شيعيان سوگوار يازدهمين خورشيد اهل يقين

امام حسن عسكري(ع) يازدهمين امام شيعيان با بهره گيري از آموزه هاي والاي اسلامي، هدايت جامعه مسلمانان را برعهده گرفت و با فرقه ها و انديشه هاي انحرافي به مبارزه برخاست و در مدت كوتاه عمرش گام هاي مهم و تاثير گذاري در جهت نشر و ترويج اسلام ناب برداشت. او به عنوان آموزگار مكتب انتظار، شيعيان و پيروان خود را براي دوره غيبت امام عصر(عج) آماده ساخت و به آنها درس صبر و شكيبايي آموخت تا ضمن حفظ ايمان و تقواي خويش، مسير سعادت حقيقي را گم نكنند و با تاسي از رهنمودهاي بزرگان دين، شرايط را براي ظهور حضرت مهدي(عج) فراهم آورند.

نامه ها و نوشته هاي فراواني از يازدهمين پيشواي شيعيان(ع) به منظور، توسعه دانش و هدايت جامعه اسلامي به يادگار مانده است كه از آن جمله مي توان به نامه هايي به «ابن بابويه» و «اسحاق بن اسماعيل» اشاره كرد. امام حسن عسكري(ع) همچنين كتاب «المنقبة» كه بسياري از احكام و مسايل شرعي را دربرمي گيرد به رشته تحرير در آورد.

روشنگري هاي امام يازدهم(ع) سبب شد تا حكومت عباسي از هيچ تلاشي براي ايجاد فشار بر او دريغ نكند و سرانجام معتمد عباسي تصميم به قتل ايشان گرفت و در هشتم ربيع الاول 260 هجري، ايشان را مسموم كرد و به شهادت رساند. به اين مناسبت ديدگاه هاي حجت الاسلام «سيدمحمدعلي ايازي» استاد حوزه و دانشگاه و مدير گروه علوم قرآن و حديث دانشگاه آزاد اسلامي را درباره مبارزه، فعاليت ها و شخصيت آن امام همام(ع) را از نظر مي گذرانيم:

**شرايط سخت زندگي امام حسن عسكري(ع)
سه تن از ائمه اطهار(ع) يعني امام هادي(ع)، امام حسن عسكري(ع) و امام زمان(عج) در دوره اي خاص زندگي مي كردند زيرا حكومت جبار عباسي شرايطي دشوار بر اين بزرگواران تحميل كرده بود و هر روز حلقه محاصره آنها تنگ تر مي شد. حكومت براي آنكه ارتباط يازدهمين پيشواي شيعيان(ع) را با مردم قطع كند وي را در درون پادگاني به عنوان «عسكر» زنداني كرد كه يارانش نمي توانستند به راحتي با ايشان ديدار كنند. به سبب چنين محدوديت هايي، امام يازدهم(ع) به واسطه نمايندگاني، پيام هايشان را به شيعيان مي رساندند.

**تبليغ معارف عالي اسلام با تربيت شاگردان
امام حسن عسكري (ع) در شرايط ويژه اي زندگي مي كرد به همين سبب به تربيت شاگرداني همت گماشت تا آنان بتوانند براي تبليغ معارف عالي اسلام و نشر و گسترش فرهنگ امامت كه امتداد رسالت الهي است تلاش كنند. امام(ع) نامه هايي نيز با عنوان «توقيع» از خود به يادگار گذاشت. همچنين «تفسيري» منسوب به ايشان وجود دارد كه به تاويل برخي از آيه ها پرداخته شده است كه در اين باره ميان مفسران و عالمان ديني ديدگاه هاي متفاوتي وجود دارد.

