به گزارش روز شنبه ایرنا از اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و كشاورزی ایران، حوالی نیمه خرداد امسال بود كه با قطع روابط دیپلماتیك ائتلاف عربی به رهبری عربستان با قطر، دروازه‌های بازار این كشور به روی صادركنندگان كشورهای منطقه بویژه ایران و تركیه باز شد؛ زیرا قطر سالیانه نزدیك به سه میلیارد دلار واردات مواد غذایی دارد كه پیش از محاصره اقتصادی، یك‌سوم آن را بطور مستقیم از طریق عربستان و امارات تامین می‌كرد.
در این شرایط جمهوری اسلامی ایران با اینكه ادامه تنش‌های اینچنینی را به نفع منطقه ندانست، مرز هوایی خود را روی پروازهای شركت‌های هوایی قطر باز گذاشت و فعالان اقتصادی خود را ترغیب كرد از فرصت ایجادشده در بازار قطر استفاده كنند؛ بازاری كه تركیه نیز آن را رصد می‌كرد و 48ساعت پس از وقوع بحران سیاسی در روابط قطر با كشورهای عربی منطقه، با استفاده از هواپیماهای كارگو (باربری) بخش زیادی از بازار قطر را تسخیر و ویترین فروشگاه‌های این كشور را مملو از كالاهای ساخت خود كرد.
در این شرایط، فعالان اقتصادی ایرانی نیز در تدارك صادرات كالا، بویژه مواد غذایی به قطر برآمدند و محموله‌های مواد غذایی ازجمله هزار و 100 تن میوه تازه را در روزهای نخست بروز بحران از طریق دریا عازم بازار این كشور كردند، اما عواملی كه سال‌هاست پر پرواز صادرات این مملكت را بسته، در مراوده با قطر نیز دست و پای صادركنندگان ایرانی را بست.
** تركیه و واكنش سریع در تجارت
در این وضعیت، فعالان اقتصادی بخش خصوصی و اتاق ایران به این اجماع رسیدند كه اتاق بازرگانی شیراز مسئول هماهنگی و ارسال كالاهای صادراتی به كشور قطر باشد و آن گونه كه «جمال رازقی جهرمی»، رئیس اتاق شیراز گفت، از همان ابتدای كار، صادرات هوایی به قطر، با اجاره هواپیمای كارگو در دستور كار قرار گرفت اما قیمت بالای حمل بار با هواپیما به اضافه هزینه‌های سنگین پاركینگ و نگهداری، به سرعت كار را برای بخش خصوصی سخت كرد.
بعدها تركیه كه در واكنش سریع به خالی شدن بازار قطر از رقبا، حمل گران قیمت كالا با هواپیما را برای تسخیر بازار در دستور كار گذاشته بود، در رایزنی با مقام های ایرانی و قطری، نسبت به استفاده از مسیر زمینی ایران برای صادرات به قطر ابراز علاقه‌مندی كرد تا از مزیت مسیری كه خودمان قادر به استفاده از آن نبودیم، بهره‌مند شود. در اواسط مرداد ماه نیز این اتفاق افتاد و «نهاد زیبكچی»، وزیر اقتصاد تركیه از حصول توافقاتی در این زمینه خبر داد.
حالا 6 ماه از آن روزگار می‌گذرد و رازقی‌جهرمی می‌گوید: اگر به بوشهر سفر كنید، مقابل گمرك بوشهر، صف طویل كانتینرهای 40 فوتی تركیه را می‌بینید كه از غرب به جنوب آمده اند تا از طریق بندر بوشهر به قطر ارسال شوند. منظره‌ای كه به گفته وی، معنای آن، موفق نبودن ایرانی‌ها در بازار قطر است.
