نگاه به یك تماشاخانه نامناسب كل این موضوع را زیر سوال ببریم زیرا این روند می تواند به كل این نهاد اجتماعی آسیب وارد كند.
به گفته وی، با گذشت زمان می توانیم از این موانع عبور كرده و موقعیت های مطلوب تری را رقم بزنیم.
اقدام به ایجاد تماشاخانه های خصوصی و واگذاری مسئولیت مدیریت هنری به هنرمندان گامی بلند بوده است اما این كار در آغاز همانند فرزند كوچكی است كه برای راه افتادن و در مسیر درست حركت كردن نیاز به حمایت دارد تا بتواند از پس مشكلات خود بر آمده و بعد از آن به عنوان یك بخش خصوصی فعال و بدون وابستگی دولتی به راه خود ادامه دهد.
فراهنگ ** 7561 **1055
گزارش از سارا كریمیان * انتشار: زینب كارگر
تهران- ایرنا- این شب ها كارگردانان برای اجرا و مخاطبان برای تماشای نمایش، حق انتخاب بیشتری دارند زیرا سالن هایی با نام تماشاخانه های خصوصی به جمع فضای تئاتری اضافه شده اند كه البته عده ای ناراضی و عده ای دیگری را راضی نگه داشته است.
