مطالعه محققان آمریكایی درمورد افزایش زلزله برای ایران صادق نیست

انتشار اخبار مرتبط با زلزله در هفته های اخیر به ویژه با وجود وقوع زلزله 7.3 ریشتری 21 آبان بخش ازگله، 32 كیلومتری شهرستان سرپل ذهاب و بر جای گذاشتن بیش از 480 كشته و 12 هزار مصدوم و تخریب 30 هزار واحد مسكونی اوج گرفته است.
یك هفته بعد از این زلزله گزارشی در روزنامه انگلیسی گاردین/Guardian بر اساس گفت وگوی یك دانشمند شناخته شده آمریكایی با نشریه آبزرور/Observer منتشر شد كه وی و دانشمندی دیگر به استناد تحقیقات گسترده پیش بینی كرده بودند به دلیل كاهش سرعت حركت زمین، در سال 2018 شاهد زلزله های بیشتر با بزرگای 7 ریشتر و بالاتر خواهیم بود.
مبنای علمی این گزارش اندكی بعد با پرسش های دانشمندان دیگر در منابع اطلاع رسانی روبرو شد؛ اما دغدغه و نگرانی افكار عمومی را در مورد وقوع زلزله های بیشتر افزایش داد به ویژه كه می دانیم در كشوری زلزله خیز زندگی می كنیم.


*** تحقیق یادشده بر پایه مستندات علمی كافی است
دكتر محمد تاتار روز یك شنبه در گفت وگو با خبرنگار علمی ایرنا در مورد این گزارش و درستی آن از نظر علمی گفت: تحقیق انجام گرفته توسط دو محقق امریكایی راجر بیلهام/ Roger Bilham و ربكا بیندیك/ Rebecca Bendick گفت: این تحقیق به لحاظ علمی از ارزش بالایی برخوردار است و به خوبی بر پایه مستندات علمی، محاسبات دقیق و داده های معتبر بنا شده است.
وی ادامه داد: پروفسور بیلهام از محققان برجسته زلزله شناسی و فردی كاملاً شناخته شده در سطح جهانی است.
دانشیار پژوهشگاه بین المللی زلزله شناسی و مهندسی زلزله افزود: بر خلاف اخبار برخی مجلات و خبرگزاری های خارجی و در پی آن ترجمه انتشار یافته در خبر گزاری های داخلی، مباحث مطرح شده در مقاله وی و سخنرانی ارائه شده در هفدهمین نشست انجمن زمین شناسان آمریكا اكتبر سال 2017 بر وقوع قطعی تعداد بالای زمین لرزه بزرگ (Mw > 7) در سال 2018 دلالت ندارند.

***اخبار، تفسیری اغراق كننده از تحقیقات بیلهام است
وی گفت: خبرهای منتشره بیشتر منعكس كننده تفسیر صورت گرفته بر نتایج كار تحقیقاتی ایشان با كمی اغراق است. تحقیق انجام گرفته بر تكرار دوره فراوانی زمین لرزه های بزرگ (Mw > 7) در فواصل زمانی 28-30 ساله اشاره دارد. نكته قابل تامل در پژوهش صورت گرفته، مشاهده كاهش سرعت چرخش زمین طی یك دوره 5 ساله قبل از بیشینه فراوانی زمین لرزه های بزرگ است.
تاتار تاكید كرد: به اعتقاد پژوهشگران یادشده از آنجاكه از زمان مشاهده آخرین كاهش سرعت چرخش زمین در سال 2011 حدود 6 سال می گذرد، جهان وارد یك دوره 5 ساله می شود كه در آن احتمال رخداد تعداد بیشتر زمین لرزه هایی با بزرگای گشتاوری بالای 7 افزایش می یابد.
وی با اشاره به توجه محققان آمریكایی به بررسی موقعیت مكانی زمین لرزه های بزرگ سده اخیر اضافه كرد: این محققان بیشترین احتمال مشاهده فراوانی بیشتر زمین لرزه های بزرگ را در مناطق استوایی (10درجه عرض شمالی و 30 درجه عرض جنوبی) اعلام كرده اند.

***نتایج تحقیق مزبور در مورد ایران صادق نیست
معاون پژوهش و تحصیلات تكمیلی پژوهشگاه بین المللی زلزله شناسی و مهندسی زلزله ادامه داد: این دو محقق فقط احتمال وقوع تعداد بیشتر زمین لرزه های با بزرگای گشتاوری بالای 7 طی 5 سال آینده را كه از 2018 شروع می شود مطرح كرده اند نه پیش بینی وقوع قطعی آنها را. وی با این امید كه نتایج تحقیق حاضر با توجه به افزایش احتمال وقوع زمین لرزه بیشتر طی 5 سال آتی، فرصت لازم را در اختیار مسئولان برای مهیا شدن قرار دهد، تحقیق را انجام و منتشر كرده است.
وی افزود: در هر حال صرفنظر از پیچیدگی زیاد فرایندهای حاكم بر وقوع زلزله كه تاكنون هرگونه پیش بینی آن را ناكام گذاشته، مشاهده نشدن روند تكرار دوره های 28-30 ساله كه در آن شاهد وقوع تعداد بیشتری زمین لرزه های بزرگ هستیم در سال های بعد از 1998 میلادی در تحقیق صورت گرفته و به ویژه عدم انطباق مشاهدات فوق با دوره تكرار فراوانی زمین لرزه های بزرگ (Mw>7) ایران، به نظر می رسد نتایج تحقیق مزبور برای مناطق دورتر از منطقه استوایی چون ایران صادق نباشد.
تاتار تاكید كرد: نگاهی به آمار زمین لرزه های دستگاهی بزرگ رویداده در ایران از سال 1909 تا 2017 نشان از این واقعیت دارد كه در ایران، فاصله زمانی میان دوره های پر تعداد وقوع زمین لرزه های بزرگ (Mw>7) متفاوت از مشاهدات جهانی است. اگرچه در بعضی موارد انطباق میان فراوانی رخداد زمین لرزه های بزرگ ایران و جهان مشاهده می شود، در كل می توان پیروی نكردن بیشنه فراوانی رخداد زمین لرزه های بزرگ ایران از الگوی جهانی را نتیجه گرفت.

***باید آماده باشیم
این كارشناس زلزله شناسی تصریح كرد: در هر حال هر چند بررسی اجمالی فوق نشان می دهد شاید نگرانی موجود از احتمال فراوانی رخداد زمین لرزه های بزرگ در سطح جهانی مطابق با تحقیقات دو زلزله شناس امریكایی برای ایران صادق نباشد، وقوع زمین لرزه های بزرگ متعدد تاریخی در ایران، سابقه وقوع حداقل 17 زمین لرزه با بزرگای گشتاوری بالای 7 در طی صد سال اخیر، آسیب پذیری زیاد سازه ها در كشورمان به ویژه در مناطق روستایی و وجود ضعف و كمبود در سیستم مدیریت بحران كشور كه در زمین لرزه اخیر سر پل ذهاب نیز شاهد آن بودیم، بر ضرورت برنامه ریزی جدی، نظارت بیشتر بر ساخت و سازها، برگزاری دوره های آموزشی لازم برای مدیران و مردم برای آمادگی بیشتر و عملكرد بهتر در هنگام وقوع زمین لرزه های بزرگ تاكید دارد.
علمی**9157**1440
خبرنگار: منصوره شوشتری** انتشار: گلشن
برای اطلاع از اخبار متنوع علمی و فناوری، با كانال علمی ایرنا در تلگرام همراه شوید:
irnaelm@
https://telegram.me