در دنیای امروز آموزش و تعلیم و تربیت تنها به چهار دیواری كلاس، كتاب و دفتر با حضور فردی آگاه به نام معلم محدود نمی شود بلكه در گستره پهناور پیشرفت و رشد استعدادها و توانمندیهای نسلهای جدید، استفاده از شیوه های جدیدتر و موثرتر آموزش به مراتب لازم و حتی گریزناپذیر شده و موجب شتاب در تكمیل فرایند یادگیری و توانمندسازی می شود.
در این میان تركیب صدا و تصویر و خلق جادویی آثار بر پرده سینما شیوه ای نوین و تاثیر گذارترین شیوه در آموزش به شیوه مستقیم و غیرمستقیم محسوب می شود. جشنواره بین المللی فیلم رشد در حدود نیم قرن سابقه برگزاری، به دنبال تحقق این تاثیرگذاری و فرهنگ سازی استفاده از جادوی سینما در تعلیم و تربیت بوده است.
جشنواره بین المللی فیلم رشد به عنوان یكی از قدیمی ترین گردهماییهای هنرمندانه اهالی هنر سینما در ایران میان مخاطبان خاص خود یعنی دانش آموزان، معلمان و فعالان عرصه تعلیم و تربیت و نیز سایر علاقه مندان به صورت تخصصی و هدفمند برگزار می شود.
هنر هفتم به عنوان پرمخاطبترینهای هفتگانه توانست در طول صد سال اخیر عرصه های علمی، آموزشی و تربیتی را نیز درنوردد و از آن خود كند و به عنوان یك رسانه آموزشی عمل نماید. شاید به همین دلیل بود كه صاحبنظران آموزش و پرورش بدین باور دست یافتند كه می توانند از طریق پرده سفید و جادویی بیشترین، بهترین و سریعترین مفاهیم علمی، آموزشی و فرهنگی را به دانش آموزان منتقل نماید.
قطار این جشنواره كهن این بار برای نخستین بار در طول بیش از چهار دهه برگزاری در ایستگاه چهل و هفتم آن در پایتخت فرهنگی جهان اسلام یعنی مشهد مقدس و برای نخستین بار در شهری به جز تهران توقف كرد و اكنون تجربه برگزاری چنین جشنواره ای فرهنگی، آموزشی و تربیتی در نقطه ای به جز پایتخت رخ می دهد.
*جشنواره بین المللی فیلم رشد در دفتر تاریخ
جشنواره بین المللی فیلمهای آموزشی رشد قدیمی ترین جشنوارۀ فیلم در ایران و جشنواره‌ای تخصصی است كه با مدیریت وزارت آموزش و پرورش جمهوری اسلامی ایران و اهتمام سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی هر سال با هدف شناسایی، انتخاب و معرفی فیلمهای برتر آموزشی و تربیتی برگزار می شود. جشنواره بین المللی فیلمهای آموزشی رشد نخستین بار سال 1342 هجری شمسی توسط اداره فعالیتهای سمعی و بصری وزارت آموزش و پرورش در تهران آغاز شد.
نام رسمی این جشنواره در ابتدا 'فستیوال بین المللی فیلمهای آموزنده' بود اما پس از پنج دوره برگزاری واژه 'جشنواره' برای نخستین بار در زبان فارسی برای نامیدن این رویداد بكار گرفته شد و بدین ترتیب نام جشنواره در دوره ششم آن یعنی سال 1348 به جشنواره بین المللی فیلمهای آموزشی تغییر نام یافت.
پانزدهمین دوره برگزاری جشنواره و نخستین دوره برگزاری آن پس از پیروزی انقلاب اسلامی البته در پی چند سال وقفه، تحت نام جشنواره بین المللی فیلمهای آموزشی و تربیتی با شركت بیست و یك كشور سال 1364 همزمان با هفته معلم 12 تا 19 اردیبهشت در تهران و در محل موزه هنرهای معاصر برگزار شد. از دوره بیستم نام جشنواره به نام كنونی آن یعنی جشنواره بین المللی فیلمهای علمی، آموزشی و تربیتی رشد تغییر كرد .