**امام حسن عسكري(ع) با رسالت تبيين عقايد حق و راستين
حكومت عباسي در دوره يازدهمين پيشواي شيعيان(ع) به لحاظ سياسي قدرتمند بود هر چند فرقه هاي مذهبي و جريان هايي مانند اشاعره و معتزله نيز فعاليت مي كردند و ايشان نيز در مواقعي كه اين فرقه ها و جريان ها در خلاف اسلام حقيقي حركت مي كردند با بيان حق به روشنگري در ميان مسمانان مي پرداخت و سعي داشت كه با افشاگري مانع از جعل حديث و رواج روايت هاي دروغ شود. بنابراين مي توان به اين نتيجه رسيد كه عصر امام عسكري(ع) از نظر عقايد و روش هاي فكري، گرايش هاي مختلفي رواج داشت و امام(ع) نيز بنا به وظيفه و رسالتش، نسبت به شبهه زدايي و تبيين عقايد حق و راستين خويش همت مي گماشت.

هر چند دوران افول حكومت عباسي از قرن چهارم هجري و با روي كار آمدن افراد ضعيف و نالايق شروع شد و افرادي در صدر امور قرار گرفتند كه هيچ گونه توانايي نداشتند و همين امر به فروپاشي آن انجاميد چراكه هر حكومت و دولتي خود مقدمه سقوط خود را فراهم مي آورد.

**سختگيري خلفاي عباسي در دوره امام حسن عسكري(ع)؛ زمينه ساز آمادگي شيعيان براي پذيرش غيبت
خلفاي ظالم عبّاسي كه از نفوذ امامان معصوم(ع) در ميان مردم احساس خطر مي كردند سخت گيري هاي فراواني نسبت به آنها روا داشتند كه از دوره امام هادي(ع) اين عرصه روز به روز دشوارتر مي شد و همين رويه در زمان امام يازدهم(ع) نيز دنبال شد به همين سبب ايشان كه نمي توانست در ميان مردم حضور يابد، نامه هايي به ياران و اصحاب خود مي نوشت و نكته ها و توصيه هايي را به آنها گوشزد مي كرد و اين امر زمينه غيبت دوازدهمين امام شيعيان(عج) را مهيا ساخت. بنابراين اين خود حكومت بود كه با فشارهايي كه بر امامان روا مي داشت باعث محدود شدن حضور آنها در ميان مردم مي شد و همين شرايط پذيرش چنين امري را براي شيعيان در آن زمان آسان كرد كه امام زمان(عج) نيز به واسطه افرادي خاص با آنها ارتباط داشته باشند.

**شخصيت و منش والاي امام(ع)؛ الگويي براي جامعه
امروزه مهمترين جنبه هايي كه جامعه به ويژه قشر جوان بايد از زندگي امام حسن عسكري(ع) بياموزد شخصيت، نوع منش و رفتاري است كه ايشان با ديگران داشت، اين امام همام داراي عظمت و مكارم اخلاقي خاصي بود كه در كتاب هايي كه درباره زندگي وي به نگارش در آمده فراوان ديده مي شود. يكي از اين نمونه ها كتابي با عنوان «مسند عسكريه» است كه در اين كتاب روايت ها و سخناني درباره امام هادي(ع) و امام حسن عسكري(ع) وجود دارد. همچنين پژوهش هايي در زندگي امام حسن عسكري(ع) شده كه مي تواند راهگشاي بسياري از مسايل جوانان باشد و ايشان را به عنوان الگويي براي جامعه و ارتباط با مسلمانان معرفي كند زيرا امام(ع) در بسياري از مواقع به نمايندگان خويش براي حمايت از مستضعفان و مستمندان سفارش مي كرد و از آنها پيمان مي گرفت كه اموال را در راه خير و صلاح جامعه و حل اختلاف هاي مسلمانان و براي برطرف كردن نياز حاجت مندان مصرف كنند.

*گروه اطلاع رساني
خبرنگار: مهدي احمدي**انتشار دهنده: شهربانو جمعه
پژوهشم**9370**2059**9131
ايرنا پژوهش، كانالي براي انعكاس تازه ترين تحليل ها، گزارش ها و مطالب پژوهشي ايران وجهان، با ما https://t.me/Irnaresearch همراه شويد.