آمارها حاكی از این است كه صادركنندگان ایرانی پیش از وقوع تنش در روابط قطر و ائتلاف عربستان، در طول سال 95 نزدیك به 18میلیون دلار مواد غذایی به این كشور صادر كرده‌اند و اكنون اظهارات رازقی‌جهرمی حاكی از این است كه وضعیت تراز تجاری ایران و قطر در این دوره بهبود یافته است، اما این به‌آن معنی نیست كه در بازارهای قطر موفق عمل كرده‌ایم.
رئیس اتاق شیراز، مهمترین مشكلات حوزه صادرات به قطر را قیمت تمام‌شده تولید داخلی عنوان می‌كند. به عقیده رازقی‌جهرمی، ما در مواقع رقابت، بسیار ناشیانه وارد بازارها می‌شویم در عین حال غیرقابل كنترل عمل می‌كنیم؛ به عنوان مثال ما در مراحل اولیه بحران در قطر، هندوانه را به‌صورت فله‌ای با لنج به این كشور كه بالاترین درآمد سرانه را در جهان دارد، ارسال كردیم اما رقبا در بسته‌بندی مناسب و با قیمت چند برابری این محصول را در بازار قطر عرضه كردند.
وی می‌گوید: با این كارها به‌جای تصاحب بازار، بازار را خراب می‌كنیم و بعد باید كلی تلاش كنیم تا روندها اصلاح شوند. رازقی‌جهرمی همكاری سازمان‌های دولتی از جمله سازمان استاندارد، گمرك و توسعه تجارت را در بهبود وضعیت صادرات دخیل می‌داند؛ به‌گونه‌ای كه تاخیر ناشی از بوروكراسی‌های این سازمان‌ها منجر به نرسیدن محصول به بازار و فاسد شدن آن نشود.
از سوی دیگر، این فعال اقتصادی معتقد است بخش خصوصی هم آن‌گونه كه باید چابك نیست و این مسئله در رقابتش با بخش خصوصی دیگر كشورها به چشم می‌آید.
رییس اتاق شیراز تمایل به انحصارگری را نیز بزرگترین مشكل بخش خصوصی عنوان می‌كند كه اتفاقاً در قطر هم نمود داشته است؛ آنانی كه قبلاً با قطر ارتباط داشتند نمی خواستند در این بازار رقبای هم‌وطن برای خود بتراشند برای همین صادركنندگان جدید را بازی نمی‌دادند و این كار میدان را برای تجار دیگر كشورها بازتر كرد.
به گزارش ایرنا، پیشتر «محمد شریعتمداری» وزیر صنعت، معدن و تجارت جمهوری اسلامی ایران از پیشنهاد قطر برای دستیابی به سقف پنج میلیارد دلار مبادلات 2كشور خبر داد و گفت: این میزان، اكنون كمتر از یك میلیارد دلار است.
وزیر اقتصاد قطر نیز پیش از این در گفت وگویی اظهار داشت: ایران نقش مهمی در رسیدن كالاهای دیگر كشورها از جمله تركیه و جمهوری آذربایجان به قطر از طریق زمینی دارد.
«احمد بن جاسم بن محمد آل ثانی» اعلام كرد حجم مبادلات تجاری میان ایران و قطر رشد چشمگیری داشته و صادرات محصولات غذایی و ساختمانی ایران به قطر افزایش یافته است.
اخبار اقتصادی ایرنا در تلگرام : @IRNAeco
اقتصام* 3065 * 6075
تنظیم: محمد ملك دار *ناشر: زهرا هجینی نژاد
تهران- ایرنا- بیش از 6 ماه از باز شدن دروازه‌های قطر به سوی كشورهای منطقه بویژه ایران و تركیه می‌گذرد. گرچه این دو كشور به صورت همزمان به این فرصت دست یافتند اما موفقیت تركیه در بازار قطر بسیار چشمگیرتر بوده است. از سوی دیگر در حالی فعالان اقتصادی ایرانی برای حضور در این بازار با مشكلات زیادی دست و پنجه نرم می‌كنند كه كالاهای ترك از مسیر ارزان ایران به قطر صادر می‌شوند.