از دوره بیست و سوم در سال 1372 جشنواره بین المللی فیلمهای آموزشی رشد علاوه بر تهران همزمان در مركز استان هرمزگان شهر بندرعباس نیز برگزار شد. از آن پس تا دوره سی و یكم جشنوارۀ بین المللی فیلمهای آموزشی رشد هر سال به صورت همزمان در تهران و استانهای دیگر كشور برپا شده است.
از دوره سی و یكم در سال 1380 تاكنون جشنواره های استانی فیلم رشد به صورت ادواری و غیرهمزمان در استانهای مختلف كشور برگزار شده اند. از دوره سی و سوم تا دوره سی و پنجم در فاصله سالهای 1382 تا 1385 استانهای كرمان، یزد و خراسان رضوی به ترتیب میزبان اصلی جشنواره بین المللی فیلمهای آموزشی رشد بودند اما از دوره سی و ششم تاكنون جشنواره بین المللی فیلمهای آموزشی رشد به قرار سابق هر ساله در تهران و به صورت ادواری در استانهای دیگر برگزار شده است.
اكنون نیز برگزاری چهل و هفتمین دوره این جشنواره در شهری به جز پایتخت به میزبانی مشهدالرضا(ع) نقطه عطفی در تاریخچه برگزاری این جشنواره خواهد بود.
*جشنواره فیلم رشد كهن اما جوان
رئیس سازمان پژوهش و برنامه ریزی وزارت آموزش و پرورش معتقد است: جشنواره فیلم رشد از كهنترین جشنواره های هنری كشور است اما جشنواره ای جوان محسوب می شود كه در صدد این است كه بتواند آموزش را به زندگی عینی دانش آموزان نزدیك كند.
حجت الاسلام محی الدین بهرام محمدیان با بیان اینكه سند تحول بنادین به آموزش و پرورش توصیه كرده است از رسانه های متنوع یاددهی و یادگیری بهره بگیرد و محیط های متنوع را برای یادگیری و یاددهی برگزیند گفت: كلاس و كتاب درسی تنها محیط و رسانه یادگیری نیست و همه فضای مدرسه و محیط مدرسه، محیط های آموزشی هستند.
وی افزود: صدا، نور و تصویر می تواند با تركیب معنا نزدیكترین وسیله و محیط برای جان بخشیدن به متون آموزشی باشد. فیلم می تواند براحساس انسان اثرگذار باشد و نزدیك ترین فضا به تجربه زیستی انسان را ایجاد كند بنابراین تاثیرگذاری به مراتب بالایی از فیلم بر فرد رقم می خورد و می توان در مدت زمان كوتاه نمایش فیلم شاهد فرصت یادگیری و میزان اثربخشی بالایی بود.
او اظهاركرد: برگزاری جشنواره فیلم رشد رویدادی فرهنگی، آموزشی و تربیتی است كه منحصربفرد، یگانه و بی رقیب است.
* ساخت فیلم آموزشی و تربیتی ضرورت نظام تعلیم و تربیت
حجت الاسلام محمدیان علاوه بر این در آئین افتتاح چهل و هفتمین دوره جشنواره بین المللی فیلم رشد تاكید كرد: جشنواره فیلم رشد در صدد این است تا بتواند آموزش را به زندگی عینی دانش آموزان نزدیك كند.
وی با بیان اینكه باید از امكانات نوین به خصوص در حوزه هنری در حوزه تعلیم و تربیت بهره گرفته شود، افزود: كتاب درس و انتخاب درسی تنها وسیله آموزشی ما نخواهد بود زیرا استفاده از امكانات مدرن یه ضرورت است.
او بیان كرد:امروز رسانه‌های جدید فراوانی رواج پیدا كرده كه می توان آنها را به فیلم ملحق كرد تا به بسته آموزش و پرورش اضافه شود و از آن بهره جست.
رئیس سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی وزارت آموزش و پرورش اد امه داد: سینما، تلویزیون و فضای مجازی می تواند عامل رونق بخشی و پیشرفت باشد لذا ما نباید بهراسیم كه سیاستهای فیلمسازی در سینما و مدرسه باهم مغایر باشند و ایجاد دوگانگی كنند.
وی به اهمیت فیلمسازی برای تعیلم و تربیت تاكید و بیان كرد: باید برای اقتصاد فیلم آموزشی سرمایه گذاری شود زیرا امروزه تهیه فیلم آموزشی و تربیتی یك ضرورت محسوب می شود.
او تاكید كرد: عرصه تعلیم و تربیت نیازمند گرایش و هدایت به سمت شیوه های جدید برای آموزش و تربیت است تا یادگیری ماندگار، موثر و كاربردی محقق شود.
* هنر ابزاری تاثیرگذار برای تعلیم و تربیت
مدیركل آموزش و پرورش خراسان رضوی نیز با بیان اینكه برگزاری جشنواره بین المللی فیلم رشد به میزبانی مشهد فرصتی ایده آل، منحصربفرد و خاص است گفت: باید از این فرصت كه به واسطه انتخاب مشهد به عنوان پایتخت فرهنگی جهان اسلام در سال 2017 به دست آمده نهایت استفاده را داشت.
علیرضا كاظمی افزود: امروزه دیگر كتاب، كلاس و معلم و مدرسه به تنهایی ابزار و ملزومات تعلیم و تربیت دانش آموزان نیستند بلكه استفاده از شیوه های جدید و تاثیرگذار همچون هنر می تواند در كوتاهترین زمان ممكن بیشترین و موثرترین آثار تربیتی و آموزشی را بر جای گذارد.
وی ادامه داد: برگزاری جشنواره های آموزشی و ساخت فیلم های علمی، آموزشی و تربیتی مسیری برای انتقال پیام های آموزشی و تحقق آموزش و پرورش به معنای واقعی كلمه است.
این مسئول با اشاره به اینكه به گواه تاریخ، ایران همواره در زمره كشورهای متمدن و با فرهنگ جهان بوده و طی قرون متمادی ایرانیان بر تارك فرهنگ و هنر خوش درخشیده اند، افزود: فرهنگ و هنر در سپهر ایران اسلامی هویت كمال گونه ای پیدا كرد و همین موجب شد كه مضامین هنر آفرینانه كلام وحی صحنه های زیبا و جذاب را در سیر تكامل زندگی فردی و اجتماعی ایرانیان به وجود آورد.
وی اظهار كرد:در دوران معاصر در نتیجه پیوند فرهنگ و معنویت ایران و اسلام گستره هنرهای نمایشی به ویژه در هنرهای تصویری و سینما جهانیان شاهد خلق آثار فاخر در ایران اسلامی هستیم.
مدیركل آموزش و پرورش خراسان رضوی افزود: از آنجا كه جریان علمی، آموزشی و تربیتی فعال و اثر بخش طی یك فرآیند تعاملی، تدریجی و مكاشفه ای شكل می گیرد، با استفاده از تجارب جهانی ، رویكرد استفاده از بستر هنر هفتم در رویه های علمی، آموزشی و تربیتی شكل گرفت .
وی ادامه داد: در این میان جشنواره بین المللی فیلم رشد به عنوان یكی از قدیمی ترین گردهمایی های اهالی هنر سینما با حضور دانش آموزان، معلمان، اهالی تعلیم و تربیت و سایر علاقه مندان به عنوان یك رویداد هنری كشور با سابقه ای فراوان پا گرفته است.
كاظمی با بیان اینكه بیشتر متخصصان تعلیم وتربیت و اصحاب هنر بر این باورند كه هنر هفتم به عنوان رساترین و مناسبترین رسانه آموزشی و تربیتی در فرآیند یاددهی - یادگیری عمل كرده است، افزود:جشنواره بین المللی فیلم رشد با ابزار هنر، خلاقیت، نوآوری و نگاهی نو و مكاشفه ای در امر آموزش را به همگان معرفی كرد و آموزش را از بستر قالبی و محدود كتابهای درسی به عرصه هنر هدایت نمود.
* هنر هفتم در بردارنده ساحتهای شش گانه سند تحول
مدیركل آموزش و پرورش خراسان رضوی با بیان اینكه تربیت نسل دانش آموز بر مبنای ساحت های شش گانه در سند تحول بنیادین آموزش و پرورش مورد تاكید و مبنای برنامه های آموزشی و تربیتی است، اظهار كرد: ساحت های شش گانه شامل اعتقادی، اخلاقی و عبادی، سیاسی اجتماعی، هنری و زیبا شناختی، زیستی و بدنی، اقتصادی و علمی و فن آورانه موجب می شود تا با تربیت انسان های شایسته آنان به سمت حیات طیبه و دستیابی به آن حركت كنند.
كاظمی اظهار كرد: سند تحول بنیادین بر پایه مبانی، آموزه ها و دستور العمل های تربیتب، تعلیمی و دینی و اخلاقی تهیه و تنظیم شده و از جامعیت بالایی برخوردار است .
وی تاكید كرد: هنر هفتم به معنای واقعی در بردارنده تمامی ساحت های شش گانه است و با توجه به اینكه در آن واحد می تواند هر شش ساحت را به نمایش گذاشته و آموزش دهد می تواند به عنوان راهبرد مشخص در برنامه ریزی آموزش و پرورش كشور مورد استفاده و بهره برداری قرار گیرد.
وی تاكید كرد: علاوه براین حضور فیلمسازان جوان و دانش آموز در این جشنواره علاوه بر اینكه زمینه ای برای ظهور و بروز استعدادهای این نسل است می تواند موجب معرفی چهره های جدید ، توانمند،خلاق و خوش فكر به عرصه سینما و هنر هفتم شود.
* بهره گیری از قدرت رسانه در تعلیم و تربیت
معاون پرورشی و فرهنگی اداره كل آموزش و پرورش خراسان رضوی نیز با بیان اینكه دنیای امروز در تسخیر رسانه ها و غولهای رسانه ای استعماری است كه به افكار و رفتارها جهت دهی می كنند،افزود: این تاثیرگذاری در رفتار و افكار از قدرت رسانه نشات می گیرد.
علی منصوریان بیان كرد: با توجه به این تاثیرگذاری بالا می توان در نظام تعلیم وتربیت به شكل مثبت و موثر از رسانه بخصوص رسانه سینما و فیلم بهره گرفت.
وی با بیان اینكه از نگاه سند تحول بنیادین آموزش و پرورش همه محیط ها ، ابزارها و ارتباطات خارج مدرسه بخش مهمی از یادگیری ها و اثرگذاری های تربیتی را رقم می زنند، گفت:جشنواره فیلم رشد باعث پویایی نظام تعلیم و تربیت در كشور است و برگزاری آن و مجموعه اتفاقات این رویداد برای رشد و تعالی سینمای كشور و البته نظام آموزشی موثر و تاثیرگذار است.
* افزایش 20 درصدی آثار ارسالی در این دوره
دبیر چهل هفتمین جشنواره بین المللی فیلم رشد با اشاره به استقبال صورت گرفته از برگزاری جشنواره و ارسال آثار گفت: در مجموع هزار و 257 اثر هنری به دبیرخانه این جشنواره ارسال شده است.
محمود شفق اظهار كرد: از این تعداد 261 اثر به دلیل برخورداری از شرایط و ویژگی های فنی لازم تائید و برای داوری توسط داوران جشنواره انتخاب شده است.
وی بیان كرد: از مجموع 1257 اثر رسیده 707 اثر در بخش بین‌الملل ایرانی، 242 اثر در بخش بین‌الملل خارجی، 136 اثر در بخش دانش‌آموزان، 140 اثر در بخش فرهنگیان و32 اثر در بخش دانشجو معلمان ارسال شده است.
او با اشاره به اینكه هنرمندان، فیلمسازان و جوانان فیلم ساز از 37 كشور جهان آثار خود را به دبیرخانه جشنواره فرستاده اند افزود: از مجموع آثار این كشورها آثار هنرمندان 18 كشور از نظر فنی مورد تائید و به مرحله داوری راه یافته است.
وی بیان كرد: از مجموع 261 اثر راه یافته به بخش داوری نیز 112 اثر از بخش بین‌الملل ایرانی، 66 اثر از بخش بین‌الملل خارجی، 35 اثر از بخش دانش‌آموزان، 41 اثر از بخش فرهنگیان و هفت اثر از بخش دانشجومعلمان به مرحله نهایی راه یافته است.
او گفت: آثار ارسالی به صورت مستند، پویانمایی و انیمیشن، فیلمهای كوتاه ، فیلمهای بلند در موضوعات آموزشی، علمی و تربیتی در 10 محور بوده است.
وی با بیان اینكه كار داوری آثار توسط 10 داور ایرانی و پنج داور خارجی انجام می شود افزود: تعداد آثار ارسالی به این دوره از جشنواره نسبت به دوره قبل رشدی 20 درصدی دارد.
دبیر چهل و هفتمین جشنواره بین المللی فیلم رشد اظهار كرد: حضور بیش از 15 هزار دانش‌آموز در سالن‌های محل نمایش فیلم های برگزیده برنامه ریزی شده است. آثار برگزیده در 18 سالن نمایش در مشهد به نمایش گذاشته می شود.
* جشنواره فیلم رشد دلگرمی مخاطبان به سینما
یك جوان فیلم ساز مشهدی كه تنها دانش آموز راه یافته به مرحله داوری جشنواره ره رشد است می گوید: تاكنون سه فیلم كوتاه ساخته ام و این فیلم كه با آن در چهل و هفتمین جشنواره بین المللی فیلم رشد حضور یافته ام چهارمین تجربه من در این عرصه است.
محمدرضا حسینیان با تاكید بر اینكه این هنر و حرفه هم مثل دیگر حرفه ها و هنرها نیازمند آموزش و تجربه است ادامه داد: برای یادگیری بیشتر این حرفه به صورت آكادمیك وارد هنرستان هنرهای زیبا رشته سینما شدم.
وی اظهار كرد: سینمای كوتاه و تجربی همواره زمینه‌ساز خلق آثار جدید و تفكرات نو بوده است و این بخاطر خطرپذیری سرمایه‌گذاری اینگونه فیلم‌ها و آن هم بخاطر كم حجم بودن وسایل ساخت می باشد كه برای پشت صحنه لازم است.
این كارگردان جوان كه با فیلم كوتاه 'عروسك من' دراین دوره از جشنواره شركت كرده در خصوص اثرش اظهار كرد: این فیلم به جهان بینی كودك با ارتباط والدین و تاثیر خشونت خانوادگی بر فرزندان می پردازد.
وی درخصوص برگزاری سالانه جشنواره فیلم رشد هم گفت: جشنواره علاوه بر اینكه می‌تواند نسل جدیدی برای سینمای ایران تربیت كند قادر است در زمینه تربیت و تعلیم و آموزش موثر باشد.
حسینیان افزود: جشنواره بین المللی فیلم رشد می‌تواند بسیاری از مخاطبان را به سینمای ایران دلگرم كند زیرا پرداختن به آموزش و پرورش یك ضرورت محسوب می شود.
خبرنگار: آرزو جاودانی **انتشار: حسین كریم زاده
7496/1858
مشهد- ایرنا- جشنواره بین المللی فیلمهای آموزشی رشد قدیمی ترین جشنواره فیلم در ایران و رویدادی تخصصی در حوزه تربیتی و آموزشی است كه با توجه به اكران فیلمهای آن در طول سال در سطح مدارس و كلاسهای درس دانش آموزان می توان گفت این جشنواره رویدادی فرهنگی برای تمام فصول است.
